Wat is de X-factor van Exloo? Dorp wil zichzelf een boost geven, 'als het maar niet zo druk wordt als in Borger'

Met een bezweet bovenlijf staat Sipke Leen (70) uit Akkrum de ramen te wassen van een oude boerderij midden in Exloo. Het is niet zijn eigen huis; dochter Nienke woont er. Ze is herder van de schaapskudde van Exloo, een van de blikvangers in het esdorp.

Leen – dikke grijze haardos, gebruinde huid, blote voeten – en zijn vrouw komen zo nu en dan langs. „Dan doen we klusjes die eigenlijk nog moeten gebeuren, maar waar Nienke niet aan toekomt. Zoals ramen wassen.” De schapenhoedster zelf is er niet, ze is boodschappen doen met haar moeder.

Leen puft even uit op een bankje in de tuin. Ja, het is goed toeven in Exloo, vindt de Fries. Maar extra voorzieningen in het dorp, dat hoeft voor hem niet zo. „Als ik hier zou wonen, zou ik er geen behoefte aan hebben.”

Wat moet er gebeuren met Exloo? Het is een vraag waar de Dorpsraad, de ‘schakel’ tussen inwoners en gemeente Borger-Odoorn, zich al langere tijd over buigt.

Hoewel Exloo de laatste jaren goed wordt bezocht door toeristen, die er graag komen voor een fietstocht of een bezoek aan de heide, lijkt het esdorp met zijn karakteristieke boerderijen en schaapskooi achter te blijven bij het verderop gelegen Borger. Het hunebeddendorp verwelkomt jaarlijks duizenden vakantiegangers en dagjesmensen. Ook Exloo moet die boost krijgen, vindt de Dorpsraad; de gemeente Borger-Odoorn is immers meer dan alleen Borger.

Om Exloo meer smoel te geven en leven in de brouwerij te brengen, werd vorig jaar besloten tot de bouw van het Hallenhoes in het dorpscentrum. Het gebouw moet onder meer lokale ondernemers en de zogeheten Open Science Hub van Astron gaan huisvesten. Het pand komt tegenover schoenenspeciaalzaak Schutrups, op de plek waar in 2017 distilleerderij Turv afbrandde. Volgens de huidige plannen moet het pand er in het voorjaar van 2024 staan.

Daarnaast gaan er stemmen op om het centrum van Exloo onder handen te nemen en een ‘toekomstvisie’ op papier te zetten tot 2030. Concrete plannen zijn er nog niet. Naar verluid wordt er gesproken over inbreidingslocaties, mogelijk voor woningbouw, en invulling van het gebied achter het gemeentehuis.

Ook wordt nagedacht over het gebruik van de vrijgekomen voetbalvelden nu de voetbalclub naar het sportpark in Odoorn verkast. De Dorpsraad en gemeente voerden voor de zomervakantie de eerste gesprekken met ondernemers en andere belanghebbenden.

Allemaal leuk en aardig, maar voor Maurits (39) en Jolien (36) Kooiman uit Bussum hoeft het niet zo. Ze zijn met hun twee kinderen Lotte (5) en Kasper (3) en grootouders op bezoek in Exloo. Ze kennen de omgeving; Joliens moeder Anneloes (70) woont in Vledderhuizen bij Onstwedde.

Het dorp is goed zoals het nu is, vindt Jolien. „Exloo leeft, er is altijd iets te doen. We gaan vaak wat eten bij Bussemaker, of bij Brasserie Bij Els. Er is hier ook altijd wel een braderie of rommelmarkt. Maar vandaag kwamen we voor Kabouterland en Schutrups.” De kinderen laten trots hun nieuwe gympen zien. „Dus Exloo heeft economisch gezien vol profijt van ons gehad”, lacht Jolien.

Ook het dorpscentrum is prima in zijn huidige staat, vindt Jolien. Toch kan ze nog wel een verbeterpuntje noemen: de Hoofdstraat dwars door het dorp, waar dagelijks veel verkeer rijdt. „Bovendien, als er een braderie is, is alles afgesloten. Dan kun je ook nergens meer parkeren. Dat is niet handig.”

Geboren en getogen Exlooër Luchien Polling (53) ziet de komst van het Hallenhoes en een eventuele aanpak van het centrum wel zitten. „Bij het Hallenhoes komt nog een soort park, voor kinderen en toeristen komt er wat. Ik zie het helemaal zitten. Er wordt ook veel gesproken over dat het rendabel moet zijn... dat komt vanzelf.”

Als voorzitter van Dorpsbelangen – in Exloo niet zozeer belangenbehartiger maar verantwoordelijk voor het vermaak – ziet Polling als geen ander dat Exloo veel toeristen trekt. „Bied hen wat leuks. Voor mijn part optredens van de plaatselijke fanfare bij het Hallenhoes, of zoiets.”

Voor Polling zijn de ‘gemoedelijkheid en natuur de X-factor’. „De omgeving is gewoon fantastisch. Ik mag graag mountainbiken, en je kunt hier bij wijze van spreken honderden kilometer fietsen. Je komt geen grote weg tegen.” Als Exloo maar niet zo druk wordt als Borger, lacht hij. „Nee echt, alsjeblieft niet. Het is een drama daar. Ik hoor zoveel mensen zeggen: ‘Ik ben vanmorgen in Borger geweest, wát een chaos. Voor mijn gevoel zitten we in Exloo al tegen het randje qua toeristen. Zoals het nu gaat, is het prima hier.”