Dochter vermoorde Gonda uit Hoogezand was 5 jaar toen haar moeder werd gedood door haar vader. 'Hij liep vrij rond, terwijl zij er niet meer was. Dat voelde oneerlijk'

Was het drama te voorkomen geweest? Had niemand het zien aankomen? Chanan vraagt het zich zo vaak af. Ze informeerde daarom bij vrienden van haar ouders hoe hun relatie destijds was. Of duidelijk was dat het slecht ging. ,,Mijn moeder was vrij gesloten over de situatie thuis, hoorde ik. Maar wat als mijn moeder wél had aangegeven dat haar relatie slecht was en onveilig? Het is zo schrijnend dat ze daar alleen mee rondliep.”

Chanan vindt het lastig om te praten over haar heftige levensgeschiedenis. Over haar vader, die haar moeder ombracht. Over opgroeien zonder ouders, samen met haar broertje Christian. Toch stemt de docent omgangskunde in met een interview. Want het verhaal van haar moeder en vader mag nooit worden vergeten.

,,Ik ben mijn moeder kwijt door een geweldsmisdrijf. Wat mijn vader heeft aangericht, voorbedacht of in een impuls, veroorzaakte veel verdriet. Een vader die in staat is de moeder van zijn kinderen om te brengen... Er moet echt meer aandacht komen voor de problematiek rond vrouwenmoord.’’

Hoe boos ze ook is op haar vader, heel even komt de pedagoog in Chanan naar boven. ,,Er zijn zoveel mensen met vreemd gedrag op deze wereld. Het gaat vaak al mis op jongere leeftijd. Ze vinden vaak geen passende hulp, of staan er niet voor open. Dat moet veranderen. Als mijn vader zich had laten behandelen voor zijn problemen, was alles misschien anders gelopen.’’

Chanan herinnert zich het nog goed. Hoe zij en haar broertje, toen nog een peuter, die fatale nacht van 11 op 12 december 1996 door hun vader Reinier uit bed werden gehaald. ,,Het huis stond in brand, we moesten eruit. We gingen via het dak. De buurman stond op een ladder en pakte ons aan. We kregen brandwerende dekens om, want we moesten langs het vuur en dat was best heet.’’

Haar moeder Gonda kwam die nacht niet uit het huis, zij werd vermist. De volgende dag hoorde Chanan dat ze was gevonden, en dood was. ,,Iedereen was verdrietig.’’ En zijzelf? ,,Ik was nog zo jong, ik besefte het niet. Het klinkt misschien gek, maar het wende ook, ik wist niet beter. Blijkbaar ben je als kind zo flexibel.’’ Ze kiest haar woorden zorgvuldig, vindt het zichtbaar moeilijk om uitdrukking te geven aan haar gevoelens.

De klap werd nog groter, toen bekend werd dat er misschien sprake was van een misdrijf. Haar moeder was verbrand, maar had ook een gat in haar hoofd en een doorgesneden keel. Al snel kwam de vader van Chanan in beeld als verdachte. Reinier was gokverslaafd en had in korte tijd ruim twee ton vergokt; een groot deel van de opbrengst van hun onlangs verkochte huis.

De politie dacht dat Reinier zijn 30-jarige vrouw had omgebracht na een ruzie over zijn verslaving. En dat hij het huurhuis, waar ze tijdelijk woonden, in brand had gestoken om dat misdrijf te verbloemen. Ze hielden Reinier aan, maar moesten hem na twee maanden wegens gebrek aan bewijs weer vrijlaten.

Omdat Reinier niet in staat was voor zijn kinderen te zorgen, ontfermden Gonda’s ouders zich over Chanan en Christian. ,,Dat was niet de voorkeur van jeugdzorg omdat zij een groot verdriet, het verlies van hun dochter, te verwerken hadden. Maar het ging wel door en dat was ons grote geluk”, vertelt Chanan. Ze herinnert zich dat ze bij pleegzorgbijeenkomsten kinderen zag uit pleeggezinnen. ,,Zij leken het veel zwaarder te hebben. Wij woonden bij opa en oma, hoefden niet naar een andere school en zagen de vriendinnen van mijn moeder vaak. Mensen die van je hielden en er voor je waren. Wij hoorden toch ergens bij, dat is onze redding geweest.’’

