Gras tussen de tenen, mand bij de hand: dit zijn de beste adresjes in het Noorden voor een overheerlijke picknick

We gingen in mijn studententijd nog wel eens picknicken in het Noorderplantsoen in Groningen. Weg van onze ranzige studentenkamertjes in de Oranjestraat, even langs ‘Moe Mennes’ op de hoek van de Nassaulaan voor wat worst en ham – ‘mag het een onsje meer zijn?’ –, goedkoop bier uit de kratten van de Dreize aan de Kerklaan en brood van de bakker. Oud tafelkleed op het gras, witte benen in de zon en lekker niksen.

Onlangs hebben we weer gepicknickt in het Noorderplantsoen, maar dan anders. We wipten langs bij Mahalo, aan het randje van het plantsoen. Een heerlijk, eerlijk, biologisch en plantaardig brunch-lunch-tentje. Je kunt er aanschuiven voor allerlei lekkers, maar ook een picknickmand (laten) samenstellen met lunches, smoothies, warme en koude dranken. Je krijgt een picknickmand mee en een kleed, die je voor zessen weer kunt inleveren. Heerlijk geluierd in dat romantische park, vlakbij het stadscentrum.

Een picknick is volgens de Van Dale een ’maaltijd in de vrije natuur waarbij men zelf meegebrachte proviand gebruikt’. Fijn die vrije natuur, maar waar is die in Nederland nog te vinden? Je wordt waarschijnlijk zo weggejaagd door een boswachter als je in een Drents bos je kleedje spreidt in de ‘vrije’ natuur en lekker een hapje en een glaasje wijn wil nuttigen – we hebben het twee keer meegemaakt.

Picknicken is sowieso niet iets wat de doorsnee Noorderling echt omhelst: bij ons leidt zo’n bedoening al gauw tot lekkende flessen, verlepte salades, plakkerige handen van zoete broodjes, stekende muggen, bijtende mieren, jengelende kinderen en ander ongerief. Ook omdat we vooral het gebruik van picknicktafels zijn gewend, in parken of langs snelwegen.

Eind 19de eeuw kwam die typisch Engelse uitdrukking picknick in ons taalgebied, toen nog als picnic – wij hebben de ‘k erachter geplant. Maar al in de zeventiende eeuw spraken Fransen over piquenique als ze het hadden over een lunch in het gras. En het ligt gezien het klimaat ook wel een beetje voor de hand dat de Fransen eerder bij het eten in het gras gaan zitten dan de Engelsen – of Nederlanders –, lieden die toch menige picknick in het water zien vallen. En als je er dan ook nog een naakte vrouw bij schildert, zoals Eduard Manet (Dejeuner sur l’herbe) in 1863 deed, dan wordt het helemaal Fransig.

Zo’n luisterrijke piquenique à la campagne is voor ons misschien wat veelgevraagd, maar we gaan het toch proberen. Een picknick, mits goed voorbereid en gezegend met een zonnetje, kan een heerlijk familiefeestje kan zijn. Maar dat vergt naast voorbereiding ook een vreugdevolle geestelijke instelling.

En lekker eten: klassieke salades, broodjes en sandwiches, maar ook verrassende quiches, knabbeltjes en cakes – blini’s met druiven, roomkaas en ontbijtspek of zoiets. Oke, we kunnen ook overdrijven. Maar iets frissigs met aardbeien, zoals de Engelsen doen met hun Eton Mess, is ook mooi. Op de picknick bij de jaarlijkse cricketwedstrijden tussen Eton Colleg en Harrow School zet eenieder zich met de tea op het gras met een ‘rommeltje’ van aardbeien, verkruimelde meringues en slagroom.

De meringues hebben we thuis alvast gemaakt, maar voor het aanvullend picknickspul wippen we even langs boerderijwinkel Hoorn aan de Kolonievaart in Huis ter Heide bij het ‘gevangenisdorp’ Veenhuizen. Daar vallen we met de neus in de boter, want nu het aspergeseizoen is afgelopen is op de boerderij het aardbeienseizoen gestart.

Je kunt er zelf aardbeien plukken, maar dat laten we vandaag even doen, want de rug werkt niet mee. Wel gaan er heerlijke bakjes onbespoten aardbeien in de picknickmand. Die mand kun je overigens ook laten samenstellen door de medewerkers van de boerderijwinkel, maar wij zijn eigenstandig. Er is voldoende keus, en het is ook nog eens leuk en lekker een beetje rond te sneupen in de winkel, met allerlei landelijke hebbedingetjes tussen al het lekkers.

