Dit zijn de meest bijzondere snackbars in Groningen. 'Iemand probeert hier de hele kaart uit'

Iets meer dan een maand geleden namen de zussen Lesley (20) en Leanne Ziel (25) uit De Groeve cafetaria De Kombuis bij Waterhuizen over. Het ziet eruit als een soort keet en in het water liggen enorme schepen. Dertig jaar lang was de Kombuis in handen van Cor Bodewits, een kennis van de vader van de zussen Ziel. Bodewits moest stoppen vanwege zijn gezondheid en de snackbar stond bijna een jaar leeg.

Lesley werkt al sinds haar 12de in een cafetaria in Zuidlaren. Deze kans om zelf één te beginnen greep ze me beide handen aan. Leanne ging vooral meedoen omdat ze een nieuwe baan zocht en haar zus dit graag wilde.

„Toen we aan het verbouwen waren, kwamen mensen vaak al even kijken of we alweer open waren”, zegt Lesley. „En de eerste week dat we losgingen was het meteen hartstikke druk. Deze plek heeft veel vaste klanten, vooral van de scheepswerf en bijvoorbeeld hoveniers die hier langsrijden. Er is zelfs iemand van de scheepswerf die de hele kaart uitprobeert; hij bestelt elke keer wat anders. Aan de kaart hebben we heel weinig veranderd. We weten dat de vaste klanten meestal hetzelfde bestellen.”

Het is een drukke omgeving, op vrijdag komen om 10 uur al de eerste bestellingen binnen en dat gaat de hele dag door. Of het wel goed zou gaan, twee zussen op zo’n kleine ruimte, daar hebben de twee helemaal niet over nagedacht. „Het gaat hartstikke goed en ik vind het werk heel erg leuk. Ik zou ook niet weten wat ik anders zou moeten doen”, zegt Lesley.

Specialiteit van het huis: De gehaktbal met satésaus (‘die krijg je nergens anders zo lekker’, aldus een vaste klant uit Groningen op het terras) en de Hamburger XL, die is zo groot dat ie uit het broodje steekt.

De favorieten van Lesley en Leanne: Smulrol, berehap en kipnuggets, ,,maar eigenlijk eten we maar weinig snacks.”

Peter Wiersema (80) is met zijn vishandel Tast Toe een soort pater familias van een visfamilie. Zijn drie zonen van een eerder huwelijk zijn ieder eigenaar van hun eigen kraam: die op het Sontplein, bij Driebond en het Overwinningsplein. De jongste dochter van hem en zijn vrouw Anita Wiersema (61) is eigenaar van viswinkel ‘t Zal je Zusje Zijn in Haren.

Maar bij Tast Toe doen Wiersema en zijn vrouw hun eigen ding, zoals hij al sinds 1970 doet. Hij was visventer in dorpen door de hele provincie en bezat 25 jaar lang een viskar in Eemshaven. In 2019 vond hij zijn huidige plek. „We hadden een pension in Godlinze. Toen dat stopte kon ik achter de geraniums gaan zitten, maar dat zag ik niet zitten. Dit was één van de plekken waar ik nog echt brood in zag in de stad. Het is hier bijzonder, vooral in het weekend komen er veel fietsers langs die even snel een snackje komen halen.”

Deze woensdag is het publiek bijzonder divers. Van mannen in pak tot bouwvakkers, van jonge gezinnen en tieners tot zestigplussers die op met fietstassen bepakte fietsen langskomen. Zij kunnen aan het water zitten, waar Wiersema een idyllisch terras heeft gemaakt met picknicktafels.

Anita staat meestal samen met de rest van het personeel in de kar, terwijl Peter zich meer bezighoudt met zaken als inkoop, financiën en planning. „Ik moet er niet meer aan denken in de kar te staan, dat is zwaar werk.”

Specialiteit van het huis: „De meeste mensen gaan gewoon voor de kibbeling. De uitvinder daarvan verdient een standbeeld, want hij heeft kinderen aan de vis geholpen. 70 procent van de mensen bestelt kibbeling. Ik zie het als een gezondere versie van patat.”

De favoriet van Peter: Zelf is hij meer van haring. „Ik eet er vijfhonderd per jaar. Ja, dat zijn soms meerdere op een dag.”

Het was de bedoeling dat Harry Wakker (69) uit Emmen bakker werd, net als zijn vader. Maar dat wilde Wakker niet. In de nacht beginnen met werken: hem niet gezien. Zijn vader was er niet blij mee, maar toch werkt Wakker sinds zijn 16de bij verschillende cafetaria’s. Vijftien jaar geleden begon hij met Unique in Appingedam. „Vrijdag van 12 tot half 2 zet ik de telefoon uit, zodat er geen nieuwe bestellingen binnenkomen. Anders is het niet te doen. Ik krijg veertig, vijftig bestellingen per uur op vrijdagen”, zegt hij.

Toen hij het hokje langs een drukke weg in Appingedam kocht, was het nog niet veel. „Er was geen verwarming, geen telefoonaansluiting en alles was niet zo netjes. Ik heb het allemaal nieuw aangeschaft.”

