Dorpscoördinatoren Gasselternijveen en Grolloo maken het leven een stukje gemakkelijker. 'Je hoopt dat je ons nooit nodig hebt, maar het is fijn dat we er zijn'
Op hun rode en blauwe fiets gaan dorpscoördinatoren Siny Vink en Yvonne van Rooijen het dorp rond. Foto: Harry Tielman
Ze maken het leven een stukje gemakkelijker en ontlasten de reguliere zorg. En daarom wil de gemeente Aa en Hunze onderzoeken of dorpscoördinatoren in meer dorpen ingezet kunnen worden. Behalve Grolloo is er sinds kort ook één actief in Gasselternijveen. Daar helpen ze op hun rode en blauwe fietsen dorpsbewoners bij elke vraag.
Een combinatie van koffie en lavendel zorgt voor een gemoedelijke woensdagochtend in de sociale huiskamer van multifunctioneel centrum De Spil in Gasselternijveen. Tien inwoners uit het dorp zitten daar aan een lange tafel, waar ze onder het genot van een kop koffie druk bezig zijn met het maken van lavendelzakjes. „Je rist de bloemetjes voorzichtig van de takjes, en stopt ze daarna in zakjes. Vervolgens strik je ze dicht met een touwtje”, doet een van de vrijwilligers voor.
„We doen elke week iets creatiefs”, zegt Yvonne van Rooijen, die de activiteit begeleidt. „Bedoeld voor iedereen uit het dorp die behoefte heeft aan wat aanspraak.”
Sinds kort is ze als nieuwe dorpscoördinator van Gasselternijveen en Gasselternijveenschemond drie ochtenden in de week in de huiskamer te vinden. Daar kunnen dorpsbewoners bij haar terecht voor een helpende hand. Voor hulp bij de boodschappen of bij een computerprobleem, maar ook als ze gezelschap nodig hebben.
Spil in De Spil
„Ik zoek voor elke vraag een oplossing. Ik los het niet allemaal zelf op, maar ik zoek iemand die dat voor hen kan doen”, legt Van Rooijen uit. Als coördinator van het dorp is ze de schakel tussen dorpsinitiatieven, vrijwilligers en zorgorganisaties. ,,Ik ben eigenlijk de spil in De Spil, want zo heet dit gebouw ook”, lacht ze.
Die hulp biedt ze niet alleen vanuit het dorpshuis, maar ook door bezoekjes te brengen bij mensen thuis. Op haar blauwe fiets gaat ze rond in het dorp. ,,Soms tref ik iemand die eenzaam is. Dan kijken we samen wat hij of zij leuk zou vinden om te doen, bijvoorbeeld om eens naar de sociale huiskamer te komen. En als ze het eng vinden om alleen te gaan, dan haal ik ze op om er samen heen te gaan.”
Dorpscoördinator van Gasselternijveen Yvonne van Rooijen gaat het dorp rond op haar blauwe fiets. Foto: Harry Tielman
Het idee van een dorpsondersteuner is afgekeken bij buurdorp Grolloo. Sinds vier jaar is Siny Vink daar – en in de omliggende dorpjes Vredenheim en Papenvoort – niet meer weg te denken uit het straatbeeld. Net als van Rooijen fietst ook zij twee dagen in de week door de dorpen. Niet op een blauwe, maar op een rode fiets. En met een lijst van 160 vrijwilligers waar ze beroep op kan doen.
Dorpsondersteuner
In Nederland zijn ruim honderd dorpsondersteuners actief, volgens Nederland Zorgt Voor Elkaar (NLZVE), een landelijk netwerk van bewonersinitiatieven in welzijn, wonen en zorg. Daarvan werken twee in Drenthe. Ook in Groningen zijn twee werkzaam.
Volgens NLZVE willen steeds meer dorpen werken met een dorpsondersteuner. „Een handvol gemeenten omarmt dit concept al. Maar de meeste gemeenten hebben nog niet goed zicht op de grote meerwaarde van de dorpsondersteuner en besparing op zorgkosten”, zegt Daphne Wiebing van NLZVE
„Ik help bij dingen waar inwoners tegenaan lopen en even geen oplossing voor weten. Bijvoorbeeld als ouderen niet meer kunnen autorijden. Dan is het best lastig voor ze om de buurman om hulp te vragen. Ik bel dan een van de vrijwilligers om te vragen of ze even mee willen gaan”, schetst ze.
