Studeren de mooiste tijd van je leven? Niet voor iedereen. Studentenpsychologen en andere leden van het 'serviceteam' behandelen jaarlijks zo'n 5000 studenten van de Rijksuniversiteit Groningen
Studentenpsycholoog Annerieke de Vos van de Rijksuniversiteit Groningen. Foto: Peter Wassing
Veel studenten leden tijdens de pandemie aan eenzaamheid. Toch verwachten studentenpsychologen van de Rijksuniversiteit Groningen niet dat het aantal aanmeldingen afneemt nu de maatschappij langzaam maar zeker afscheid van corona neemt.
De Rijksuniversiteit Groningen telt ongeveer 36.000 studenten. Het Studentenserviceteam, waaronder de studentenpsychologen vallen, behandelt jaarlijks circa 5000 studenten. De psychologen werken hierbij samen met trainers en decanen. ,,Het team is in de afgelopen 2,5 jaar verdubbeld’’, zegt studentenpsycholoog Friederieke Vieten, die sinds vijf jaar bij de universiteit werkt. ,,We waren jarenlang met vijf personen, nu zijn dat er tien.’’
Schulden, studiedruk: studenten krijgen veel voor de kiezen
Studenten krijgen veel voor de kiezen: studiedruk, torenhoge schudieschulden, noodzakelijke bijbaantjes, vrijwillige bestuursfuncties om het cv op te krikken. Uit het landelijke onderzoek van het Trimbos-instituut, dat eind vorig jaar verscheen, bleek dat er grote zorgen zijn over de mentale gezondheid van studenten. Meer dan de helft klaagt over psychische klachten, eenzaamheid, prestatiedruk, stress en slaapproblemen. Dit komt vaker voor bij studenten die wekelijks cannabis of een concentratieverhogend middel gebruiken.
Daarnaast behandelt het team onderzoekers die hun PhD (promoveren), de hoogste academische graad, willen halen. Hierbij krijgen ze – tegen een salaris – vier of vijf jaar voor hun wetenschappelijk onderzoek. Het afgelopen collegejaar kwamen er vijfhonderd bij het Studentenserviceteam terecht. ,,Ze beginnen net met werken’’, legt psycholoog Annerieke de Vos uit. ,,Ze moeten artikelen in de juiste bladen publiceren, onderzoeken opzetten en daarbij ontstaan onder meer stressklachten. Er is ook wel overlap met de reguliere studenten. Ook PhD-studenten kunnen bijvoorbeeld met sociale angst of faalangst te maken krijgen.’’
Er zijn ook duidelijke verschillen tussen studenten en PhD’s. De Vos: PhD-studenten zijn al wat ouder en gesetteld. Studenten wonen soms nog maar net op kamers en moeten eraan wennen om alles zelf te doen en te regelen. Daarnaast maken eerstejaars zich ook druk over het aantal verplichte studiepunten dat ze moeten halen.’’ Vanwege corona is de lat voor het bindend studieadvies (bsa) lager gelegd.
Motivatieproblemen door corona
Maar ook ouderejaars vragen een gesprek aan. Vieten: ,,Dan zitten ze bijvoorbeeld aan het einde van hun bachelor en weten ze niet of ze nu wel of niet een master moeten gaan doen. De meeste aanvragen krijgen we rond oktober, als de tentamenperiodes zijn, en in de winter. In juli en augustus is het over het algemeen erg rustig.’’
Vieten: ,,Tijdens corona hadden de klachten vaker met motivatie te maken. De meest voorkomende klachten in het algemeen zijn stressklachten, angstklachten, somberheid, familieproblemen en studieproblemen. Waar doe ik het voor? Wat is nu eigenlijk het doel van deze opleiding? Ze hebben problemen met het aanbrengen van structuur. Daarnaast zien we ook perfectionisme en uitstelgedrag. Corona kan een versterkend effect hebben op bepaalde kwetsbaarheden, maar dit soort gedrag en klachten zagen we zowel voor als tijdens corona.’’
In het verleden waren er vaak klachten over de wachtlijst. Vieten: ,,Vier, vijf jaar geleden moest je soms negen tot twaalf weken wachten voordat het eerste gesprek plaatsvond. Door de uitbreiding van het team was de wachttijd in het afgelopen jaar nooit langer dan vier weken. Meestal zien we ze binnen twee of drie weken na de aanmelding. Rond de kerstperiode kan dit tot vier weken oplopen.’’
Vooral voor buitenlandse studenten was integreren door corona een probleem
Het team ziet verhoudingsgewijs meer buitenlandse studenten, die nogal eens met eenzaamheid te maken krijgen. De Vos: ,,Internationals hebben ook meer uitdagingen, zoals een andere omgeving en taal. En door corona werd het nog moeilijker om te integreren.’’
Corona bemoeilijkte ook de behandeling. Vieten: ,,Van het ene op het andere moment ging vrijwel alles online. Maar fysieke gesprekken bleven mogelijk, mede omdat bijvoorbeeld studentenhuizen erg gehorig zijn.’’
Maar weten studenten de psychologen en decanen wel altijd te vinden? Studentenbonden en -partijen klaagden in het verleden nogal eens over de slechte zichtbaarheid. Vieten: ,,We proberen onze vindbaarheid te vergroten. Elk studiejaar worden er flyers uitgedeeld. Ook zijn er op elke faculteit mentoren en studieadviseurs die informatie verschaffen. Natuurlijk staan we ook op de website van de RUG vermeld. We doen er alles aan, maar toch krijgen we nog vaak te horen dat studenten ons niet weten te vinden. Het merendeel komt via een studieadviseur of vriend bij ons.’’
Studenten blijven zich melden voor een behandeling, corona of niet
Een behandeling neemt meestal vijf gesprekken in beslag. De Vos: ,,Dat lijkt misschien weinig, maar dan kun je best veel bereiken. We doen ook groepsbehandelingen. We helpen onder meer studenten te stoppen met hun uitstelgedrag. Soms hebben ze alleen maar een extra zetje nodig om hun scriptie af te maken. We leren ze omgaan met hun klachten en versterken hun veerkracht. We helpen altijd bij het doorverwijzen naar specialistische hulp indien deze nodig is.’’
Terwijl buiten de temperatuur stijgt, verdwijnen ook alle coronamaatregelen als sneeuw voor de zon. Maar toch denken de psychologen niet dat hierdoor het aantal aanmeldingen afneemt. Vieten: ,,Die blijven komen.’’
