Een kind gebruikt 5000 luiers: wasbare varianten zijn steeds normaler én het overwegen waard

Zoon Céas (2) heeft even filmpjestijd als Leonie Borg uitlegt hoe wasbare luiers precies werken. Dat doet ze nu ruim een jaar als luierconsulent voor leverancier Nappy’s, dat zichzelf aanprijst als aanbieder van het grootste assortiment wasbare luiers van Europa.

,,Ik laat altijd alle systemen zien”, vertelt Leonie. Illustratief doet ze een greep in haar mandje met allerlei merken. De all-in-one („Heel makkelijk, maar weinig absorptie”), de pocketluiers („Die vouw je in elkaar”) en Snap-in-One („Mooi slank, maar lekt wel sneller aan de zijkanten”). „Hier heb je Elskbar. Dat is een duur merk, de Rolls Royce onder de wasbare luiers. Ze zijn kwalitatief goed, met een dubbele laag in de overbroekjes. En de printjes zijn echt van deze tijd.”

Ze wordt overigens zelf niet rijk van zulke adviesgesprekken: 25 euro per keer. Geïnteresseerden kunnen zich bij Leonie melden voor vrijblijvende informatie. Haar belangrijkste tip: kijk goed naar hoeveel een wasbare luier absorbeert. Exemplaren die weinig plas aan kunnen, zijn geen aanrader. Bij iedere afspraak zit Leonie al gauw anderhalf uur met geïnteresseerden om tafel. „Ik doe dit omdat ik hier echt in geloof.”

Wasbare luiers zijn er al een tijdje. Maar ze worden steeds ‘gewoner’. Ook bij grote ketens als Kruidvat en Hema worden ze sinds kort verkocht. En dat is niet voor niets.

Wasbare luiers zijn geen ingewikkelde vouwprojecten meer met veiligheidsspelden en katoenen lappen. Emmers vol katoenen poepdoeken uitspoelen is een beeld uit grootmoeders tijd. De moderne wasluiers bestaan uit absorberende broekjes. De inlegvellen vangen de ‘nummer 2’ op en kunnen – huppakee – in de prullenbak. De rest van de natgeplaste luier gaat – nog eens huppakee – de wasmachine in.

Gebruik van wasluiers scheelt veel afval. Volgens Milieu Centraal zorgen babyluiers per jaar voor meer dan 100 miljoen kilo afval. Een kind draagt gemiddeld meer dan 5000 luiers voordat het zindelijk wordt. De plastics van weggooiluiers kosten veel aardolie om te maken en zorgen voor aanzienlijke CO2-uitstoot. Door vergrijzing neemt luiergebruik toe.

Journalist Michel Robles schreef voor het Belgische wetenschappelijke blad EOS dat alleen al in Nederland 5 tot 8 procent van ons restafval uit wegwerpluiers bestaat. Op die getallen valt wel iets af te dingen schreef NRC Handelsblad, maar zijn cijfers kloppen redelijk goed met steekproeven van afval uit 2012.

Duurzaamheid is dus een argument, al horen daar twee kleine kanttekeningen bij. Allereerst: ook katoen moet gemaakt worden. Dat gaat gepaard met veel chemicaliën, watergebruik en schimmige werkomstandigheden. En ten tweede: ecologisch wasmiddel is niet krachtig genoeg om de vieze wasluiers goed schoon te krijgen: je hebt iets agressievers nodig.

Desondanks passen wasluiers – evenals wasbare inlegkruisjes of menstruatieonderbroeken – beter in de circulaire en ‘bio-based’ economie die Nederland wil zijn.

En er zijn meer voordelen. Wasbare luiers zijn op de lange duur goedkoper dan weggooivarianten. Je doet een eenmalige aanschaf van pak-‘m-beet 700 euro en spendeert daarna alleen nog maar wat geld aan wasmiddel. Vooral bij meerdere kinderen, wordt het stukken goedkoper.

En ja, de luiers zien er vrolijk uit met alle kekke printjes en zitten comfortabel voor het kind. Bovendien worden kinderen eerder zindelijk dankzij deze luiers. Dat komt doordat kinderen het beter aanvoelen als ze in hun luier plassen, omdat het materiaal nat blijft. Dat effect wordt nog eens versterkt doordat ouders gemotiveerder zijn om de overstap naar het potje te stimuleren, omdat wasbare luiers nou eenmaal iets meer werk met zich meebrengen.

