De Nedersaksenlijn krijgt brede politieke steun maar het grote geld van naar verluidt 1,3 miljard euro moet in de kabinetsformatie loskomen. Deze week kwamen de staatssecretaris en Tweede Kamerleden op bezoek.
In plaatsen als Stadskanaal, Ter Apel en Emmen maakt de nieuwe spoorlijn de bouw van zo’n 40.000 woningen mogelijk. Het zou voor jongeren en studenten een uitkomst zijn. En de spoorplannen kunnen de hele economie een oppepper geven.
Een slogan van de stichting erachter is: de Nedersaksenlijn verbindt. Dat is alleen al te merken in de bijeenkomsten die over de spoorplannen worden gehouden. Maandag kwamen er zo’n veertig bestuurders uit de regio voor bijeen in Coevorden, onder goedkeurend oog van staatssecretaris Vivianne Heijnen. Vrijdag was er een excursie voor Tweede Kamerleden langs de route van de lijn, van Groningen via Stadskanaal en Ter Apel naar Emmen en dan verder naar Coevorden.
Overal kwamen wethouders, ondernemersvoorlieden en ambtenaren uit de regio op de politici af. Iedereen was lovend over de plannen. ,,We zijn allemaal Nedersaksenlijn-fans’’, zei Drents gedeputeerde Henk Jumelet.
Maar het plan is nog lang niet rond. De 85 miljoen euro die apart is gezet voor het eerste deel van de Nedersaksenlijn, tussen Veendam en Stadskanaal, blijkt nu al te weinig door de inflatie en gestegen bouwkosten. Maar met het geld komt het vast goed, menen staatssecretaris Vivianne Heijnen en de Drentse gedeputeerde Jumelet en zijn Groningse collega Johan Hamster.
Ambtenaren zagen plan eerst niet zitten
CDA-staatssecretaris Heijnen was al meermaals in de regio om haar steun voor de spoorlijn te laten blijken. De ambtenaren op haar ministerie vonden het eerst maar een vreemd en onrealistisch plan, verklapte ze. Maar dat is veranderd doordat ze zien hoe serieus de regio het neemt. ,,Het mooie is dat het plan echt van onderop komt en heel breed gedragen wordt’’, zei ze.
Alleen gaat Heijnen er niet meer over binnenkort, als demissionair staatssecretaris en bovendien zwanger. ,,Wij zitten niet aan de formatietafel.’’ Van de partijen die wel aan de formatietafel zitten, hebben de NSC en BBB al duidelijk gezegd dat ze vóór de Nedersaksenlijn zijn.
De PVV en VVD hebben de plannen tot nu toe ook wel gesteund, al ging dat minder volmondig dan bij veel andere partijen. GroenLinks-PvdA, D66, CDA en CU zijn al langer voor. BBB en NSC vinden het passen in hun plannen om de regio meer te steunen. Vrijdag zijn twee VVD-Kamerleden, een GL-PvdA’er en een NSC-Kamerlid mee op de excursie langs de lijn. ,,Een zeer geslaagd werkbezoek omdat we zo zien dat er enorm veel enthousiasme is in de regio’’, zegt Hester Veltman van de VVD.
Kosten zouden oplopen tot 1,3 miljard
Maar er moeten binnenkort pijnlijke keuzes gemaakt worden in de formatiebesprekingen voor een nieuw kabinet. ,,Ik zit zelf niet aan tafel maar als VVD zijn we sowieso erg voor investeringen in de infrastructuur’’, stelt Veltman. Kamerlid Olger van Dijk van NSC is een tikkeltje duidelijker: ,,Wij zullen ons in ieder geval inzetten om de Nedersaksenlijn voor elkaar te krijgen. Het hele bedrag hoeft ook niet in één regeerperiode bij elkaar te zijn. We zijn ervan overtuigd dat het verbeteren van de infrastructuur goed is voor de ontwikkeling van de regio.’’
GroenLinks-PvdA was er toch al voor, omdat het goed is voor de bevolking. ,,Maar ik heb bij dit werkbezoek gezien dat het ook heel goed zal zijn voor de economie. Dus het kan op die manier ook uit’’, zegt Kamerlid Habtamu de Hoop.
Het totaalbedrag voor de Nedersaksenlijn is nog helemaal onbekend. Er zoemen geruchten rond over 9 ton tot 1,3 miljard en de meeste Kamerleden zijn niet verrast over dat bedrag. Maar officieel is er nog niks bekend over de kosten en ook Heijnen kan er niets over zeggen. ,,We zijn nog aan het rekenen’’, zegt ze.
Wel schreef ze in een brief aan de Kamer dat er ‘budgetkrapte’ is voor het eerste deel van de lijn. Dat gaat dan om het traject Veendam-Stadskanaal, het deel dat het eerst aangelegd gaat worden. De provincie en het rijk hebben daar samen 85 miljoen euro voor apart staan, deels uit het potje Nij Begun voor de ‘ereschuld’ voor de gaswinning.
,,Het komt heel vaak voor met infra-projecten dat de kosten hoger uitvallen, alleen al door de inflatie’’, zegt Heijnen. ,,Het belangrijkst is dat er politiek draagvlak is.’’
Station Stadskanaal naar zuiden
De eerste geldbedragen zijn nodig voor haalbaarheidsonderzoeken. Het traject naar Stadskanaal kan na 2025 al gebouwd gaan worden. De Kamerleden maakten vrijdag al een ritje met een oude STAR-trein over het historische traject. Het station in Stadskanaal komt waarschijnlijk zuidelijker te liggen dan het oude station waar nu de STAR-stoomtrein nog aankomt. Van daar loopt de route hoogstwaarschijnlijk naar Ter Apel en dan naar Emmen. Naar dat laatste deel worden nu ook onderzoeken gedaan.
Wat ook helpt voor de politieke haalbaarheid is dat er een verbinding is naar Duitsland. De spoorlijn moet vanaf Groningen via Zuidbroek, Veendam en Stadskanaal naar Emmen en dan verder over bestaand spoor naar Coevorden. Vanaf Coevorden is binnenkort ook een spoorverbinding naar het Duitse Rheine.
Bestuurders uit de Duitse grensregio waren maandag ook in Coevorden en roemden de Nederlands-Duitse samenwerking. Aan de snelweg A31 in Duitsland had Nederland immers ook bijbetaald, herinnerden zij zich. ,,Die steun kwam toen van de regionale besturen en niet van het rijk’’, zei Marc André Burgdorf van de Landkreis Emsland. ,,Als grensregio’s helpen we elkaar.’’
