Bewonersbeweging Veenkoloniën eist plek aan tafel. 'Wat hebben Jan en Annechien uit Nieuw-Buinen aan dit beleid?'

Maar waar die plannen van politici en professionals van bovenaf over mensen worden uitgestort sterft het vaak in schoonheid, blijkt uit onderzoeken. En dat is onnodig en funest voor het vertrouwen stelt de nieuwe bewonersraad Kracht van de Veenkoloniën (KvdV).

Die nieuwe bewonersraad wil een breekijzer worden van actieve Veenkolonialen. Gebundelde buurten moeten de regio voortstuwen in de vaart der volkeren. En dat moet van onderop.

Een driekoppig bestuur vertegenwoordigt sinds kort dik dertig bewonersinitiatieven in de Veenkoloniën die sociale samenhang stimuleren en de gezondheidskloof proberen te dichten.

,,Er is in het veengebied heel veel bedacht om te helpen, maar pas als het hier van onderop komt heeft het kans van slagen’’, legt voorzitter Roelof Dilling de noodzaak van de burgerbeweging uit. ,,Het is geen garantie op succes, maar wel een voorwaarde. Dat heeft ook te maken met onze mentaliteit van oudsher: we lossen dingen graag zelf op. Wat daarbij te vaak nog mist is de trots op wat we voor elkaar krijgen én bundeling van onze krachten.’’

Dilling is zelf actief voor Grolloo Zorgt, waarbij mensen langer in hun eigen dorp kunnen blijven wonen. Zijn kompaan Piet Wolters zet zich in voor De Huiskamer, een gezellige sociale ontmoetingsplek in Gasselternijveen voor kwetsbare dorpsgenoten.

Het duo gaat samen met Toine Fennis uit Hoogezand nu de boer op langs de vele buurtprojecten in de Veenkoloniën. Ze willen de krachten organiseren en enthousiaste actievelingen aan tafel krijgen bij bestuurders en organisaties.

,,We vragen ons bij alles af wat hebben Jan en Annechien uit Nieuw-Buinen hieraan? We vertegenwoordigen de werkelijkheid van onze buurten en dorpen tegenover de vaak papieren werkelijkheid van bestuurders. Leefwereld tegenover systeemwereld noemen ze dat in het jargon’’, stelt Dilling.

Voor het stichtingsbestuur is dat ook wel een beetje spannend, vult Wolters aan. ,,Wij gaan niet zeggen tegen bewoners met mooie initiatieven: ‘wij doen het wel voor je’. Dan imiteren we juist het systeem. We willen helpen drempels slechten en het enthousiasme vast te houden als er allerlei dingen geregeld moeten worden. Maar iedereen moet het zelf doen met de kennis en kunde van de eigen omgeving.’’

KvdV krijgt bij het belang van hun taak bijval van een aantal slimmeriken in de regio. Het bestuur stuurde recent samen met onder andere zorgbestuurder Karin Kalverboer en emeritus hoogleraar Gerjan Navis een brandbrief aan lokale en landelijke politici.

,,Een blinde vlek voor de kracht van burgers kunnen we ons simpelweg niet meer veroorloven. Die blinde vlek verhindert zicht op burgerinitiatieven die een trendbreuk tot stand hebben gebracht’’, schrijven ze.

Het blijft daarbij niet bij woorden, de briefschrijvers komen met een reeks aan geslaagde daden uit de Veenkoloniën, de regio die juist vaak bekend staat vanwege achterstanden en de bestuurlijke onmacht om het tij te keren.

Op verschillende plekken werd er minder beroep gedaan op de zorg en namen dus de zorgkosten zichtbaar af, door ongezondheid en eenzaamheid onderling en in de eigen buurt op te lossen. ,,Blijkbaar lukt burgers onderling iets wat systeempartijen niet kunnen’’, stellen ze in de brief.

De bewonersraad ziet in het huidige politieke tijdsgewricht van toenemend wantrouwen in de overheid een dikke kans voor meer betrokkenheid van buurten en bewoners. ,,Politieke partijen willen beter luisteren naar de burger en hebben ideeën over democratie van onderop. Nou, hier zijn we’’, zegt Piet Wolters.

Het irriteert hem dat als er geld te verdelen is bestuurders en maatschappelijke organisaties meteen als bijen om de honing zwermen. Wolters: ,,Dat zagen we met de Haagse miljoenen voor het project Kans voor de Veenkoloniën. Ineens was alles en iedereen een Veenkoloniaal. Het verliep eerst ook voor geen meter omdat bewoners er als een soort excuustruus bijzaten. Dat was geen echte zeggenschap.’’

Hoe ze dat dan anders gaan doen? ,,Niet bescheiden afwachten tot we aan tafel worden gevraagd, maar zelfbewust een plekje opeisen’’, stelt Dilling.

Voormalig Tweede Kamerlid Henk Nijboer, die met een ‘sociale agenda’ de toekomst van Groningen en (Noord-)Drenthe structureel moet verbeteren, kan in ieder geval binnenkort een belletje verwachten van het bestuur. Wolters: ,,Volgens mij is het een geschikte vent uit de eigen regio, dus die wil ons er vast bij hebben aan tafel.’’

Provinciebestuurder Yvonne Turenhout kwam al op de koffie en bleek enthousiast. ,,Complimenten van bestuurders zijn mooi maar de resultaten op straat tellen voor ons pas echt’’, is de stellige overtuiging van Dilling.

De twee pensionado’s weten uit die praktijk wat wel en niet werkt.

Grolloo Zorgt heeft het inmiddels voor elkaar dat ouderen in Grolloo kunnen blijven wonen in gloednieuwe zorgappartementen, die in 2024 naast het dorpshuis worden gebouwd en dus komen er huizen vrij, waarschijnlijk ook voor starters uit het eigen dorp.

Dilling: ,,Oude bomen moet je niet verpoten naar Rolde of Assen. Omdat het plan van onderop komt, wordt het ook gedragen in het dorp. Mensen die misschien liever geen bouw op deze plek wilden maken geen bezwaar omdat ze ons vertrouwen in het vertegenwoordigen van het algemeen belang in het dorp. Dat was met de gemeente of een ontwikkelaar van buiten waarschijnlijk anders verlopen.’’

Wolters komt met een klein voorbeeld met grote impact uit zijn Gasselternijveen. ,,Wij zijn gestart met bezoekmaatjes voor mensen in eenzaamheid. Vrijwilligers gaan op de koffie voor een praatje of een potje rummikub. We krijgen wat financiële hulp van de provincie zonder de soms gebruikelijke controledrift van de overheid achteraf. Natuurlijk laten we zien dat we van de subsidie niet op vakantie gaan, maar we krijgen niet een accountant of een formulierencircus op ons dak. Wanneer de overheid bewoners gewoon vertrouwt, krijgen ze dat ook een keer terug.’’