Wat een lofzang, hè? Maar een journalist moet eerlijk zijn. Ik heb zelf een haat-liefdeverhouding met wasbare luiers. Ook ik gebruik ze voor mijn jongste dochter van 8 maanden en gebruikte ze voor mijn zoontje die inmiddels 3 jaar oud en zindelijk is.

Daar sta ik nog steeds achter. Maar als er een pruttelend geluid ontglipt bij mijn jongste, pak ik haar tussen hoop en vrees uit de luiers. Zou alles op de katoenen inlegger gebleven zijn of wordt het weer spoelen? De hele dag moet ik extra alert zijn: wasbare luiers zijn doorgaans eerder verzadigd, waardoor je vaker moet verschonen.

Nog een nadeeltje? De babykamer van dochterlief ruikt soms naar een onverschoond konijnenhok. De natte plasluiers zitten weliswaar in een emmer, maar die zit soms vol of staat open. En als ik eerlijk moet zijn, vind ik ook dat mijn baby niet bepaald charmant dikke kont krijgt in die wasluiers.

Het grootste nadeel is: wasbare luiers kosten wat meer werk. Ze moeten in de wasmachine en hebben best veel tijd nodig om te drogen aan de waslijn.

Maar Leonie Borg zou niet meer anders willen. „Ik ben echt pro-wasbare luiers. Het is zoveel fijner.” Omdat ze zo overtuigd is, meldde ze zich aan als consulent, naast haar baan van 32 uur. Ouders die langskomen zijn vaak in verwachting van hun eerste kindje. Ze komen uit de hele provincie en hebben vaak via-via gehoord over de wasluiers. Zelf raakte Leonie ook overtuigd bij een adviesgesprek. „Als je op een website kijkt, dan zie je zoveel systemen. Dan zie je door de bomen het bos niet meer.”

Niet iedereen is meteen om. „Soms komen er stelletjes en dan heeft de vrouw zich al helemaal ingelezen. Dan moet ze haar man nog overhalen.” Leonies vriend was overigens aan het begin ook niet meteen overtuigd. „Maar ik zei op den duur: je probeert het maar gewoon. Toen hij dat deed was het van ‘ach, is dit het?’ Toen was-ie om.”

Zoontje Céas heeft dankzij het gebruik minder last van luieruitslag en minder vaak poeplekkages op de rug (iets wat bij weggooi-exemplaren regelmatig voorkomt). Het minder-afval-argument blijft voor Leonie echter het belangrijkst. „Het is echt een gemiste kans dat niet meer gemeenten hier subsidie op geven”, vindt Leonie.

Daarover gesproken. Deze zomer nog liet een meerderheid van de gemeenteraad in Groningen weten vaker wasbare luiers en herbruikbare menstruatieproducten te willen promoten. Op die manier kan de gemeente vanaf 2030 afvalvrij zijn. Toch was een deel sceptisch. SP’er Daan Brandenbarg veroordeelde wasbare luiers als „hobbyisme voor mensen die enige ruimte in hun huis hebben, met een extra kamer waar de luiers de hele dag kunnen hangen om te drogen.”

Maar veel verstrekkender dan een promotiecampagne, opereren gemeenten zoals Rheden en Aalten. Zij geven subsidies op het gebruik van luiers. Ook de gemeente Heerenveen heeft recent weer besloten om subsidie op wasbare luiers te geven met de ‘bofkontjesregeling’. Toch blijft het leeuwendeel van de samenleving hardnekkig vasthouden aan de weggooi-items, sinds Procter & Gamble in 1961 de eerste Pampers presenteerde.

Dat terwijl onderzoeksbureau Tauw in opdracht van Rijkswaterstaat in 2021 nog onderzocht hoe de afvalstroom van luiers beter kon worden verzameld en gerecycled. Een van de suggesties die onderzoekers doen is de inzet op wasbare luiers.

„Als ik om me heen kijk zie ik weinig mensen die hiervoor kiezen”, zegt Leonie. „Ik vraag me af hoe dat kan. Denken mensen dat het vies is? Of te veel werk?” Wat de 38-jarige Groningse betreft moeten jonge ouders over die vooroordelen heenstappen. ,,Het is duurzamer en fijner.

„En weet je?” Ze lacht even. „Met al die vrolijke printjes vind ik dit de leukste was om op te vouwen en op te hangen.”