Het Chemiepark bij Farmsum: de provincie Groningen dringt bij het kabinet op onderzoek naar de samenhang tussen de zware industrie en de slechte gezondheidsscore in de regio's Delfzijl en Veendam. Foto: Archief Jaspar Moulijn
Is de bovengemiddeld slechte volksgezondheid in de regio’s Veendam en Delfzijl rechtstreeks terug te voeren op de zware industrie rond die plaatsen en de uitstoot van giftige stoffen in het milieu?
Op die vraag moet snel een antwoord komen, schrijft het Groninger provinciebestuur in een brief aan het kabinet. Daarin dringen Gedeputeerde Staten aan op een breed onderzoek naar de precieze oorzaken van de bovengemiddelde zorgkosten die inwoners van Veendam en Delfzijl maken.
Onderzoek door RTL Nieuws wees eind juni uit dat de bevolking rond deze beide industriekernen veel vaker naar de huisarts en het ziekenhuis gaan en ook gemiddeld meer medicijnen gebruiken dan mensen in andere delen van het land. De redactie legt een verband met de lokale chemie- en zoutindustrie.
‘Wij willen gewoon tempo’
Sinds die publicatie probeert de provincie een gericht onderzoek naar de zorgwekkende score van de grond te krijgen. Mede op aandrang van de Groninger Staten schreven GS het kabinet al twee keer eerder een brief over de kwestie. Verantwoordelijk gedeputeerde Tjeerd van Dekken ziet nog weinig actie.
„Wij willen gewoon tempo”, verklaart de provinciebestuurder de derde brief die nu naar de ministers van Volksgezondheid, Economische Zaken en Infrastructuur & Waterstaat gaat. De zorgen bij inwoners van beide industriekernen moeten snel worden weggenomen, vindt Van Dekken. Tot dusver laat de kabinetsreactie volgens hem weinig urgentiebesef zien.
De berichten over de slechte gezondheidsscore rond Delfzijl en Veendam baart de Groninger politiek zorgen. Temeer omdat dat nieuws nog bovenop eerdere onthullingen van DVHN en het journalistieke onderzoeksplatform Pointer komen over lozingen van ‘zeer zorgwekkende stoffen’ door de industrie en met name zoutproducent Nedmag in Veendam.
Provincie wil lozingen terugdringen
De provincie is in gesprek met Nedmag over het terugdringen van zijn lozingen, zowel via de Veenkoloniale Afvalwaterleiding (VKA) als uit de fabrieksschoorsteen. Maar volgens Van Dekken is daarnaast ook een grootschalig onderzoek nodig naar de gezondheidseffecten van de industriële activiteiten in de provincie.
Dat onderzoek moet al komend voorjaar beginnen, vindt de gedeputeerde. Oók als actie uit Den Haag te lang duurt of helemaal uitblijft. „Maar we vinden het hartstikke belangrijk dat het Rijk wél aansluit. Niet alleen omdat wij duidelijkheid willen maar ook omdat de Tweede Kamer daar om heeft gevraagd.”
De provincie is ondertussen in vergaande besprekingen met onder meer de GGD, het RIVM en Rijkswaterstaat over een goede opzet voor het onderzoek. Bredere betrokkenheid van de drie aangeschreven ministeries blijft echter belangrijk: „Qua menskracht en denkkracht en als het nodig is ook geld.”
‘Laat ook effecten uitstoot op natuur meten’
Ook de effecten van de VKA-lozingen op de flora en fauna in de Eems en Dollard moeten volgens de gedeputeerde worden meegenomen in het onderzoek. Dat is cruciale informatie bij de verdere inspanningen van de provincie om de uitstoot van schadelijke stoffen via deze pijplijn terug te dringen.
Vorig week kon de gedeputeerde nog melden dat Nedmag de uitstoot van lood via zijn fabrieksschoorsteen aan banden legt. Half december wordt daarvoor een 10 miljoen euro kostend filtersysteem in gebruik genomen. Om het bedrijf daarvoor tijd te geven heeft de provincie haar deadline iets opgerekt. Daarmee ontloopt Nedmag een dwangsom die kon oplopen tot 2 miljoen.
