De voorstelling Mestmoeders door Peergroup, een Drents theatergezelschap dat dreigt te verdwijnen doordat de subsidie is gestopt. Foto: Knelis
Noord-Nederland voert rond een Kamerdebat op maandag actie tegen de ,,oneerlijke verdeling’’ van cultuurgeld. ,,Drenthe krijgt de komende jaren maar 3 euro per inwoner en Noord-Holland 86 euro.’’
De samenwerkende drie provincies Drenthe, Fryslân en Groningen hopen de Tweede Kamer in beweging te krijgen om het cultuurgeld de komende jaren anders te verdelen. Theatergezelschap de Peergroup uit Assen houdt maandag met collega-instellingen uit Zeeland en Flevoland een actie bij de Kamer.
De Peergroup greep onlangs naast een subsidie van bijna vijf ton en dreigt te verdwijnen. ,,Ondanks alle mooie woorden over gelijke kansen en aandacht voor de regio’s, worden cultuursubsidies nog steeds niet evenredig verdeeld’’, stelt Jisse Otter, BBB-gedeputeerde in Drenthe.
Artistiek directeur van de Peergroup Dirk Bruinsma spreekt van een ,,systeemfout’’. ,,Rijkssubsidie landt niet op die plekken waar deze het hardst nodig is.’’
Minder bezuiniging dan gevreesd
Het Samenwerkingsverband Noord-Nederland verspreidt een plattegrondje van Nederland waarin de verdeling van de cultuurgelden van 2025 tot 2028 op een hoop is gegooid. Provincies zoals Zeeland, Brabant, Flevoland, Fryslân en Drenthe krijgen veel minder dan randstedelijke provincies.
Een kaartje van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland over de verdeling van cultuursubsidies over Nederland.
Het kabinet-Schoof bezuinigt op zichzelf minder op cultuur dan van te voren was gevreesd. Wel vallen er flinke klappen door het verhogen van het btw-tarief. Maar van een beloofde andere verdeling over het land komt in praktijk weinig terecht, is de kritiek uit de regio’s. Al is er nu wel sprake van een ‘witte vlekken’-beleid: extra aandacht voor gebieden waar weinig culturele instituties zijn.
Volgens de Groningse gedeputeerde Tjeerd van Dekken (PvdA) is ook het Groninger Museum de dupe van die achterstelling van de regio. Het museum is een subsidie van 250.000 euro misgelopen. Dat ligt volgens de Raad voor Cultuur, die het geld verdeelt, alleen genuanceerder. Het Groninger Museum zou gewoon geen goede aanvraag hebben ingediend. Het geld ligt nog op de plank.
Hoe dan ook hebben veel kunstinstellingen in de regio moeite te voldoen aan landelijk geldende eisen, is de ervaring in de noordelijke provincies. Er zijn verschillende regelingen en fondsen die hoge eisen stellen aan kwaliteit van de kunst, waardoor automatisch professionals in de grote steden met voorop Amsterdam meer kans maken. Vanuit het Fonds Podiumkunsten en het Fonds voor Cultuurparticipatie loopt het Noorden jaarlijks twee miljoen euro mis, heeft het Noorden berekend.
Provincies in regio doen meer zelf
Het Noorden wijst erop dat daardoor in de regio relatief meer subsidie van de provincies en gemeenten zelf komt. Zo besteedt de provincie Fryslân 59 euro per inwoner en Drenthe 43 euro per inwoner, terwijl randstedelijke provincies maar weinig zelf bijleggen; daar betaalt het Rijk meer.
Vanuit de kunstwereld worden wel kanttekeningen geplaatst bij de kritiek uit de regio. Tijdelijk staatssecretaris voor cultuur Fleur Gräper (D66), zelf afkomstig uit Groningen, stelde eerder al dat veel instellingen uit Amsterdam een landelijke uitstraling hebben. Theatergezelschappen trekken het hele land door en er spelen vaak ook acteurs uit de regio in.
Noordelijk werkgeversvoorman Sieger Dijkstra van VNO NCW MKB Noord kreeg honderden reacties met instemmende geluiden onder een bericht op LinkedIn over de oneerlijke verdeling. In die reacties wordt ook de keerzijde beschreven: het Rijksmuseum, het Nationale Ballet, de Nationale Opera, het Van Gogh Museum en het Mauritshuis zijn er nu eenmaal voor het hele land.
