Drie manieren om medicijnrotzooi uit water te halen getest in Garmerwolde. 'Oppervlaktewater is afvoerputje'

„We hebben het nu steeds over stikstof. Maar het volgende grote landelijke probleem wordt water.” Hein Molenkamp, directeur bij de Water Alliance in Leeuwarden weet het zeker. Hij is vandaag een kijkje aan het nemen bij de rioolwaterzuiveringsinstallatie in Garmerwolde. Zoet water raakt steeds vervuilder en wordt steeds schaarser.

Daarom wordt bij het miljoenenproject ‘Regain’ gekeken naar drie opties om water te ontdoen van medicijnresten. In de ‘Bodac-installatie’ reinigt actieve kool – hetzelfde spul als in de zwarte Norit-diarreepilletjes – water door reststoffen op te zuigen. Dit werkt al tien jaar met succes bij de rioolwaterzuivering in Emmen.

Mogelijk werkt de ‘capillaire nanofiltratie’ nog beter, dat vies water door een fijn membraan drijft waar rotzooi in achterblijft. Of ligt de oplossing in velden met riet? Vervuild water bezinkt en stoffen worden op natuurlijke wijze afgebroken door de planten.

Vrijdag werden de drie smaken getoond aan een publiek van geïnteresseerden. Installaties met buizen, knoppen en slangetjes. Alleen de rietplantjes in grote bakken hydrokorrels lijken op het blote oog niet zo ingewikkeld. „Dit is gewoon sierbeplanting”, grinnikt een toeschouwer.

Het zijn allemaal al wel bestaande en bewezen technologieën. Maar als je ze op een plek naast elkaar zet, zie je het beste wat werkt en ook wat het kost.

Om allerlei redenen moeten we ons afvalwater veel beter schoonmaken. Het water dat we lozen in zee is erg vervuild. „Er komt meer dan vijftig kilo per dag aan die medicijnrestenrotzooi onze kant op”, stelt de aanwezige Gerben Huisman, directeur van het Waddenfonds. De organisatie betaalt mee aan de proef.

Als we landelijke beleidspunten van het Kaderrichtlijn Water willen halen, dan moeten er flink wat stapjes bij. Medicijnresten komen via onze poep en plas in het riool en hebben flinke invloed op het onderwaterleven. Hormoonverstorende stoffen leiden bij mannetjesvissen bijvoorbeeld tot vervrouwelijking, waardoor ze minder vruchtbaar worden.

Zoals aanwezige dijkgraaf Roeland van der Schaaf het verwoordde: „Nog steeds gebruiken wij het oppervlaktewater als afvoerputje. Daar moeten de natuur, de landbouw, en wijzelf van leven. Dat is een bedreiging voor ons allemaal.”

De zoetwaterkwaliteit gaat dus achteruit, en dat terwijl water met name ‘s zomers steeds schaarser wordt. Daarom zou het helpen als bedrijven voor hun proceswater niet het schone drinkwater gebruiken, maar opgefrist rioolwater. Dit industriewater wordt bijvoorbeeld gebruikt voor koeling, reiniging en stoom. Dat zou steeds opnieuw gereinigd en gebruikt kunnen worden.

Circulair gebruik van afvalwater is geen duurzaam paradepaardje, het is echt noodzakelijk. De grote inzet op waterstof in het Noorden en ontwikkelingen in Eemshaven en Delfzijl zorgen voor een enorme toename in de vraag naar industriewater. In 2035 is jaarlijks 30 miljoen kuub extra industriewater nodig, schat Mark Schaap, technologiemanager van North Water (leverancier van industrieel water). Ter vergelijking: Waterbedrijf Groningen maakt nu 48 miljoen kuub, daarvan gaat een kwart naar grootgebruikers zoals de industrie. Al dat extra benodigde water is problematisch voor de toekomstige drinkwaterlevering.

Overigens: rioolwater veranderen in water voor bedrijven is niet per se goedkoper dan het maken van drinkwater. Dit laatste kost namelijk minder moeite, omdat het gewonnen wordt van schoon grondwater en (iets minder schoon) oppervlaktewater. Bovendien moet industriewater voor sommige processen zelfs nog schoner zijn dan drinkwater. „Geld verdienen moet minder belangrijk worden dan natuurbehoud”, aldus Waddenfondsdirecteur Huisman.