Een kijkje vanaf de onderste vloer (-2, de fietsenkelder) van het nieuwe Hoofdstation in Groningen. In het midden 'hangt' het reizigersplein als het ware midden in een grote betonnen bak. Foto: Jaspar Moulijn
Stationsbouwer Strukton Civiel bereikte dit weekeinde een nieuwe mijlpaal aan de voet van de Blauwe Brug in Groningen. Even verderop maakt het ondergrondse stationsgebouw steeds meer indruk.
Wie voor het eerst het drie verdiepingen tellende Hoofdstation van binnenuit ervaart, raakt vooral onder de indruk van de indrukwekkende afmetingen.
Je kijkt je ogen uit
Steunconstructies onttrekken het ‘laatste’ deel van het nieuwe gebouw nog aan het zicht. IJzervlechters zijn daar nog volop in de weer om het fundament van de bovenste vloeren te leggen.
Met vereende krachten wordt een lange ijzeren staaf naar de rest van het vlechtwerk gesjouwd. Foto: Jaspar Moulijn
Van de centrale toegangstrap is dus ook nog niets te zien. Maar wie geluk heeft en mee mag met een rondleiding (op 8 juni doen ProRail en Strukton weer mee aan de Dag van de Bouw) kijkt z’n ogen uit.
Onderaards stationsleven
Pal achter de historische stationshal van Groningen (1896), daal je straks af in een nieuw, ondergronds stationsgebouw om trein of bus te halen, of van de binnenstad naar de Rivierenbuurt te wandelen.
Een belangrijk deel van het Groninger stationsleven speelt zich daar straks onder de grond af. Maar wie bang is voor een (te) smalle doorgang en claustrofobische toestanden, lijken we nu al gerust te kunnen stellen.
Richard Lageman (Strukton Civiel, links) en Gerrit Wessels (ProRail) op de hoge 'loskade' boven de sporen. Foto: Jaspar Moulijn
In plaats van een voetgangerstunnel is er eerder sprake van een ‘reizigersplein’. En zo noemen bouwmanager Gerrit Wessels van ProRail en uitvoerder Richard Lageman van bouwer Strukton Civiel het station dan ook.
Hoe breed het ‘echt’ is en prettig je je daar straks voelt, is nog niet aan te geven. Daglicht blijft verscholen achter planken en plastic, de onderste vloer is nog vochtig door condens en bodemlekkages. Er zijn nog verlaagde plafonds onderweg. Daar komt de verlichting en techniek achter.
Geen gewone tunnel
De verdieping van het ‘reizigersplein’ (-1) ‘hangt’ als het ware in de grote fietsenstalling (6600 fietsen). Die is straks toegankelijk vanuit een aparte fietstunnel.
Pilaren weerspiegelen in een laagje water op de vloer van het nieuwe Hoofdstation in Groningen. Dat gaat in juli 2025 open. Foto: Jaspar Moulijn
Architect Koen van Velsen combineerde plein, fietstunnel en stalling in een ‘open’ betonnen bak onder de sporen. Gebruikers hebben zicht op elkaar en krijgen daardoor een ruimtelijk gevoel dat je niet zo vaak tegenkomt in een ‘gewone’ kelder of tunnel.
Aan weerszijden van het openbare reizigersplein tussen binnenstad en stationsgebied Zuid komen winkels. OV-reizigers kunnen daar met (rol)trappen naar de vier eilandperrons van Arriva, NS en Qbuzz. NS laat haar passagiers beneden alvast inchecken bij OV-poortjes.
Op verzoek van de provincie, die het reizen met de trein zo aantrekkelijk mogelijk wil maken, krijgen de perrons van Arriva niet van die beruchte poortjes. Voor Qbuzz hebben ze geen zin: busreizigers moeten sowieso in de bus in- en uitchecken. Treinreizigers doen dat op station.
Wolkenluchten in de hal
Strukton is inmiddels voorzichtig begonnen met de inrichting van het station. Een aantal perrontrappen is er al, net als de voetgangerstrap tussen de fietsenstalling en het reizigersplein (met de fiets kom je er vanuit de fietstunnel). Metselaars hebben tussen de vele gele steentjes de eerste delen van een reliëf (kunstwerk) van Gabriel Lester gemetseld: Groninger wolkenluchten.
De eerste trappenhuizen die het station toegankelijk maken, zitten inmiddels in het nieuwe Hoofdstation. De roltrappen komen later. Foto: Jaspar Moulijn
Als binnenkort de laatste grote betonstort van het hoofdgebouw achter de rug is, stort Strukton zich als een razende op de afbouw. Waarschijnlijk verhuist het oude seinhuis in september naar z’n nieuwe plek op een binnenplein tussen de stationshal en de sporen. Daar keren ook de gerestaureerde oude perronkappen terug. De vier nieuwe eilandperrons krijgen groene kappen en zonnepanelen.
Strukton heeft nog een jaar de tijd om het hele complex af te bouwen voordat het station op 17 mei 2025 wordt gesloten. „Dan voert Strukton Rail in 51 dagen alle spoorse werkzaamheden uit”, zeggen Wessels en Lageman.
Op 8 juli nemen Arriva en NS hun eigen perrons en sporen in gebruik. Voor de sprinters en intercity’s van NS blijft het station een eindhalte. Voor treinen van Arriva wordt het Hoofdstation een tussenstop: treinen rijden erdoorheen tussen Delfzijl en Veendam, Leeuwarden en Europapark en Eemshaven en Bad Nieuweschans/ Leer.
Eerste deel bustunnel is klaar
Wanneer het busperron in gebruik wordt genomen, is nog niet duidelijk. Het huidige busstation aan de voorzijde van het station (Stationsweg) zou verhuizen zodra de bustunnel in 2026 klaar is. Maar zodra Strukton met het laatste deel van die tunnel (op de plek van de parkeerplaats voor bussen) aan de slag gaat moet Qbuzz aan de kant. De eerste krijtstrepen staan er al op de grond.
Wessels: „We zoeken nog een plek voor de bussen. Mogelijk verhuist een aantal buslijnen eerder naar het nieuwe busstation.”
Het eerste stuk van de bustunnel fungeert de komende tijd als bouwplaats voor het volgende stuk. Foto: Jaspar Moulijn
Dat is het verst gevorderd omdat Strukton daar, aan de zuidkant, begon met de bouw. De eerste delen van de perronkap staan overeind en in het chauffeursverblijf, annex techniekgebouw, zijn bouwers met het binnenwerk bezig.
Vlakbij de kantine bereikte Strukton afgelopen weekeinde een mijlpaal: het eerste deel van de bustunnel bij de oude voetgangersbrug (Blauwe Brug), gebouwd met onderwaterbeton, is drooggepompt. De bouwers gaan nu in die tunnel het volgende deel voorbouwen. Dat schuiven ze volgend jaar tijdens de stremming onder de sporen.
