Slakken hebben het massaal voorzien op jonge plantjes. Hoe moet je ze bestrijden?

Plaag is een understatement. De slakken kruipen overal op en tussen. Rabarber, radijsjes of sla hebben geen kans van slagen. Birgit (64) en haar zoon Gosse Aarts (32) scheppen een kruiwagen vol compost voor hun siertuin. „Ik kweek dahlia’s en dat is kaviaar voor de slak. Ik leg er slakkenkorrels bij, anders hoef ik er niet aan te beginnen”, zegt Birgit.

Koperband, mensenhaar, potjes bier. Ze heeft alles wel geprobeerd. „Wat ik nu weer heb gezien, is dat je ze kunt wegvangen met havermout.” Haar zoon oppert iets anders: „Ik las dat egels tientallen slakken per dag eten. We moeten hier een egelopvang beginnen.”

Zijn moeder zucht. „De slakken vinden het geweldig op Tuinwijck, maar wij ook. Het is echt oorlog hier.”

„Ik heb er net alweer tien doodgetrapt. Gewoon met de schoen”, biecht tuinder Cathrien Jansen (68) op. Ze heeft een oud geblokt overhemd aan en een rieten zonneklep op, terwijl ze druk met een schepje in de weer is.

Op dit moment is ze bezig met plastic yoghurtemmertjes in haar tuin te graven. Daar giet ze straks bier in om er slakkenvallen van te maken. ,,We hebben ieder jaar wel last van slakken, maar dit is echt…” Ze zoekt naar woorden, die ze uiteindelijk niet vindt. Haar sjalotjes zijn verdwenen. Van haar tuinbonen staan alleen de steunen nog. De dieren waren gewoon over de slakkenkorrels heen gekropen. ,,Ik ga er maar vanuit dat het helemaal niks wordt. Ik ken mensen die hierdoor niet eens aan de tuin begonnen zijn dit jaar.”

Dat de weekdieren het zo goed doen, komt omdat het een milde winter was en lange tijd erg nat. Ook gaat het niet denderend met veel natuurlijke roofdieren van slakken, zoals egels, padden en eenden.

Dat de bodem uit balans is, is volgens deskundigen ook een belangrijke oorzaak van de slakkenuitbraak. Hanneke Hietink is bodemecoloog en weet daar alles van. ,,Nederland is koploper in het verlies van biodiversiteit, en dat speelt zich ook onder de grond af.” In de grond zitten schimmels, bacteriën en aaltjes (kleine wormpjes). De soorten aaltjes die slakken of eitjes in de bodem aanvallen, hebben het zwaar. Dat komt door chemische middelen zoals pesticiden, verzuring en compactie (een bodem die steeds meer in elkaar wordt gedrukt). ,,Ook al zijn die beestjes heel klein, ze hebben net als wij zuurstof nodig.”

Het probleem ligt niet alleen bij de intensieve landbouw. Ook de ‘amateur’ behandelt zijn grond verkeerd. ,,We moeten niet alsmaar spitten. Je beschadigt de bodemstructuur en zorgt dat de bodem op lange termijn steeds compacter wordt. Wormen spitten voor ons.” Ook moeten we onze grond volgens Hietink niet braak laten liggen, dat vergroot verdroging en compactie.

Intussen zitten de moestuineigenaren met al die slakken. In tuinen liggen korrels, of opengeknipte yoghurtbakjes om de planten heen.

„Veel mensen lopen hier iedere avond tegen 19.00 uur door de tuin om de slakken te rapen”, vertelt hobbytuinder Jansen. Het doodmaken van de dieren past niet bij haar, maar heeft ze keuze? ,,Als ik het niet doe, komen ze net zo hard terug. Bijna niemand hier laat ze meer in leven. Er zijn mensen die ze in de sloot gooien of zelfs door midden knippen.”

Een enkeling is echter veel vredelievender voor de slakken. Jannecke Drenth (67) heeft ook een tuintje en zorgt voor vochtige plekjes in de tuin waar ze slakken verzamelt. Dan gooit ze deze behoedzaam met een onderhandse ‘jeu de boules’ worp over de sloot heen, opdat de dieren niet te hard neerkomen. Zo heeft niemand er meer last van.

Zelf vindt ze de dieren fantastisch. „Ik heb eenmaal een naaktslak gekust. Heel voorzichtig. Ik ben er niet trots op, maar de slak stierf kort daarop. Kennelijk wenst een slak in tegenstelling tot een kikker niet gekust te worden.”

Zo denkt Jansen er niet over. „Soms krijg je er bijna nachtmerries van. Maar die beesten kunnen er natuurlijk helemaal niks aan doen.”