Wc-papier, heb ik me laten vertellen, is weer een schaars artikel in de supermarkt, ten gevolge van Mark Ruttes aansporing ons – mentaal! – voor te bereiden op de oorlog.
Waar ik, niettegenstaande mijn toenemende ouderdom, nog over een voortreffelijk geheugen beschik, moest ik onwillekeurig aan de vorige eeuw denken.
In de jaren 50 en 60 was de wereld geheel in de ban van de Bom, althans het vrije Westen (in de Sovjet-Unie heerste misschien ook wel angst, maar daar hoorde je, dankzij de voorzorgen van het heilzame regime, niets over). Die Bom, dat was de atoombom, ook wel H- of waterstofbom genaamd, en die kon elk ogenblik vallen.
Blauwe overall
Onze overheid had te dien einde een organisatie in het leven geroepen, die Bescherming Burgerbevolking heette (in de wandeling BB, ofschoon BBB ook had gekund, maar dit terzijde). Buitengewoon dienstplichtigen, die het niet gelukt was afgekeurd te worden voor militaire dienst, waren verplicht voor die BB in een blauwe overall als ‘noodwachter’ op te treden.
De van BB-wege verstrekte praktische adviezen waren van een onbeschrijfelijke knulligheid. Zo werd aangeraden bij een atoomaanval te schuilen onder de tafel. Ook was het aanbevelenswaardig wanneer men zijn toevlucht gezocht had in een muurkast, en na enige tijd behoefte gevoelde de benen te strekken, dit zo lang mogelijk uit te stellen.
Cornedbeef
Sommigen die zich zulks konden permitteren, lieten onder hun huis een heuse bunker bouwen, met een noodvoorraad van onontbeerlijke levensbehoeften, zoals aardappelen, cornedbeef, flessen genever en natuurlijk oneindig veel wc-papier. Bij ons om de hoek had een kapitaalkrachtige notaris zo’n schuilkelder doen aanleggen, waarin ik met zijn kinderen dikwijls verstoppertje heb gespeeld.
De landen die over kernwapens beschikten (de VS, de Sovjet-Unie, Frankrijk, Engeland, ik vergeet er vast een paar), besloten alras tot een ‘non-proliferatieverdrag’, dat moest verhinderen dat andere landen, die hem niet hadden, de bom alsnog zouden ontwikkelen. Het is begrijpelijk dat die overeenkomst hier en daar oneerlijk gevonden werd.
Roekeloze president
Na de Cubacrisis van 1962, toen het, mede door toedoen van J.F. Kennedy, de meest roekeloze president die Amerika gehad heeft, bijna tot een atoomoorlog gekomen was, nam de angst daarvoor geleidelijk af, en werd bij ons de BB in 1986 afgeschaft. Haastige spoed is zelden goed, zal men gedacht hebben.
De mens blijkt overigens ook met ‘conventioneel’ wapentuig nog naar hartenlust dood en verderf te kunnen zaaien, en voor de slachtoffers maakt het vermoedelijk niet veel uit waardoor ze aan hun eind komen. Het blijft vreemd dat er telkens weer oorlogen gevoerd worden, terwijl geen der strijdende naties daar economisch enig voordeel van heeft. Als het waar was wat ook bij de laatste verkiezingen in Amerika de doorslag gegeven zou hebben: het adagium It’s the economy stupid !, zou ieder land naar vrede moeten streven. Dat is al eens onomstootbaar aangetoond in het boek The Great Illusion van Nobelprijswinnaar Norman Angell, dat in 1909 verscheen, vijf jaar voor de Eerste Wereldoorlog.
Oekraïne
Niettemin heeft de bom tot op heden zijn afschrikkende werking nog niet verloren. Hoe zou de wereld eruitzien indien Oekraïne, waarvan de onafhankelijkheid gegarandeerd werd door onder meer Rusland, in 1991 geen afstand gedaan had van zijn nucleair arsenaal?
