De staat gaat in hoger beroep tegen schadeclaims van burgers met bevingsschade, ondanks de mooie woorden van Vijlbrief. Bewoners: 'We zijn niet boos, we zijn woest'
De gestutte woning aan de Fraamweg nabij Middelstum. Eigen foto
Het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) gaat in hoger beroep in verschillende verloren rechtszaken tegen Groningers met bevingsschade. Daarmee lijkt het IMG de ‘menselijke maat’, waarover staatssecretaris Hans Vijlbrief (D66) van Mijnbouw eerder repte, in de wind te slaan. Betrokkenen zijn woest. ,,Die onzekerheid die nu wéér wordt gecreëerd met een hoger beroep is slopend.’’
Het IMG vergoedt op kosten van het Rijk schade die door de gaswinning is veroorzaakt aan woningen in het aardbevingsgebied. Maar dat gaat niet zonder slag of stoot. Het IMG weigert in veel gevallen om zwaardere schade bij aardbevingsgedupeerden te vergoeden. Onderzoeksbureau Rebelgroup concludeerde in januari nog na onderzoek dat de ‘afhandeling van schade (door het IMG) verbeterd kan worden’ om het vertrouwen te herstellen.
Toch gaat IMG kort na de resultaten van dat onderzoek in hoger beroep na verloren rechtszaken over schadeclaims van bewoners. SP-Kamerlid Sandra Beckerman maakt melding van vier afzonderlijke gevallen en heeft Kamervragen gesteld.
Een van deze gevallen heeft betrekking op Koos Dijkema, die een beschadigde boerderij heeft aan de Fraamweg tussen Bedum en Middelstum. Bevingen zoals die van Huizinge in 2012 zorgden ervoor dat de zijkant en achtergevel van de woning ontzet raakten. Maar het IMG beweert dat de woning is beschadigd door zetting van de fundering en achterstallig onderhoud en weigert mee te werken aan schadeafhandeling, tot ontsteltenis van de bewoner en zijn familie.
Slopende juridische strijd
Wim Blanken, de ex-schoonzoon van Dijkema en nauw betrokken bij de zaak, is woest. Drie jaar lang was zijn ex-schoonvader verwikkeld in een slopende juridische strijd met het IMG. De opluchting was groot toen de zaak in december gewonnen werd, maar nu moet de familie opnieuw door een vergelijkbaar proces heen. ,,We zijn woest. Het kost ons zoveel tijd, we willen liever positief onze tijd besteden dan met deze ellende.’’
Volgens Blanken gedroeg het IMG zich al vreemd in 2020, toen nog tijdens een hoorzitting. ,,Het IMG zei opeens dat de gevel eruit was gedrukt door een spatkrachten in de schuur in plaats van dat er sprake was van zettingsschade zoals eerder werd beweerd. Daarvan waren wij niet van tevoren op de hoogte gesteld en dat mag niet. Ook bijzonder is dat ze tot die conclusie waren gekomen zonder één keer de boerderij te hebben bezocht. Ze zijn niet eens langs geweest.’’
De familie startte een rechtszaak en liet een contra-expertise maken. De contra-expert kwam ook tot de conclusie dat de analyse van het IMG onjuist was. De rechter stelde de familie Dijkema in december 2022 in het gelijk en het IMG moest in overleg met de bewoners de schade definitief gaan bepalen. Ook dat gaat niet zonder tegenstribbelen.
,,Wij hadden 85.000 euro geclaimd voor het opnieuw opbouwen van de achtergevel, maar het IMG gaf tijdens de rechtszaak aan dat het met 40.000 ook wel betaald was. En die 85.000 euro is van vóór de gestegen bouwkosten, dus dat is nog niet eens meegerekend. Eerst wilde het IMG zelfs maar 22.000 euro geven; daarvan kun je nooit een gevel herstellen.’’
Het onderzoeksbureau Rebelgroup onderzocht de schadeafhandeling door IMG in opdracht van Vijlbrief. Hieruit blijkt dat die afhandeling een stuk beter kan. Minder juridisch touwtrekken bijvoorbeeld, maar ook deskundigenrapporten gelijk naar bewoners sturen en de inzet van landsadvocaten in bezwaarprocedures beperken.