Naast de aardbeien nemen we ook alvast wat zelfgemaakte Hoorn-aardbeienjam mee voor op de scones en een aardbeien-secco (uit Duitsland, dat dan weer wel). Aangevuld met wat room, dreuge worst, kaas en een flesje Maallust weizenbier – van de buren uit Veenhuizen – stappen we goedgemutst in de auto op weg naar een knoflik picknickplekje.

Misschien is de Kolonistenweg en omgeving niet de juiste omgeving voor een picknick, zo met die lange rechte wegen en de geschiedenis van de bewoners van het naastgelegen Pauperparadijs. Gelukkig zijn er plekjes waar je volgens de website doenindrenthe.nl ‘rustgevende picknickplekken in Drentse bossen’ prima kunt neerstrijken. Wij weten ook zelf wel een plekje in de bossen bij Westerbork. Kunnen we misschien ook alvast een paar cantharellen plukken. Mag eigenlijk ook niet, maar we zien wel of we Boze Boswachters tegenkomen.

We kunnen ook in stijl picknicken. Bijvoorbeeld bij De Slotplaats in Bakkeveen. Een voormalige slotboerderij, zoals dat heet, eigendom van Natuurmonumenten, gelegen op het eeuwenoude landgoed aan de westkant van Bakkeveen. Mooi woonstekje voor Jouke Drijfhout en Mieke Rijnbeek met hun kinderen, maar na vier jaar gaan ze toch op zoek naar een nieuwe locatie.

Ze bestieren nog tot eind dit jaar hun fine dining restaurant - ‘met creatieve gerechten van seizoensgebonden, lokale (biologische) ingrediënten en wildpluk uit eigen tuin en bos’ - en in het naastgelegen koetshuis kun je terecht voor koffie, thee en lunches uit de keuken van De Slotplaats. Je kunt er ook mooie cadeaus vinden, van culinaire boeken, kruidentincturen tot rieten manden. Die laatste zijn wel handig voor de picknick die je kunt bestellen bij De Slotplaats.

,,We hebben een lokale mandenmaakster, Karin, die de manden voor ons op maat vlecht. En we hebben een keuken, met lekkernijen waarmee we de manden kunnen vullen”, zegt Jouke.

Ze bestieren in het huis zelf een fine dining restaurant, en in het koetshuis kun je terecht voor koffie, thee en lunches uit de keuken van de Slotplaats. En je kunt er mooie cadeaus vinden, van culinaire boeken, kruidentincturen tot rieten manden. Die laatste zijn wel handig voor de picknick die je kunt bestellen bij de Slotplaats. ,,We hebben een lokale mandenmaakster, Karin, die de manden voor ons op maat vlecht. En we hebben een keuken, met lekkernijen waarmee we de manden kunnen vullen”, zegt Jouke.

Dat laten we ons geen twee maal zeggen. Zeker als je de omgeving in ogenschouw neemt. Een prachtig bos achter De Slotplaats, een met struiken en bomen omzoomd grasveld waar sommige gasten een ouderwets werpspel spelen of een boomgaard met oude appelrassen.

,,In de tweede helft van de 18de eeuw was het landgoed in het bezit van de familie Burmania, en die hebben een poosje de Duitse wetenschapper en tuinarchitect Johann Knoop in dienst gehad. Knoop geldt als de grondlegger van de pomologie, de leer van fruitbomen. Hij plantte hier allemaal rassen.”

De boomgaard is deels in ere hersteld, met oude rassen als Moye Neeltje, Rode Herfst Calville of Dubbele Boeren Witte. ,,Ik wil nog wel een keer een mooi appeldiner maken.” Zoals ze hier sowieso koken en werken met alle producten die de tuin en omgeving opleveren. Jouke en Mieke organiseren wildplukdagen in tuin en bos en streekmarkten, met duurzaamheid als hoofdthema.

Wij vleien ons met de door Jouke en Mieke samengestelde picknickmand neer op het gras. Gras tussen de tenen, billen op een kleedje en een kraakvers broodje in de hand. De mand bevat vandaag verschillende hartige lekkernijen zoals een bloemkoolsoep met Thaise twist, een sandwich met zalm, een stoof. Drank komt in een thermosje thee en in de vorm van siroop van rozemarijn en tijm.

En om het af te maken nog wat huisgemaakte zoetigheden als scones, macarons met een vulling van citroenmelisse en een madeleine met vlierbloesemsiroop. Gemaakt van de struik waaronder we nu liggen. En eigenlijk willen blijven liggen, met de wind die ruist door de eeuwenoude bomen, de zonnestralen die de huid strelen en de ooievaar die klepperend naar zijn nest vliegt.