Duurzame 30 werkt als een vliegwiel voor verduurzaming. Brengt niet alleen bedrijven maar ook mensen in beweging

Verkiezingen als ‘bedrijf van het jaar’ of ‘meest duurzame onderneming of initiatief’ heeft volgens Bouwe de Boer, duurzaamheidsvoortrekker in de provincie Fryslân, sowieso nut. ,,Het brengt gesprekken binnen bedrijven of organisaties op gang. ‘Doen we mee? Welke categorie? Wat hebben we te bieden?’ Je gaat ook over het onderwerp nadenken.”

Zelf was De Boer vaak betrokken bij dergelijke verkiezingen. ,,De gemeente Leeuwarden heeft drie keer de Energy Award van het ministerie van Economische Zaken gewonnen. Daar was ik als ambtenaar bij betrokken en merkte ik hoeveel effect zo’n prijs heeft voor je organisatie. Het geeft een ongeschreven status en het opent deuren.”

Musetta Blaauw, oprichter van coöperatie GOED in Groningen heeft niet zoveel op met duurzaamheidsverkiezingen. Ze kennen volgens haar alleen maar verliezers. ,,Ik houd er niet van. Je creëert een soort concurrentie tussen mensen die voor eenzelfde doel werken namelijk verduurzamen. Word je eerste dan is het triest want het betekent dat, hoewel er heel veel moet gebeuren, niemand het beter doet dan jij. Laatste worden is ook niet leuk al kan het een goed gevoel geven dat er zoveel boven je staan dus heel veel anderen ook aan de slag zijn.”

Een wedstrijd wakkert volgens haar mensen harder te werken met het risico over grenzen heen te gaan. ,,Er zijn al genoeg mensen die met een burn-out kampen.”

Volgens De Boer is er niets mis met competitie. ,,Zo zitten wij mensen toch een beetje in elkaar. Dat niet iedereen mee wil doen snap ik ook wel. Zo schrijft ook niet iedereen zich in voor een hardloopwedstrijd.”

Een verkiezing als de Duurzame 30 versnelt denkt hij de verduurzaming van de samenleving en heeft het een vliegwieleffect. ,,De media besteden rond zo’n verkiezing aandacht aan duurzame initiatieven en bedrijven. Dat maakt weer meer mensen bewust. Hoe meer consumenten bewuste keuzes maken hoe meer bedrijven daarop gaan inspelen. Het gaat misschien soms traag maar het werkt wel door.”

Dat er een overkill aan duurzame verkiezingen dreigt gelooft hij niet. ,,Bij de eerste editie van de Duurzame 30 had ik mijn bedenkingen. Maar ik ben nu juist blij dat er zo’n verkiezing voor de drie Noordelijke provincies is. Ik stond zelf al een aantal jaren in de Duurzame 100 van dagblad Trouw. Behalve van mensen uit het duurzame wereldje kreeg ik daar weinig reacties op. Over de Duurzame 30 hoor ik veel meer in mijn netwerk van bedrijven en organisaties. Een lokale verkiezing staat dichter bij de mensen.”

Duurzaamheidsverkiezingen zijn zeker nuttig vindt ook Femke Adriaens van het transitiebureau Green Connections uit Gieten in Drenthe. ,,Het is goed dat er naast lijstjes als de Quote 500 met rijke mensen ook een lijst van duurzame initiatieven bestaat. Het zorgt niet alleen voor aandacht maar is ook stimulerend voor de betrokken bedrijven en organisaties. Op zo’n lijst staan geeft ook status wat je kan helpen je missie meer zichtbaar te maken.”

Adriaens wil wel een kanttekening maken. ,,Je moet bij duurzaamheid oppassen voor greenwashing. Duurzaamheid is een containerbegrip waarbij lang niet alles wat duurzaam heet ook duurzaam is. Daar moet een jury die de genomineerden uitkiest scherp op zijn.”

Blaauw gaat op dit vlak nog een stapje verder. Bedrijven die duurzaamheid zien als verdienmodel zijn volgens haar sowieso niet duurzaam bezig. ,,Het gaat om een intrinsieke motivatie om de wereld te verbeteren.”

Ondanks al haar bedenkingen is een pluspunt aan een verkiezing als de Duurzame 30 de aandacht voor duurzame bedrijven. ,,Maar je kunt net zo goed los van een verkiezing een aantal organisaties uitzoeken om in de picture te zetten en laten vertellen wat ze willen bereiken en met wie ze samenwerken.”

Adriaens ziet een verkiezing als een mooie gelegenheid om ook kleine initiatieven voor het voetlicht te halen. ,,Het kan het onzichtbare zichtbaar maken zodat een initiatief of product meer impact kan krijgen.”

Tegelijk passen grotere bedrijven en bekendere mensen ook goed in zo’n lijst. ,,Mensen vinden het fijn dat je leiders hebt, toonaangevende mensen die het voortouw nemen. Ik raak ook zelf geïnspireerd door verhalen van mensen die met goede dingen bezig zijn en soms tegen de stroom in hun eigen weg durven gaan.”

Een aantal bedrijven of initiatieven die bij duurzame verkiezingen hoog scoren sterven soms een stille dood. De Boer gelooft niet dat dat afbreuk doet aan het vertrouwen van het grote publiek in verduurzaming. ,,Laat soms maar dingen mislukken. Het zijn vaak kleine start-ups die het voortouw nemen. Die zijn kwetsbaar. Als overheid hebben we innovatiebudgetten. Daarbij calculeer je in dat dingen ook wel eens mislukken. Er zijn gelukkig ook heel veel dingen die wel van de grond komen en op termijn verschil kunnen maken.”