De kinderen hadden in die periode geen contact meer met hun vader. Hij bouwde al snel een nieuw leven op met een vrouw op Curaçao, met wie hij kinderen kreeg. Chanan voelde zich in de steek gelaten. Haar vader was er niet voor haar en haar broertje. ,,Hij liep vrij rond, terwijl mijn moeder er niet meer was. Dat voelde oneerlijk. Tegenover m’n moeder, en opa en oma.’’

Die grootouders, Christiaan en Hennie Drent, waren ervan overtuigd dat hun schoonzoon de hand had gehad in de dood van hun dochter. ,,Maar ze zeiden nooit een slecht woord over hem’’, vertelt Chanan. ,,Het was immers lang niet zeker dat hij ooit veroordeeld zou worden.’’

Tegen de tijd dat Chanan een tiener was, besteedde misdaadverslaggever Peter R. de Vries in zijn televisieprogramma’s meerdere keren aandacht aan de onopgeloste moordzaak. Hij portretteerde Reinier als een leugenachtige man van dubieus allooi. Chanan kreeg het allemaal mee. Ze zat met haar grootouders voor de tv, evenals zoveel anderen.

,,Heel lastig. Uit zelfbescherming probeerde ik alles niet hard te laten binnenkomen. Ik zag vooral het zware leven van opa en oma, hoeveel verdriet zij hadden. En hoe ze hun best deden voor Christian en mij. Voor hén vond ik het allemaal veel erger. Voor mezelf stopte ik het weg. Later kwam ik er achter dat dat niet zo handig was.’’

In 2003 startte een Cold Case Team een nieuw onderzoek naar de dood van Gonda. De rechercheurs kwamen met nieuwe bewijslast tegen Reinier. Hij werd aangeklaagd en in 2008 veroordeeld tot 12 jaar cel. Maar hij ging in hoger beroep. De 16-jarige Chanan was erbij toen haar vader in de beklaagdenbank zat in het Gerechtshof in Leeuwarden. Ze riep hem op eindelijk toe te geven dat hij haar moeder had omgebracht. ‘Papa, spreek toch voor één keer de waarheid’, zei ze. Haar vader bleef ontkennen, maar kreeg wel 15 jaar cel voor doodslag op Chanan’s moeder.

De veroordeling bracht een zekere rust. Chanan probeerde de heftige zaken ‘te parkeren’, ging op kamers en naar de lerarenopleiding. Het ging eigenlijk best goed, zo leek het. Maar de rust was betrekkelijk. Chanan stond altijd ‘aan’. Haar brein was overactief. Ze was terughoudend en had altijd een gevoel van onveiligheid. Wist niet wie ze wel of niet kon vertrouwen. ,,De spanning en het trauma waren in mijn lijf gaan zitten.’’

Haar vader, met wie ze nog altijd geen contact had, kwam vrij toen Chanan 26 was. ,,Dat was pittig. Hij had maar tien jaar gezeten. Dat is best kort. In die tijd was er nog strafkorting.’’

Na het overlijden van haar grootouders - opa eind 2017, oma ruim anderhalf jaar later - had Chanan het moeilijk. ,,Ze waren alles voor me. Juist toen had ik m’n moeder meer nodig dan ooit.’’ Ze vond de juiste hulp en voelde zich gesterkt door lieve mensen om zich heen. Het gaat weer goed met haar. Ze is vrolijk, voelt zich redelijk stabiel. Ze woont sinds een jaar samen en geniet van haar eigen paard. Ook met haar broer Christian, die met zijn vriendin op wereldreis is, gaat het goed. Zowel Chanan als Christian hebben de achternaam Drent aangenomen, als eerbetoon aan hun moeder.

Chanan durft weer te dromen, net als vroeger. Over een eigen huis, met ruimte voor haar paard. En over een gelukkig gezin met kinderen. Maar dat laatste altijd in de wetenschap dat ze dat zelf zo heeft gemist. ,,Nu ik ouder ben, besef ik des te meer wat ik gemist heb en nog steeds mis. Geen ouders als je op kamer gaat, afstudeert en een baan vindt. Geen ouders om je vriend aan voor te stellen. Echt een groot gemis.’’