De procesbeschikbaarheidslocatie in Ter Apel. Asielzoekers met een kansarme aanvraag worden hier 22 uur per dag opgesloten. Foto: Corné Sparidaens
Het oordeel van de rechter dat vrijheidsbeperking van asielzoekers in de procesbeschikbaarheidslocatie (pbl) niet mag, komt hard aan in Ter Apel. ‘De pbl had juist een oplossing moeten bieden voor de overlast’.
Vrijdag deed de rechtbank Den Haag uitspraak in het beroep dat een Algerijnse asielzoeker had aangespannen tegen zijn plaatsing in de pbl. In deze nieuwe opvanglocatie in Ter Apel doorlopen asielzoekers met weinig kans op een verblijfvergunning een versnelde asielprocedure, waarbij ze 22 uur per dag binnen moeten blijven. Zo hoopt het ministerie van Justitie en Veiligheid de overlast in Ter Apel en omgeving te verminderen.
Voor deze verregaande vrijheidsbeperking is geen wettelijke grondslag, oordeelde de rechter vrijdag. Daarmee staat de basis van de aanpak in de pbl op losse schroeven, omdat de uitspraak waarschijnlijk geldt voor alle asielzoekers die daar worden opvangen.
Toename van woninginbraken, vernielingen, intimidatie en winkeldiefstallen
Het ministerie en het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) laten weten de uitspraak nog te bestuderen. Mogelijk gaat het COA in hoger beroep. De gemeente Westerwolde uit in een reactie op de uitspraak de teleurstelling over de stagnerende opbouw van de pbl.
‘Ondanks herhaaldelijke beloftes van de staatssecretaris, stagneert de realisatie. Terwijl er in januari al 100 asielzoekers in de pbl gehuisvest moesten zijn, verblijven er nu slechts 30. De kansarme asielaanvragers die niet in de pbl terecht kunnen, zouden over het land worden verdeeld. Dit is eveneens uitgebleven, met als resultaat een toename van woninginbraken, vernielingen, intimidatie en winkeldiefstallen in Ter Apel en omgeving’, zo schrijft de gemeente.
‘Wéér een tegenslag in de aanpak van overlast’
Fractievoorzitter Marco Visscher van Gemeentebelangen Westerwolde, inwoner van Ter Apel, noemt de uitspraak ‘teleurstellend’. „Het is wéér een tegenslag in de aanpak van de overlast. De pbl leek een veelbelovende aanpak, maar is nooit van de grond gekomen. Er zitten nu 30 personen in de pbl, terwijl er ongeveer 400 van deze kansarmen in Ter Apel zitten. Zo kun je nooit zien of de pbl werkt.”
Ook als de aanpak uiteindelijk wel zou werken is het na deze uitspraak van de rechter de vraag of ministerie en COA ermee door kunnen, laat staan het aantal plekken uitbreiden. Het ministerie hoopte de vrijheidsbeperking te kunnen opleggen op basis van de richtlijn dat asielzoekers gedurende het onderzoek van hun asielaanvraag beschikbaar moeten zijn voor de procedure. De rechter ziet daarin geen grondslag om mensen 22 uur per dag op te sluiten.
‘Situatie Ter Apel is ontwrichtend’
De gemeente Westerwolde had afgelopen jaar juist de hoop gevestigd op de pbl, die in juli van start ging. Eerder genomen maatregelen hadden steeds te weinig resultaat, in deze aanpak zag de gemeente een potentiële ommekeer.
De gemeente schrijft in de reactie: ‘De reeks maatregelen die tot nu toe zijn genomen, blijkt ontoereikend. De onrust en frustratie in Ter Apel en omstreken is groot, de situatie is ontwrichtend. Er zijn extra maatregelen nodig zeker tegen de achtergrond van de hoge instroom en het uitblijven van nieuwe opvangplekken in de rest van Nederland. De pbl had juist een oplossing moeten bieden voor de overlast die Ter Apel al jarenlang ervaart. Deze overlast moet nu écht stoppen.’
