Niet alleen de reguliere zorg verdient aandacht. Pak eindelijk ook eens de vraagstukken in de gehandicaptenzorg aan | opinie

Nu alle ogen mede als gevolg van de Covid-pandemie zijn gericht op de zorg, valt het op dat de gehandicaptenzorg daar geen rol van betekenis in heeft. Zowel in de Troonrede en de Miljoenennota als in het rapport van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR), die de noodklok luidde over de ontwikkelingen in de zorg, wordt geen aandacht besteed aan de gehandicaptenzorg.

Dit terwijl de impact van corona voor bewoners, cliënten en verwanten ook in deze sector heel groot was. Het is begrijpelijk dat de focus ligt op de problematiek van bijvoorbeeld de ziekenhuiszorg, corona heeft de kwetsbaarheden in de curatieve zorg feilloos bloot gelegd. Maar de vraagstukken die zich juist nu in de langdurige gehandicaptenzorg afspelen verdienen volgens ons meer aandacht.

Recent kwamen wij zelf in het nieuws toen vakorganisaties hun zorg uitten over de werkdruk bij Vanboeijen. Zorg die wij onderschrijven, het speelt in een deel van onze organisatie. Bij Vanboeijen ondersteunen en begeleiden wij circa 900 bewoners en cliënten, van wie een groot deel intensieve zorg nodig heeft.

We zien een combinatie van factoren. De hele sector staat ernstig onder druk en door corona is de druk alleen maar hoger geworden. We kunnen moeilijk aan mensen komen, er is geen vat met gekwalificeerde zorgmedewerkers dat je simpelweg even kunt opentrekken.

We zien in de sector als geheel bovendien een groot verloop. En naarmate het werk moeilijker, zwaarder, complexer is, is het verloop groter. Dat treft organisaties als de onze in het bijzonder.

Want de zorg die wij bij Vanboeijen bieden is complex, wij behoren binnen onze sector tot de top 10 procent zwaarste segment in Nederland. Dat zegt iets over hoe relevant deze vorm van gehandicaptenzorg is, hoe geweldig onze medewerkers zich inzetten, maar het zegt ook wat over de kwetsbaarheid van onze sector.

Ziekenhuizen kunnen tijdelijk een afdeling sluiten, voor ons is dat geen optie. De bewoners wonen langdurig alle dagen van het jaar bij ons. Wij kunnen niet zeggen: red je in de zomer maar, vanaf september ben je hier weer welkom. Bij ons gaat de begeleiding, ondersteuning en zorg altijd door.

Wil dit zeggen dat we de makkelijkste weg kiezen en simpelweg naar de overheid kijken om het op te lossen? Nee, we hebben zeker huiswerk te doen. Maar alleen redden we het ook niet.

Ondertussen houden we er rekening mee dat we met een nieuwe werkelijkheid te maken hebben. Waar we vroeger tien mensen voor hadden, zijn dat er voortaan misschien acht. We zien deze trend, gezien de arbeidsmarkt, niet snel veranderen.

Dat betekent dat we zelf alles op alles zetten om goed leven aan bewoners en cliënten te bieden en ervoor te zorgen dat het werk voor onze medewerkers mooi, zinvol en leuk blijft. Met aanpassing van roosters, inhuren van extern personeel voor zover nodig. We gaan nog meer zij-instromers aannemen en medewerkers opleiden en we hebben organisatorische maatregelen genomen om (nog) efficiënter en effectiever te werken.

We zetten in op grotere arbeidscontracten door het combineren van wonen en dagbesteding, op het terugdringen van het verzuim en bevorderen van duurzame inzetbaarheid. Zo proberen wij en ook andere gehandicaptenzorgorganisaties, te roeien met de riemen die we hebben.

Inmiddels komt er meer geld om de arbeidsvoorwaarden van onze medewerkers te verbeteren. Dat is een eerste stap, maar niet voldoende om aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden te kunnen bieden aan onze medewerkers. Daarnaast wordt complexe zorg al jarenlang het slechtst bekostigd. Een groeiende groep in de gehandicaptenzorg bestaat uit bewoners en cliënten met een verstandelijke beperking die intensieve begeleiding nodig hebben. Juist voor deze groep schiet de bekostiging al heel lang tekort, waardoor het moeilijk is om verantwoorde zorg te leveren. Ons pleidooi bij de overheden en financiers is om nu de problemen in de bekostiging van de meest complexe zorg op te lossen.

Wij constateren helaas dat er voor de specifieke problematiek waar de langdurige gehandicaptenzorg mee kampt weinig oog is, ook niet in politiek Den Haag. Terwijl we het wel hebben over circa 142.000 verstandelijk beperkte medemensen. Ook zij horen erbij in een samenleving die in toenemende mate – terecht – hoge prioriteit wil geven aan inclusiviteit.

De WRR luidde dus de noodklok. Constateert dat het huidige zorgbeleid niet houdbaar is. Wij en onze collega-organisaties in de gehandicaptenzorg ondervinden dat dus nu al aan den lijve. De Raad pleit voor scherpe en duidelijke keuzes van de overheid. Keuzes die gaan over goede, haalbare en betaalbare zorg. We hopen dat dit snel gebeurt, ook voor de gehandicaptenzorg, die niet langer het onderschoven kindje in de zorg mag zijn. De bewoners en cliënten verdienen goede, veilige en persoonsgerichte zorg!