De kaart van Unique is uitgebreid, met klassiekers zoals frikandellen en friet, tot onbekendere snacks zoals ‘hinnewappers’: kip in een krokant omhulsel. „Maar dat verkoopt allemaal niet zo hard hoor, de meeste mensen willen gewoon een frikandel of een eierbal.”

35 jaar geleden ontwikkelde hij samen met een chef zijn eigen saus, ‘Unieksaus’. Wat er in zit, daar is hij heel mysterieus over. Hij wil alleen kwijt dat het een mix van twee sauzen is. De smaak is zoet en een beetje pittig. Maar echt geheim is het recept niet, want hij is te krijgen bij alle cafetaria’s waar Wakker de afgelopen 35 jaar werkte.

Specialiteit van het huis: Het broodje Unique, met een burger van de slager in Appingedam, gebakken ui, paprika en champignon, een gegrilde ananas, een gebakken ei en de Unieksaus.

De favoriet van Harry: Het broodje Unique, ,,al heb ik hem al een paar jaar niet gehad.”

De bus met ingebouwde cafetaria van Tim Bouwes (23) is met jaar 25 jaar ouder dan hijzelf. Twee jaar geleden kocht hij hem over van de vorige eigenaar: Jan. Die was al twintig jaar verantwoordelijk voor vrijdag patatdag in Stedum, maar moest stoppen vanwege zijn leeftijd. Tijdens een avond in de kroeg met vrienden kwam Bouwes de kar tegen op Facebook Marketplace. „Het leek me wel leuk om hem te kopen. Er zat geen ambitie of grote droom achter. Ik vind het gewoon leuk om te ondernemen en het is een hobby voor mij. Ik werk hiernaast veertig uur als zzp’er.”

De vorige eigenaar gunde het hem omdat hij uit de buurt komt (Sint Annen) en omdat Bouwes door wilde zetten wat hij was begonnen. „Het begin was een drama, we waren helemaal niet voorbereid. Maar het plein hier stond vol, omdat het dorp enthousiast was dat de kar terug was na vier weken afwezigheid. Alles ging mis.”

Inmiddels heeft Bouwes het beter in de vingers. Elke vrijdag staat de originele kar in Stedum en hij schafte een tweede kar aan die drie dagen per week in Middelstum en ‘t Zandt staat. Verder rijdt Bouwes de provincie rond. „Tijdens coronatijd ging ik ‘s nachts allemaal keten op boerenerven langs. Daar hadden mensen hun eigen bar gebouwd en ze konden mij bestellen om langs te komen met snacks. Ik deed er wel tien in één nacht. Ik ben ook meegereden met een boerenprotest. Konden mensen vanaf hun trekker een bestelling doen en kregen ze hun eten tijdens het rijden.”

Specialiteit van het huis: „Mensen zijn erg fan van onze eierballen. Maar goed, ze komen gewoon van de groothandel hoor. Niks bijzonders aan.”

De favoriet van Tim: ,,De bamischijf, die is een beetje zoet, een beetje pittig, dat is gewoon lekker.”

Oldehove had nooit een cafetaria. Wel een café met snackhoekje, maar dat sloot. Erik Tuinstra (55) zag een gat in de markt en kocht in 2008 een kar, waaruit hij twee dagen per week snacks verkocht. Hij deed het als hobby naast zijn werk als chauffeur van schoonmaakwagens. „Toen we elkaar net kenden reden we eens langs de snackwagen in Noordbroek en zei jij dat het altijd al je droom was om net zoiets te beginnen”, zegt zijn vrouw Zwaanie Anterma (52).

Het beviel zo goed dat hij in 2013 samen met vrienden een cafetaria aan zijn huis bouwde. „80 procent van de materialen kochten we tweedehands via Marktplaats en we hebben alles zelf gedaan. Het heeft me ongeveer 5000 euro gekost. Dat is niet veel.” Het voordeel ten opzichte van de kar is ook dat als het rustig is, ze gewoon in hun eigen woonkamer kunnen zitten tot er weer klanten binnenkomen.

„Oldehove heeft ongeveer 600 huishoudens en ik denk dat ongeveer 10 procent van het dorp hier komt. Sommige klanten komen zo vaak dat ze niet eens hoeven te zeggen wat ze willen. Dat weet ik al.” Het is het projectje van Tuinstra, maar Anterma helpt graag mee, want het is wel zo druk dat hij het niet alleen kan. Alles wat ze verdienen is extra. „Vroeger gingen we er wel mee op vakantie met de kinderen. Nu zetten we het opzij voor onze oude dag”, zegt Tuinstra.

Elke eerste zaterdag van de maand zijn patat, frikandel en kroket 1,50 per stuk. „Dat doen we omdat we mensen die wat minder verdienen ook een patatje gunnen.”

Specialiteit van het huis: „De frikandel is het populairst, want echt nostalgisch. Dat kregen veel mensen als kind al.”

De favoriet van Zwaanie: Erik heeft geen favoriete snacks meer. Zwaanie wel. „Ik hou erg van pikanto’s en nasischijven. Of gewoon een bak patat, heel lekker.”