,,Elk slachtoffer is er een te veel'', zegt student Jeanine uit Groningen over de kwestie Israël-Palestina. Foto: Duncan Wijting
Ze is sinds haar 14de geïnteresseerd in de Palestijnse kwestie. Inmiddels studeert Jeanine (23) Midden-Oostenstudies in Groningen waar ze zich heeft aangesloten bij de activistische organisatie Groningen for Palestine. ,,De Palestijnen zitten in de val.’’
Ze zou zaterdag 7 oktober naar een fabrieksverkoop van modeartikelen in Groningen gaan. Jeanine (23) werd die ochtend wakker en zoals elke dag pakte ze automatisch haar telefoon. Ze zag onmiddellijk dat er Palestijnen waren uitgebroken uit Gaza.
,,Dit was nog nooit eerder gebeurd, in al die jaren van bezetting door Israël. Niet op deze schaal. Ik had gemengde gevoelens. Aan de ene kant verbijstering over wat er gebeurd was en aan de andere kant grote zorgen over dat het Westen pal achter Israël zou gaan staan en dat er duizenden doden zouden gaan vallen in Gaza, door Israëlische bombardementen.’’
Jeanine scrollde verder op haar telefoon. ,,En ik bracht onze groep op de hoogte’’, zegt ze.
Die groep is de activistische organisatie Groningen for Palestine (GfP) waar Jeanine zich een jaar geleden bij aansloot. Zondagmiddag, de dag na de aanval van Hamas, stond ze met zo’n dertig medestanders strijdbaar voor het Academiegebouw in Groningen, om haar stem te laten horen voor Palestina.
Dacht je niet toen je hoorde wat er gebeurd was: wat afschuwelijk voor die onschuldige festivalgangers en andere burgers in Israël?
,,Het enige wat ik in eerste instantie zag, was dat de Palestijnen waren uitgebroken uit Gaza. Ik zag een bulldozer die hekken omver reed, ik zag paramotoren en rookpluimen. Geen raketten nog, geen bommen. De gevolgen waren nog niet bekend.’’
Ik bedoel: toen de gevolgen wel bekend waren, ging je medeleven toen niet uit naar de slachtoffers in Israël?
,,Iedereen is tegen het doden van ongewapende mensen, ik ook, maar mijn sympathie ligt bij de bezette boven de bezetter. Ik praat geen enkele oorlogsmisdaad goed, van welke kant die misdaad ook komt. Tegelijkertijd: Israël pleegt al 75 jaar oorlogsmisdaden en schendt mensenrechten: daar hoor je veel minder kritiek op.’’
Ik kan me voorstellen dat een demonstratie voor Palestina op de dag na de grote aanval van Hamas als ongepast voelt voor veel mensen.
,,Op het moment dat we onze demonstratie aanvroegen, sloeg Israël al terug. Toen waren er al honderden slachtoffers in Gaza en wisten we dat dat aantal opliep. De elektriciteit was al afgesloten, daar bovenop kwam het dreigement dat de Palestijnen zonder water, voedsel en medicijnen kwamen te zitten. Deze hele kwestie heeft twee kanten. Ik wens dat bezetting, onderdrukking en apartheid stopt.’’
Die zaterdagmiddag ging ze ‘gewoon’ naar de fabrieksverkoop. ,,Ik word verdrietig van al het geweld, maar als ik me elke dag alleen maar bezighoud met de Palestijnen word ik depressief.’’
‘Ik ben voor mensenrechten’
Jeanine uit Groningen wil niet met haar voor- en achternaam in de krant. Op de foto wil ze wel - maar alleen tamelijk onherkenbaar. ,,Ik ben heel voorzichtig’’, zegt ze. ,,Dat is niet uit het niets. Mensen die zich uitspreken tegen de bezetting van Palestina, worden vaak bestempeld als antisemitisch. En dat ben ik niet, evenmin als ik islamofobisch of homofobisch ben. Ik ben voor mensenrechten.’’
Onder de naam Jeanine - haar tweede naam - is ze niet direct herleidbaar. ,,Ik wil gewoon kunnen stagelopen of solliciteren, zonder dat mijn werkgever huiverig hoeft te zijn voor het oordeel van anderen over mij, omdat ik in hun ogen antisemitisch zou zijn.’’ Bovendien wil ze niet het risico lopen haat en agressie over zich heen te krijgen vanuit de pro-Israëlische of zionistische hoek.
Ze groeide op in Zuid-Holland en kwam vier jaar geleden naar Groningen om International Relations & International Organization aan de RUG te studeren. Inmiddels is ze begonnen aan haar master Midden-Oostenstudies.
Niet voor niks koos ze voor deze studie. ,,Ik kom uit een links gezin en had altijd al dat ik niet stil kon zitten als ik onrechtvaardigheid zag.’’ Ging ze naar een club met een Nederlandse vriendin en twee Turkse vrienden, dan kon ze zich opwinden over het feit dat zij en haar vriendin probleemloos naar binnen mochten, terwijl hun Turkse vrienden staande werden gehouden en zich moesten legitimeren. ‘Waarom doe je dit’, vroeg Jeanine de portier en kreeg geen zinnig antwoord. ,,We zijn weggegaan, want een goed gesprek zat er niet in. Ik ben niet uit op ruzie, ik wil me op zo’n moment uitspreken tegen discriminatie.’’
