Eén nachtje in de sporthal in Gieten en dan weer terug naar Ter Apel: hoe lang gaat dit nog zo door?

Burgemeester Anno Wietze Hiemstra werd zaterdagmiddag gebeld door het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Ter Apel is vol, zo was de mededeling. Mensen dreigden op het gras te moeten slapen. ‘s Nachts werd het een graad of vijf.

„Dat is natuurlijk onmenselijk”, vindt Hiemstra. Zijn gemeente Aa en Hunze bood de helpende hand door sporthal De Goorns in Gieten beschikbaar te stellen voor 50 asielzoekers. Ze bleven één nacht slapen en vertrokken de volgende ochtend weer naar Ter Apel.

De asielopvang bij het aanmeldcentrum zit de laatste weken zo vol dat elk moment de kans bestaat dat het COA de poort moet sluiten. Kwetsbare asielzoekers, zoals vrouwen, kinderen en zieken, worden dan nog wel opgevangen maar alleenstaande mannen niet meer.

Drie weken geleden gebeurde dat al. Het COA kon de veiligheid niet meer garanderen en liet de mannen buiten staan. Toen schoten de buurgemeenten Stadskanaal en Borger-Odoorn te hulp, op verzoek van burgemeester Velema van Westerwolde, en boden sporthallen aan voor een nacht. Vervolgens hebben meerdere gemeenten in het land opvang geboden, zoals Utrecht, Leiden, Zutphen en Den Haag. Ook die plekken zitten inmiddels weer vol, waardoor het COA zaterdag dit verzoek aan de gemeente Aa en Hunze moest doen.

Burgemeester Hiemstra: „Het is schrijnend om te zien dat er nog steeds te weinig opvangplekken in Nederland zijn. Het is de verantwoordelijkheid van de minister om een structurele en humane oplossing te vinden. Daar roepen wij haar graag nogmaals toe op.”

Zondag is ruimte gemaakt in een opvanglocatie in Leiderdorp, zodat ook in de nacht van zondag op maandag iedereen onder dak is. Voor de komende week is de situatie onzeker. Volgens een woordvoerder van het COA komen er wel gemeenten in het land in beweging, maar concreet zijn er nog geen nieuwe opvanglocaties bekend. Maandag en dinsdag zijn de dagen waarop de instroom in Ter Apel meestal het hoogste is.

De afgelopen weken bestaat de ‘asielinstroom’ (totaal van eerste en herhaalde asielaanvragen en nareizigers) uit gemiddeld 1000 mensen per week. In vergelijking met de laatste twee jaar is dat niet heel hoog. Met spanning wordt er gekeken naar wat er de komende weken gaat gebeuren. Juist oktober is een maand waarin veel asielzoekers aankomen: vorig jaar waren dat er 6000.

Het lijkt er niet op dat er nog deze maand verlichting komt voor Ter Apel. Vrijdag is de opbouw van een grote noodopvang in Biddinghuizen voor 1250 mensen gestart, maar volgens het COA kan het nog wel enkele weken duren voordat daar alles gereed is. In Zaandam liggen twee drijvende hotels klaar voor in totaal 1000 asielzoekers, maar daar zijn de vergunningen nog niet rond. De gemeente Zaanstad wil niemand toelaten voordat alles netjes is geregeld en heeft het ministerie gevraagd om procedures te versnellen, maar dat is tot nog toe niet gebeurd. De verwachting is dat dit niet voor 1 november rond zal zijn.

Zolang deze twee grote locaties niet opengaan blijft het COA improviseren en zal het incidenteel afhankelijk zijn van gemeenten die sporthallen voor een nachtje ter beschikking stellen. Ervaring leert dat dit vooral noordelijke gemeenten zullen zijn, zoals nu Aa en Hunze.

Het Noorden springt al sinds het einde van vorig jaar permanent bij met noodopvang in tenten, waar elke nacht 225 asielzoekers slapen. Die tenten staan nu in Beilen, en hebben eerder in Pekela, Zuidwolde, 2e Exloërmond en Stadskanaal gestaan. Ook de mensen die daar slapen worden ‘s ochtends weer naar Ter Apel teruggebracht. Sommige asielzoekers reizen dagenlang heen en weer voordat ze ergens langer kunnen verblijven.