Veerboot MS Romantika van Holland Norway Lines. Foto: archief Anjo de Haan
De toekomst van Holland Norway Lines (HNL) hangt aan een zijden draadje. De rederij wist na de eerste gesprekken in 2020 met Groningen Seaports dat ze een eigen kade voor de MS Romantika moest bouwen. Drie jaar later is er nog geen paal geslagen in de Eemshaven. Seaports wast z’n handen in onschuld.
,,Geloof mij: we hebben steeds aan de bel getrokken”, zegt directeur Cas König van Seaports. „We hebben talloze gesprekken met HNL gevoerd en we doen er alles aan om de veerdienst hier te houden.’’
Volgens hem heeft HNL nog altijd geen definitief plan voor de kade ingediend, terwijl de rederij in oktober beloofde binnen enkele weken met de bouw te beginnen. Zolang dat plan er niet is, kan Seaports geen groen licht geven voor de bouw en kan de MS Romantika niet aanmeren in de Eemshaven.
‘We hebben zo een andere huurder’
Als de rederij tijdelijk, of voorgoed, naar Emden verkast, betreurt König dat. ,,Dat is jammer voor het toerisme in Stad en Ommeland, maar voor ons is HNL geen melkkoe. We hebben zo een andere huurder.’’
De zestien geannuleerde afvaarten van de Eemshaven naar Kristiansand in Noorwegen (en vice versa) in de afgelopen zes weken nuanceert hij. ,,Mijn vlucht naar Tsjechië is onlangs drie keer geannuleerd. Als deze kwestie ging over een bedrijf in containers, maakte niemand zich druk.’’
Nu wel. Toeristen zien hun vakantie in het water vallen, staan versteld van de almaar stijgende prijzen voor de boottrip en krijgen pas op het allerlaatste moment te horen dat de Romantika niet vertrekt.
'Onze positie is onzeker'
Holland Norway Lines blijft zich hullen in nevelen. Het bedrijf zegt sinds januari dat het aan een oplossing werkt. Eerst was dit de bouw van de eigen kade, recenter een (tijdelijke) verhuizing naar Emden in Duitsland (al wordt op dat punt ook ‘nog steeds naar verschillende opties gekeken’). De bouw van de kade lijkt nu op losse schroeven te staan.
Woordvoerder Annebel Nillessen Blaauw: ,,Er zijn veel zaken waar we rekening mee moeten houden voordat we zo’n investering kunnen doen en definitief een terminal/kade gaan bouwen. Daar toestemming voor hebben en de wetgeving op orde hebben is mooi en één ding, maar er is veel aan de hand in de Eemshaven waardoor onze positie onzeker is geworden.’’
Ze zegt dat HNL eerst een duurzaam bedrijf moet worden voordat het zo’n grote beslissing kan nemen. ,,En bovendien: een kade is er niet van de een op de andere dag.’’
‘Zo ga je niet met reizigers om’
,,Reizigers voor Noorwegen staan voor een dichte deur bij de terminal van Holland Norway Lines en komen dan onze kant op’’, zegt adjunct-directeur Rolf Bouwman van de Borkumlijn in de Eemshaven - buurman en collega van de Noorwegenlijn. „Zo ga je niet met je reizigers om.”
De Borkumlijn zetelt sinds 1976 in de Eemshaven en was er de pionier. Ondertussen zit de reder er op z’n derde locatie. „Wij hebben in 2008 onze nieuwste kade gebouwd. Een project van twee jaar dat miljoenen kostte. Alles voor eigen rekening.”
De Borkumlijn had niet te kampen met de problemen waar HNL tegenaan loopt. Wat er loos is binnen het bedrijf, weet Bouwman niet. ,,Doordat ze geen kade hebben gebouwd, kunnen ze geen vaste dienstregeling op de been houden. Ik zou niet graag in hun schoenen staan.’’
Veel belangstelling en financiële zorgen
De kersverse Holland-Noorwegen verbinding heeft aan belangstelling geen gebrek. Voormalig directeur Bart Cunnen van HNL mikte op 150.000 reizigers in het eerste jaar. Hij haalde dat aantal snel: in de zomer van 2022 was De Romantika volgeboekt. Maar er waren ook zorgen, bijvoorbeeld over de stijgende brandstofkosten. In maart 2022 - voordat De Romantika überhaupt één tochtje tussen de Eemshaven en Noorwegen had gemaakt - zei Cunnen: ‘We hadden 3,5 miljoen euro begroot voor brandstof. Dat wordt nu 6 miljoen’.