‘Een soort verzekering’
Het zijn soms maar kleine dingen, maar het is net dat extra steuntje dat ervoor zorgt dat mensen langer mee kunnen doen in de maatschappij. Vink: „Het is als een soort verzekering. We hebben overal verzekeringen voor in het leven: de zorg, ons huis, schade. Je hoopt dat je het nooit nodig hebt. Maar het is fijn om te weten dat ik er ben”.
De bewoners van het bluesdorp weten Vink inmiddels goed te vinden. De herkenbare, rode fiets nodigt uit tot een gesprek. „Het is als een uniform voor een verpleegkundige”, vergelijkt ze. „Als ik op een mooie zomerdag ergens heenga in het dorp, dan kan het zijn dat ik onderweg zo’n vijf keer moet stoppen om even een praatje te maken of te vragen hoe het met iemand is.”
De rode fiets van dorpscoördinator Siny Vink is niet meer weg te denken uit het straatbeeld van Grolloo. Foto: Harry Tielman
Ontlasten van reguliere zorg
Als spin in het web ontlasten ze de reguliere zorg. „Ik heb tijd voor de meest onbenullige dingen. Dat hebben huisartsen niet”, vertelt Van Rooijen. „Daardoor kunnen ouderen bijvoorbeeld veel langer thuis zelfstandig functioneren. Dus het levert de maatschappij iets op.”
Onderzoek naar ondersteuning
Een onderzoeker van het Aletta Jacobs Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen keek naar het verband tussen de dorpsondersteuner en het aantal huisartsbezoeken in Grolloo. Daaruit bleek dat de komst van een dorpscoördinator zorgt voor een afname van 960 huisartsbezoeken per jaar. Dat komt neer op een jaarlijkse besparing van zorgkosten van 24.000 euro.
Vink herkent dat: „Als iemand bij de huisarts komt, dan kan het achterliggende probleem zijn dat die persoon zich zorgen maakt over de energierekening. Maar een huisarts heeft niet alle tijd om de vraag achter de vraag te stellen. Die tijd hebben wij wel.”
Daarbij is het vroegtijdig signaleren van problemen belangrijk. Juist in een dorp als Gasselternijveen. „Hier is veel armoede. Er wonen veel mensen die geen werk hebben of rond moeten komen van een uitkering. Die mensen durven niet altijd om hulp te vragen”, weet Van Rooijen.
Andere dorpen in de gemeente
Behalve Gasselternijveen en Grolloo en omgeving is de gemeente ook met andere dorpen in gesprek om te kijken of een dorpsondersteuner daar geïntroduceerd kan worden. Zo lopen er gesprekken in Gieterveen om aan te sluiten bij de coördinator in Gasselternijveen.
„In Grolloo is het effectief gebleken, dus we willen kijken in welke dorpen we dit nog meer in kunnen zetten. Maar het hoeft geen kopie te zijn van de dorpen waar nu al een coördinator is. We willen per dorp kijken waar behoefte aan is”, zegt wethouder Kiena ten Brink van de gemeente Aa en Hunze.
Beide coördinatoren zijn twee dagen in dienst van welzijnsorganisatie Impuls. De gemeente Aa en Hunze trekt 100.000 euro uit om leefbaarheid te vergroten met buurtwerk. De inzet van dorpscoördinatoren is daar onderdeel van.
Ook in andere dorpen?
Toch zien de vrouwen niet in elk dorp een ondersteuner met blauwe of rode fiets rondrijden. „Ik gun elk dorp een coördinator. Maar het draait uiteindelijk om het omkijken naar elkaar”, is Vink van mening. „Als ik geen vrijwilligers heb, kan ik er net zo goed mee ophouden. Zonder klankbord kan ik mijn werk niet doen. Dus dat heeft een dorp wel nodig.”
„Het is een geweldig initiatief”, vindt ook Van Rooijen. „Maar het dorp moet het doen. Als de inwoners het niet dragen, dan lukt het niet.”
