De meeste Nederlanders gooien jaarlijks 35 vuilniszakken aan restafval weg. Dat aantal moet naar nul. Zero waste-pionier Emily-Jane Townley (42) vertelde dinsdag in Groningen hoe het haar is gelukt; Dagblad van het Noorden helpt je op weg als je nog niet zover bent.
Ze naait haar eigen zakken voor brood en fruit. Haar jongste kind heeft louter wasbare luiers gedragen, haar was doet ze met speciale plasticvrije strips en de schoonmaak van haar huis met soda en citroenzuur. Ze drinkt onderweg uit een waterfles die ze al twaalf jaar heeft - en koffie uit een meegebrachte mok.
Wanneer afficionado Emily-Jane Townley uit Soest opnoemt hoe zij zo goed als niets weggooit, begint het je haast te duizelen. Maar, benadrukt ze: dat ging allemaal niet van de ene op de andere dag. ,,Je moet niet alles in één keer willen. Je kunt het beter in stappen doen.’’
Volledig circulair: alles hergebruiken, niks meer in de oven
Townley gaf dinsdag een lezing in het Forum Groningen op uitnodiging van de gemeente, die 29 oktober tot en met 4 november uitgeroepen heeft tot Week van het Afval. In 2050 wil de Rijksoverheid dat Nederland helemaal afvalvrij is: niks belandt meer in de verbrandingsoven, alles wordt hergebruikt. Groningen heeft voor zichzelf de deadline een stuk eerder gelegd en streeft naar volledig circulair in 2030.
Dat betekent een hoop werk aan de winkel en nog slechts een jaar of zeven de tijd. Vandaar dat de gemeente op allerlei manieren probeert om inwoners aan te zetten tot beter scheiden en minder weggooien.
,,Het afval wordt zo goed en netjes opgehaald in Nederland, dat je vaak niet merkt dat het een probleem is’’, legt Townley uit. ,,Maar het is wel zo. Heel kleine stukjes microplastic zitten overal in de lucht en in het water en belanden uiteindelijk in ons lichaam.’’
Afval van een jaar past in pot van een liter
Townley besloot dat ze niet meer aan dat probleem wilde bijdragen toen ze (‘op een doodnormale ochtend’) een interview zag op het ontbijtnieuws van de BBC. Schrijver Bea Johnson was te gast, en ze had een glazen pot met wat prulletjes bij zich. ,,Die pot van een liter was haar afval van een heel jaar’’, zegt Townley. ,,Wauw, dacht ik, hoe kán dat? Dat wil ik ook!’’
Dat was in 2013. In de tien jaar die volgde heeft Townley het afval uit haar huis gebannen - stap voor stap. Nu probeert ze, met haar website en lezingen, om zoveel mogelijk mensen daarin mee te krijgen. ,,Je voelt je misschien klein als individuele consument, maar probeer te bedenken dat je de wereld kunt veranderen. Als heel veel mensen een beetje beginnen, bereik je samen heel veel.’’
Geheel in die geest zet hieronder een paar beginnetjes op een rij. Op verschillende niveaus toegesneden. Kies de categorie waar jij je thuis voelt, en probeer eens iets uit, zouden we zeggen.
Absolute beginner
Heel veel afval hoeft niet in de grijze zak. Of, eventueel, ga scheiden. Oud papier en glas breng je waarschijnlijk al naar de daarvoor bestemde bak; voorlichtingsorganisatie MilieuCentraal becijferde dat daarvan zo’n driekwart goed gescheiden wordt in Nederland. Maar van ons textiel gooien we nog ruim de helft bij het restafval, terwijl je dat beter apart kunt inleveren. Ook als er gaten en scheuren in zitten, is het nog meer dan welkom voor hergebruik.
Je kunt ook je brievenbus voor je laten werken. Een zorgt ervoor dat je geen folderpakketten in plastic meer krijgt - en wat je niet krijgt, hoef je niet weg te gooien. (Uiteraard kun je ook voor de nee-nee-sticker opteren, maar dan mis je het huis-aan-huis-blad en da’s een beetje zonde.)
Goed onderweg
Voor zowat alles wat je vaak gedachteloos in wegwerpvariant koopt, bestaat . We noemen: een boodschappentas van katoen, een broodtrommel in plaats van een plastic zakje, je eigen waterfles en koffiemok, wasbare menstruatieproducten of luiers... Nee, je hoeft ze niet allemaal tegelijk af te vinken. Kies er één of twee, wen daaraan, en richt je daarna op de volgende.
Iets anders dat je geleidelijk kunt uitfaseren: plastic verpakking om je boodschappen. Probeer vaker te doen, bijvoorbeeld op de markt. Emily-Jane Townley heeft overigens ook prima ervaringen bij de ‘gewone’ supermarkt. ,,Gewoon je stoffen zak of je glazen pot meenemen en vragen of je daar je brood of je noten in mag. Dat is bijna nooit een probleem.’’
Superpro
Tandpasta, deodorant, schoonmaakmiddelen, crèmes: . Op internet staan tal van recepten, en uiteraard ook adresjes waar je natuurlijke plasticvrije producten kunt kopen als je geen zin of tijd hebt om ze zelf te brouwen.
Emily-Jane Townley bekent dat ze zelf erg sceptisch was over de natuurlijke deodorant die ze maakte van zuiveringszout, kokosolie, maïzena en glycerine. ,,Want zou zo’n prakje wel net zo goed beschermen als de vertrouwede spuitbus? Maar na de eerste keer proberen was ik om. Het is de beste deo .’’
Nieuwe spullen kopen is zo ongeveer het minst duurzame dat je kunt doen. Beter is en . Mocht je twee linkerhanden hebben, dan kun je een Repair Café in de buurt opzoeken. Daar komen vrijwilligers en amateurknutselaars samen om te fixen wat stuk is - en gezellig een kop koffie te drinken.
