Melle Mulder van de Stichting Nedersaksenlijn met zijn dochter Chantal bij het stootblok waar nu de spoorlijn in Emmen nog eindigt. Foto: Jan Anninga
De Nedersaksenlijn heeft de sympathie van Den Haag. De plannen voor een spoorlijn tussen Emmen en Veendam worden door de partijen die een regering willen vormen veel inniger omarmd dan de Lelylijn.
Melle Mulder uit Ter Apel, voorzitter van de Stichting Nedersaksenlijn, zat de hele maandag glunderend op de publieke tribune van de Tweede Kamer. De commissie die over verkeer gaat besprak de miljoeneninvesteringen in wegen, spoor en vaarwegen in het land.
De nieuwe meerderheid in de Tweede Kamer bestaat uit de vier formerende partijen PVV, VVD, NSC en BBB, en die vier deden moeilijk over bijna alles wat met treinen te maken heeft: de flessenhals in het spoor bij Meppel, de Lelylijn, de Noord-Zuidlijn bij Schiphol. Ze kijken telkens zuinig. Maar over één project waren ze allemaal laaiend enthousiast: de Nedersaksenlijn.
Partijen als GroenLinks-PvdA, CDA, de ChristenUnie en D66 stonden al langer achter de aanleg van de spoorlijn van Emmen via Veendam naar Groningen. Maar nu toonden ook de NSC en BBB zich warm voorstander. De VVD was er al voor en zelfs de PVV is niet afwijzend.
Omzeilen flessenhals Meppel
De Kamerleden vinden de lijn belangrijk voor de Veenkoloniën, een impuls voor een gebied met veel problemen, een investering in een regio die veel te vaak achtergesteld is. ,,Zelfs een alternatieve verbinding tussen noord en zuid’’, vond Olger van Dijk van NSC, die suggereerde dat daarmee de flessenhals bij Meppel omzeild wordt.
Het is nog totaal onduidelijk hoe duur de Nedersaksenlijn precies wordt. Voor de aanleg van het eerste deel van Veendam naar Stadskanaal is zo’n 63 miljoen euro van de provincie Groningen apart gezet en 85 miljoen uit Nij Begun, de pot met ereschuld-gelden voor de gasbevingen. Maar over de totale kosten en vooral de ontbrekende schakel tussen Emmen en Stadskanaal is nog niks duidelijk; er zijn voorstudies gaande.
Via Musselkanaal en misschien Ter Apel
Op het eerste deel van het traject ligt al een oude spoorlijn waar de stoomtrein van de STAR nu over rijdt, van Veendam naar Stadskanaal. Dat is een logische route om echt spoor voor een moderne trein aan te leggen. Daarna volgen enkele tientallen kilometers nieuw spoor tussen Stadskanaal en Emmen. Via Musselkanaal, misschien via Ter Apel. In Emmen sluit de lijn dan aan op het spoor naar Zwolle en Twente, zelfs met een aftakking via Coevorden naar Duitsland.
De Nedersaksenlijn op de kaart.
ChristenUnie-Kamerlid Pieter Grinwis speculeerde in de Kamer al over een andere plek voor het station in Stadskanaal. Niet op de huidige locatie van de STAR-trein in het noorden van Stadskanaal maar zuidelijker, de zogenoemde Dideldom-locatie. En zo zijn er meer praktische punten.
Allemaal van later zorg, als eerst de voorstudie een echte ‘MIRT-verkenning’ wordt, vindt Nedersaksenlijn-voorzitter Mulder. Dat moet eind dit jaar gebeuren. Eerst is het belangrijk dat ook de nieuwe Kamer de lijn echt lijkt te willen.
Staatssecretaris Vivianne Heijnen was er al voor. Maar ja, die zit in een demissionair kabinet. ,,Het is nu de kans om echt te versnellen’’, vond CDA-Kamerlid Eline Vedder. Oftewel: de lijn moet in het regeerakkoord van het nieuwe kabinet komen.
Van onderop
Wat daarbij helpt, is dat de Nedersaksenlijn ,,van onderop’’ komt. De bevolking in de Veenkoloniën lijkt hem echt te willen. De Stichting Nedersaksenlijn is door ondernemers en inwoners zelf opgericht. Melle Mulder en zijn dochter Chantal waren de oprichters, omdat Chantal naar school wilde in Groningen, maar de stad is per openbaar vervoer bijna onbereikbaar. Allerlei partijen uit de regio zijn ook betrokken bij de huidige voorstudies: het onderwijs, bedrijfsleven en gemeenten. Dat is bijzonder bij grote infra-projecten.
Bij de Lelylijn ligt het allemaal stukken lastiger. De BBB is daar bijvoorbeeld nog erg kritisch over. ,,Het Noorden moet geen slaapstad worden’’, zei het kersverse BBB-Kamerlid Claudia van Zanten daarover. Ze eist dat uit studies de garantie komt dat door de Lelylijn de reistijd echt korter wordt en dat er minder mensen door in de auto of het vliegtuig stappen.
Stedelijke elite tegenover platteland
En dan zijn er nog veel meer hobbels voor de Lelylijn. De verbinding met Duitsland bijvoorbeeld, de problemen met natuurgebieden in Friesland en de aftakking naar Leeuwarden. En daarmee boven alles: de enorme kosten. Er is weliswaar 3 miljard euro gereserveerd maar de lijn gaat al snel 6 tot 9 miljard kosten, als het niet meer wordt.
Die problemen zijn er bij de Nedersaksenlijn veel minder. Het is minder megalomaan. Een veel goedkoper project, met meer sympathie. En het is ook psychologisch. De Kamerleden spreken het niet uit maar er wordt in de vergaderingen wel op gehint: de Lelylijn is meer iets voor de stedelijke elite die razendsnel van Groningen naar Amsterdam wil. De Nedersaksenlijn meer voor de bewoners van het achtergestelde platteland.