‘Je wordt niet boos, je wordt woest’
Dijkema was ook bij de hoorzitting. ,,Toen beweerde het IMG dat de schade kwam door achterstallig onderhoud. Mijn schoonvader kon je niet bozer krijgen. Die is zó trots op de boerderij en heeft er zoveel aan gedaan om het tiptop in orde te krijgen. Asbest eraf, alles in optima forma. Dat zegt ook iedereen die er komt. Als je dan bij de hoorzitting zo’n leugen van iemand hoort, die niet eens bij de boerderij langs is geweest... dan word je niet eens boos, dan word je woest’’, zegt Blanken.
Blanken begrijpt niet waarom de zaak zo lang moest slepen en nu zelfs opnieuw wordt aangezwengeld in hoger beroep. ,,Het gaat bij ons maar om 85.000 euro. En je wilt niet weten wat die landsadvocaten er tot nu toe aan verdiend hebben. Ik durf te wedden dat die er onderhand al minstens twee keer zoveel aan verdiend hebben. Geld dat je eigenlijk via belasting zelf betaald hebt’’, zegt hij.
Hij ziet het somber in. ,,Toen we in december wonnen, was dat nog fantastisch. Maar nu ze in hoger beroep gaan, moet je alsnog weer veel betalen. Je bent straks gewoon opnieuw duizenden euro’s kwijt aan advocaatkosten, geld dat je niet meer terugkrijgt. Op den duur houdt dat op. Dan moet je stoppen, en dan gaan ze dus winnen’’, verzucht Blanken.
Last van stress en slecht voor de gezondheid
,,Die onzekerheid die nu wéér wordt gecreëerd met een hoger beroep is slopend. Je steekt er zoveel negatieve energie in. Mijn schoonvader van 75 heeft van deze stress echt veel last. Fysiek is het onveilig en ook mentaal is dit slecht voor de gezondheid.’’
Blanken begrijpt niet waarom het IMG deze keuze maakt. ,,Het is niet alsof wij iets onredelijks eisen. We willen gewoon een goede schadeafhandeling van een karakteristieke boerderij die altijd goed verzorgd is. Dat dat opgelost wordt, meer hoeven we niet. Wij snappen er helemaal niets meer van. Het vertrouwen neemt zo niet toe.’’
Blanken is blij dat de familie veel steun ontvangt en de verontwaardiging op sociale media massaal wordt gedeeld. ,,We gaan Vijlbrief ook zelf nog benaderen. Ik heb best een hoge pet van hem op, we hebben zelden iemand gehad die ons zo heeft ondersteund. Ik denk dat Vijlbrief ook boos zal zijn op het IMG, maar er geen vat op heeft. Zo’n landsadvocaat blijft wel schrijven hoor, vanuit de Zuidas in Amsterdam. Die verstuurt gewoon weer een dikke brief.’’
Reageren? remco.van.veluwen@dvhn.nl
Reactie IMG: ‘We zijn als IMG zeer terughoudend in het instellen van een hoger beroep’
,,Er zijn inderdaad in ieder geval twee zaken waarbij we in hoger beroep zijn gegaan. In een derde zaak zijn we tot een oplossing gekomen met de advocaten’’, zegt Berend Henk Huizing, woordvoerder van het IMG. ,,We zijn als IMG echt zeer terughoudend in het instellen van een hoger beroep. Er zijn nu honderden beroepszaken afgerond. Slechts bij een handjevol zijn we in hoger beroep gegaan. We snappen ook dat de impact op mensen aanzienlijk is.’’
Volgens hem is de afweging om nu wel in hoger beroep te gaan een principiële geweest. ,,In deze twee gevallen heeft de rechtbank het oordeel van een door ons ingeschakelde onafhankelijke expert over de oorzaak van de schade naast zich neergelegd. Dat maakt het een principiële kwestie. In genoeg andere, vergelijkbare zaken heeft de rechtbank wél het oordeel van deskundigen gevolgd. We vinden de gang naar de rechter daarmee onvoorspelbaar worden en gaan met het oog op rechtsgelijkheid in hoger beroep.’’
Zou het menselijke aspect niet zwaarder moeten wegen dan het principiële aspect? ,,Ik begrijp die vraag heel goed. Ik snap dat mensen kunnen denken ‘zie je wel’. Maar het ligt genuanceerder, en wij zijn er echt terughoudend in.’’