Ze schat dat ze 14 jaar was toen ze zich bewust werd van de situatie waarin de Palestijnen verkeren. ,,Het was volgens mij in 2014 dat ik op tv en sociale media zag dat Gaza werd gebombardeerd. De verwoesting daar, heel Gaza werd afgestraft. Ik had al interesse in mensenrechten, en helemaal toen daar in Gaza zo veel mensen werden vermoord.’’
Ze zegt: ,,Toen begon het.’’
En: ,,Het grotere aantal doden in Gaza werd minder erg gevonden dan het kleinere aantal doden aan Israëlische kant. Ieder slachtoffer is er een te veel natuurlijk, maar vanaf dat moment was ik ervan overtuigd dat de Palestijnen recht hadden op verzet.’’
Met leeftijdsgenoten had ze het er nauwelijks over. Haar vader was in deze haar belangrijkste gesprekspartner. ,,Hij weet er veel van’’, zegt ze.
‘Tegen bezetting’
Tijdens haar studie deed ze onderzoek naar Palestijnen. Ze schreef haar scriptie over de pro-Israëlische houding van de media. Ze verdiepte zich in Gaza waar de Palestijnen met steeds meer mensen wonen achter dikke betonnen muren en prikkeldraad. ,,In 2018 hielden ze een vredige protestmars, the great march of return. Ze werden door scherpschutters doodgeschoten.’’
Het eerste pro-Palestina protest dat ze bijwoonde was in Berlijn, in 2018. Toevallig. ,,Ik was op vakantie in Berlijn en bij de Brandenburger Tor belandden we in dat protest tegen de bezetting van Palestina, voor de mensenrechten van de Palestijnen. Inmiddels zijn dergelijke protesten verboden in Duitsland, omdat ze antisemitisch zouden zijn. Dat is niet waar. Noam Chomsky en Ilan Pappé zijn pro-Palestijnse joden. Die noem je ook niet antisemitisch.’’
Niet alleen de Palestijnse kwestie heeft haar aandacht. Ze deed voor haar studie ook onderzoek naar kolonialisme en racisme in andere delen van de wereld ,,En ik ben ook met andere conflicten begaan’’, zegt ze. ,,Ik ben voor de Oekraïners, voor de inheemse bevolking van Amerika, voor de Oeigoeren. Ik ben tegen bezetting, tegen oorlog, tegen discriminatie. Voor de Palestijnen kan nog veel worden gedaan, hun kwestie is onderbelicht. Palestijnen mogen zich verzetten tegen de bezetting, dat recht hebben ze. Ze zitten in de val, in de gevangenis, en ze kunnen nergens heen. Je zegt ook niet tegen Oekraïne: ‘je mag niet terugvechten’. Rusland had er niet mogen binnenvallen.’’
De achterzijde van Jeanine's T-shirt toont een namenlijst van vermoorde Palestijnse journalisten. Foto: DUNCAN WIJTING
Ze leerde Groningen for Palestine (GfP) vorig jaar in mei kennen, na de moord op de Palestijns-Amerikaanse journaliste Shireen Abu Akleh. Iemand vroeg haar of ze geïnteresseerd was in de Palestijnse mensenrechten en sindsdien hoort ze bij het internationale gezelschap van 10 tot 25 mensen - voornamelijk leeftijdsgenoten van Jeanine - dat meer begrip voor de situatie van de Palestijnen wil creëren middels demonstraties, lezingen, het vertonen van documentaires en door op straat te flyeren.
Veel belangstelling is er niet voor GfP, geeft Jeanine toe. ,,We zien de gewone Groninger niet zo veel als we zouden willen. Het boeit de meeste mensen niet.’’
Dat is nu anders. De hele wereld kijkt mee naar de oorlog in Israël en Gaza. Jeanine ligt er wakker van.
Iedereen vindt dat Hamas nooit onschuldige burgers had mogen vermoorden. Wat vind jij van Hamas?
,,Ik ben tegen het doden van ongewapende mensen, zoals ik al zei. Maar waarom deze vraag over Hamas? Deze vraag wordt nooit gesteld aan Israël. In dit jaar, voor afgelopen zaterdag, had Israël al meer dan 200 Palestijnen vermoord.’’
Wordt het conflict ooit opgelost denk je?
,,Daar kan ik geen uitspraken over doen. Het wordt in elk geval niet opgelost als we allemaal doen alsof Israël uit het niets is aangevallen. Het enige wat ik kan doen, is anderen informeren over de hachelijke situatie waarin de Palestijnen verkeren.’’
Zou je verkering kunnen hebben met een Israëli?
,,Ja. Het gaat me niet om afkomst of geloof, het gaat mij erom wat je doet met de bezetting door Israël en met de onderdrukking van de Palestijnen.’’
Alle Israëli’s moeten drie jaar in militaire dienst. Zou je verkering kunnen hebben met een Israëli in dienst?
,,Nee, ik zou überhaupt geen verkering kunnen hebben met iemand die in het leger zit, ook niet in Nederland. Maar ik kan wel met zo iemand praten over de feiten.’’
Waar zien we je later werken?
,,Dat weet ik nog niet. Ik zou iets in de journalistiek willen doen, het andere geluid willen laten horen via Human Rights Watch of Amnesty. Aan de andere kant kan ik me ook voorstellen dat ik een of ander baantje ga doen en in mijn vrije tijd activist ben voor Palestina. Op dit moment heb ik daar heel veel voor over.’’
Zondag gaat Jeanine naar het grote landelijke pro-Palestina protest in Amsterdam. Zwart mutsje op, mondkapje voor, Palestijnse sjaal om. Niet om Hamas te steunen, maar de Palestijnse bevolking.