Het asielcentrum van COA in Ter Apel. Foto: Corné Sparidaens
Elke dag dat er meer dan 2000 vluchtelingen in Ter Apel zijn, moet het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) 75.000 euro betalen. Die stevige ‘prikkel’ hoopt Westerwolde vandaag (maandag) bij de rechtbank in Groningen af te dwingen.
De boete moet ervoor zorgen dat het COA zich wel twee keer achter de oren krabt, voordat ze de afspraken naast zich neerlegt. Maandagmiddag dient een kort geding in Groningen waar de gemeente stevige dwangsommen ofwel boetes eist bij nieuwe overtredingen. „We willen er geen maximum aan verbinden”, zegt een woordvoerder van de gemeente. Zo wordt ook in de toekomst een stok achter de deur gehouden. Als de rechter wel een maximum wil bepalen, eist de gemeente 7,5 miljoen euro.
Dat bedrag is fors hoger dan tijdens een eerdere zitting. Begin dit jaar bepaalde de rechtbank dat het COA zich inderdaad aan de afspraken moet houden. Deed ze dit niet, dan moest de opvangorganisatie 15.000 euro per dag betalen totdat een maximum van 1,5 miljoen euro was betaald. Het lukte het COA de afgelopen periode niet om zich aan de afspraken te houden.
COA kan meer doen volgens gemeente
De vorige dwangsom is al geruime tijd aan- en ook afgetikt. Herhaaldelijke beloftes van het COA om op 1 juli en op 1 september écht onder de 2000 asielzoekers in Ter Apel te zitten, kwam de organisatie niet na. Gemiddeld verbleven zo’n 200 tot 300 mensen teveel in het azc, stelt de gemeente.
Volgens Westerwolde kan het COA beter zijn best doen om zich aan de afspraken te houden. Zo zou niet uitputtend zijn gezocht naar mogelijkheden voor opvang op defensieterreinen of Rijksvastgoed. Op het moment dat er veel druk is, gebeurt er meer volgens Westerwolde. Zo konden eind augustus opeens twee extra vluchtelingen worden geplaatst in elk azc om zo Ter Apel te ontlasten.
Dat was een uiterste poging om een nieuwe rechtszaak te vermijden, volgens Westerwolde. De gemeente had aangekondigd een nieuwe rechtszaak te beginnen als het COA niet voor september zijn afspraken nakwam. De noodgreep werkte (afhankelijk van hoe wordt geteld) tot 10 september.
Om tot het nieuwe boetebedrag van 75.000 euro te komen heeft de gemeente gekeken naar wat asielopvang kost. Het boetebedrag is daarboven gezet om het ‘onaantrekkelijk’ te maken om teveel mensen in Ter Apel op te vangen. Vrij vertaald: het mag economisch niet voordeliger zijn om het boetebedrag als een soort afkoopsom te betalen. Het moet duurder worden dan de duurste noodgreep die het COA heeft: een hotelovernachting.
Wie telt mee?
Bovendien wil de gemeente dat de rechter duidelijkheid schept wie moet worden meegeteld in de cijfers. Daarover is een meningsverschil.
Het COA zelf telt alleen de mensen die ‘s nachts op de locatie verblijven. Maar volgens de gemeente geldt het maximum ‘voor ieder moment op de dag’, zegt de woordvoerder. Dus moeten ook de mensen in de slaaptenten op andere plekken worden meegeteld. Hierin slapen zo’n 225 mensen.
Zij worden ‘s ochtends weer teruggebracht naar Ter Apel, waardoor ze wel in het aanmeldcentrum zijn. Dit terwijl het daar niet op is berekend. „Hierover was de rechter tijdens de vorige zitting volgens ons ook duidelijk”, zegt een woordvoerder. Dat het COA anders over die telling dacht, moest de gemeente via de media vernemen.
De situatie lijkt ook nog niet snel beter te worden. „Vergeet niet dat er nu weer crisisnoodopvanglocaties zijn”, zegt de woordvoerder. Hij doelt daarmee op onder andere de sporthallen in Stadskanaal, Zutphen en eerder in Gieten en Leiderdorp (Zuid-Holland) waar ‘s nachts mensen werden opgevangen. Voor hen was geen plek meer in Ter Apel of in de slaaptenten.