Bijna een verdubbeling: kan het bedrijf een dergelijke stijging in de kosten aan? Met andere woorden: zijn er financiële problemen bij HNL? Vanwege die mogelijkheid besloot Seaports de financiële huishouding van HNL te checken. ‘Die dient goed op orde te zijn. Dit loopt nu en we denken dat het risico op een ontsporing kleiner is geworden’, zei Frans Keurentjes van de Raad van Commissarissen van Seaports afgelopen oktober.
De terminal van Holland Norway Lines ligt er op dit moment verlaten bij. De MS Romantika ligt al anderhalve week in Noorwegen. Foto: Corné Sparidaens
Garantie dat HNL in Groningen blijft
In de wandelgangen klinken allerlei redenen voor de rampspoed bij HNL: financiële problemen, vergunningen die niet worden verleend door gemeente of provincie, een verstoorde verhouding tussen rederij en havenbeheerder, cowboygedrag van de (voormalige) directie van HNL.
Ook Seaports (voor 50 procent in handen van de provincie, 25 procent gemeente Eemsdelta en 25 procent Het Hogeland) krijgt ervan langs. Seaports en de lokale overheden zouden hun nek niet uitsteken voor de toeristentrekker.
Dat bestrijdt niet alleen König. Ook de provincie Groningen zegt HNL te willen behouden. ,,Graag willen wij HNL helpen bij de realisatie van een permanente kade in de Eemshaven. Voorwaarde daarbij is wel dat wij voldoende garanties krijgen dat HNL langjarig gebruik zal maken van deze voorziening’’, zegt woordvoerder Irma Haan.
Wethouder Jan Menninga van de gemeente Eemsdelta zegt dat de provincie, de gemeentes en Seaports machteloos staan, omdat ze ook afspraken hebben met andere bedrijven. ,,Het is doodzonde. Er wordt gezegd dat HNL tijdelijk naar Emden gaat, maar ik krijg het gevoel dat ze daar nooit meer weggaan.’’
Zo zit het tussen Seaports en HNL
Holland Norway Lines kon van april tot en met 1 oktober 2022 aanmeren aan de openbare kade in de Beatrixhaven in de Eemshaven. Daar maken andere bedrijven ook gebruik van. HNL had tot oktober voorrang, maar kon tot januari ook nog probleemloos aanmeren omdat de andere bedrijven de kade nauwelijks nodig hadden. Maar in januari werd het een drukte van belang. De andere bedrijven kregen voorrang. Dat werd maanden van tevoren voorspeld.
Seaports heeft meermaals laten weten aan HNL dat die een eigen kade moest bouwen voor een gegarandeerde plek in de Eemshaven. In december 2021 tekenden HNL en Seaports een pachtovereenkomst voor het gebied dat HNL nu in gebruik heeft.
In oktober vorig jaar sprak het bestuur van Seaports over de nieuwe overeenkomst met HNL voor een terrein van 4 hectare (ligt nu braak) waar de nieuwe kade moest komen, ter waarde van bijna 5,4 miljoen euro. Op dat moment had HNL de financiering daarvan niet rond, terwijl dat een voorwaarde is van Seaports. Het contract is niet te vinden in het kadaster.
Naast de huidige terminal van Holland Norway Lines ligt het terrein waar de rederij haar eigen kade zou bouwen. Foto: Corné Sparidaens
Kortom: HNL zegt al maanden de nieuwe kade te gaan bouwen, maar het lijkt erop dat ze de papieren niet op orde hebben. Voordat de kade gebouwd kan worden, moet HNL de financiering van de erfpacht, het geld voor de bouw van de kade zelf, de vergunningen en een definitief plan rond hebben. Net als alle 160 huurders in de Eemshaven, is HNL zelf hiervoor verantwoordelijk. Seaports moet voortdurend toestemming geven voor de plannen.
De gemeente Het Hogeland heeft begin oktober een vergunning verleend aan HNL; de provincie verwacht de benodigde vergunning in mei te verlenen.
Adjunct-directeur Rolf Bouwman van de Borkumlijn is er helder over: ,,De overheid kan HNL niet financieel ondersteunen. Dan zouden reeds gesettelde bedrijven daar ook aanspraak op kunnen maken.’’ Bart Cunnen (nu alleen nog verantwoordelijk voor de Nederlandse tak van Holland Norway Lines) was niet in staat te reageren. Werknemers van HNL mogen niks zeggen.
