De Berk in Barger-Compascuum heeft eindelijk de wind mee. Molen wordt opgeknapt en maakt kans op 75.000 euro

Klaas Renting uit Holsloot ziet het nog zo voor zich. Grote boomtakken die dwars door de stelling van de molen in het Veenpark groeiden. ,,Het zag er niet uit. En was dat maar het enige dat eraan schortte. Aan de buitenkant was heel veel verrot.’’

Jarenlang was er vanwege geldgebrek niets aan onderhoud gedaan. ,,Doodzonde natuurlijk, want de molen was jarenlang een heel belangrijk onderdeel van het park. Als bezienswaardigheid, maar in de molen werd ook het graan gemalen dat vervolgens weer werd gebruikt in de bakkerij van het Veenpark en nogal wat andere bakkerijen in de regio.’’

De 74-jarige Renting is sinds twee jaar kind aan huis in en bij De Berk. Samen met zes andere heren steekt hij met een grote regelmaat de handen uit de mouwen om de molen op te knappen. Renting heeft de leiding, want hij kent het klappen van de zweep. Eerder was de gepensioneerde werktuigbouwkundig ingenieur in een vergelijkbare rol betrokken bij de renovatie van de molen in Sleen.

,,Een neef van mijn vrouw wees mij op een gegeven moment op De Berk en de toestand waarin die verkeerde. Of het niet iets voor mij was om daar iets aan te gaan doen. Ik heb daarop contact gezocht met het Veenpark en daarna is het balletje gaan rollen.’’

Renting vertelde de directie van het Veenpark hoe de molen in Sleen met behulp van vrijwilligers was opgeknapt en dat met deze aanpak heel veel geld was bespaard. Na enige tijd kwam het Veenpark met 10.000 euro over de brug voor de aanschaf van materialen.

,,In plaats van dat er geld werd uitgetrokken voor sloop, werd dus de beurs getrokken voor renovatie. Ik maakte een rapport over wat er moest gebeuren en via het netwerk van het Veenpark lukte het om meerdere enthousiaste vrijwilligers bij elkaar te krijgen. Eind 2022 zijn we met die groep aan het werk gegaan. Inmiddels hebben we er met elkaar nu zo’n 1200 werkuren op zitten.’’

De Berk is een achtkantige eikenhouten stellingmolen die oorspronkelijk in het Duitse Drantum stond en daar van 1870 tot 1952 werd gebruikt voor het malen van graan. In 1979 kocht Henk Bökkers uit het Overijsselse Heino de molen om die vervolgens naar Raalte te verplaatsen.

De herbouw stuitte daar op bezwaren en in 1983 kocht het Veenpark de molen. ,,Nadat de molen daar was opgebouwd, ging Bökkers er zelf als molenaar aan de slag. In 1996 ging het Veenpark failliet en was er geen plek meer voor betaalde kracht Bökkers. Vrijwilligers namen het over en in 2009 gingen de deuren van de molen op slot.’’

De Berk werd buiten gebruik gesteld omdat het er niet meer veilig was. Door gebrek aan geld was er niets aan onderhoud gedaan. En in de jaren daarna gebeurde er ook niets met de molen. Het gevolg: de optie sloop kwam steeds nadrukkelijker in beeld.

,,Gelukkig is daar nu geen sprake meer van. Zo’n honderdvijftig jaar oude molen, die sloop je toch niet?’’, zegt Henk Heijne (73). ,,De Berk is prachtig van binnen, met een van de grootste molenstenen van Nederland en veel authentieke hulpmiddelen.’’ De gepensioneerde huisarts uit Emmer-Compascuum is een van de mannen die meehelpen om De Berk voor het nageslacht te behouden.

Heijne, zoon van een meubelmaker, heeft affiniteit met molens. In zijn eigen dorp is hij een van de molenaars van molen Grenszicht. Ook twee andere zeventigers in de ‘werkgroep’ van De Berk wonen daar en hebben deze functie bij Grenszicht: Fred Bloemendaal en Gerard Gustin. Harrie Römkens, net als Heijne gepensioneerd huisarts uit Emmer-Compascuum, is molenaar in opleiding.

De andere leden van de groep die de verwaarloosde molen in het Veenpark onder handen nemen zijn Mike Dragstra en Peter Dam, beiden uit Barger-Compascuum. ,,We zijn niet altijd compleet, maar we zijn altijd wel met een man of vier. Dat betekent dat je ook steeds voortgang kan maken’’, zegt Harrie Römkens.

Fred Bloemendaal, die als eigenaar van een timmerbedrijf veel ervaring heeft met klussen in de bouw, knikt. ,,Er is al heel wat gebeurd.’’ Vooral de stelling, de constructie rondom de molen waar je op kunt staan om de molen te bedienen, is flink onder handen genomen. Het hek is compleet vervangen, net als veel andere planken en balken op dit gedeelte van de molen.

Momenteel zijn de mannen bezig met het vervangen van de latten in de wieken. Het vele werk bleef niet onopgemerkt. De Berk is genomineerd voor de VriendenLoterij Molenprijs 2024. Met drie andere molens in ons land maakt De Berk kans op een geldbedrag van 75.000 euro.

,,Geld dat wij heel goed kunnen gebruiken’’, zegt Klaas Renting. ,,Wij zijn niet van plan om te stoppen, maar het is wel verstandig om bepaalde klussen door een gespecialiseerd bedrijf te laten doen. Denk aan het vervangen van zware balken zodat de molen weer op de wind gezet kan worden. Dat zijn grote klussen waar een hoogwerker en een kraan aan te pas moeten komen. En ja, dat kost natuurlijk geld.’’

De molen die vanuit de bevolking van 11 september tot en met 6 oktober de meeste stemmen krijgt, wint de VriendenLoterij Molenprijs en de bijbehorende 75.000 euro. De andere genomineerden ontvangen één euro per uitgebrachte stem.

Ondertussen loopt er ook nog ander traject. De molen is geen monument. Achter de schermen wordt er, zo vertelt Renting, aan gewerkt om De Berk op de provinciale monumentenlijst te krijgen. ,,Dan heeft de molen een beschermde status en kan er voor subsidies een beroep worden gedaan op fondsen. Het opknappen van de molen is belangrijk, maar deze daarna op een goede manier in stand houden ook. Maar goed, eerst richten we ons op die Molenprijs. Laten we hopen dat heel veel mensen op De Berk gaan stemmen en die 75.000 euro richting Barger-Compascuum gaat.’’