Vier maanden voor de verkiezingen is het hommeles bij de PvdA in Assen. En dat had voorkomen kunnen worden | analyse

Het is hommeles bij de PvdA in Assen. Iets meer dan vier maanden voor de gemeenteraadsverkiezingen splitsen twee van de vier raadsleden zich af. Een deel van de vuile was hangt buiten. Een slechtere start van een campagne kun je je bijna niet voorstellen.

Toch zijn ze bij de partij niet rouwig om het vertrek van Albert Smit en Luc Rengers, vertellen leden uit Drentse geledingen. De mannen zijn vorige week met veel bombarie vertrokken, de achterblijvers spreken zich liever niet met naam en toenaam uit. Maar ‘eindelijk’ kunnen ze gaan verjongen. Nieuw talent krijgt de kans om zich in de kijker te spelen. Saillante details: Pirmin Rengers, de zoon van Luc Rengers, staat op de kieslijst in Assen, evenals voormalig wethouder Gerrit Eerland, die 74 jaar is.

Uit gesprekken met PvdA-leden blijkt dat de houdbaarheidsdatum van Smit en Rengers al langere tijd was verstreken. Vrij letterlijk. De Partij van de Arbeid hanteert de regel dat drie termijnen van vier jaar de maximale levensduur is van een raadslid, waar in sommige gevallen met dispensatie van af wordt geweken. Albert Smit is 69 jaar, was wethouder tussen 2010 en 2018 en zat daarvoor anderhalf jaar in de raad als fractievoorzitter. Luc Rengers is 71 jaar en zit sinds 2002 in de raad.

Landelijk is de PvdA met een verjongingskuur bezig. Dat beide ervaren Asser politici plaats moeten maken voor jongere mensen, zou dus geen verrassing moeten zijn. Bij de PvdA zijn ze wat dat betreft positief over raadslid Harriët van Es, die drie raadsperioden achter de rug heeft en zogezegd ‘zonder mokken’ plaats maakt voor de nieuwe generatie. Ze stelt daarmee partijbelang boven eigen belang, zeggen PvdA’ers.

En Smit en Rengers?

Beide mannen hoorden tot hun verrassing pas ‘recent’ dat hun eigen PvdA überhaupt geen plek voor ze had op de kieslijst, zo vertelden ze. Boos vertrokken ze met hun zetels. Ze kwamen niet in aanmerking voor een hoge verkiesbare plek, niet voor een plek onderaan als lijstduwer, ze stonden gewoon helemaal nergens op de lijst. Terwijl ze zich wel beschikbaar hadden gesteld.

Dat deze kwestie zo is geëxplodeerd bevreemdt. Allereerst vanwege die interne regels. Kennelijk is daar in de afgelopen jaren niet met de mannen over gesproken en hechten ze zelf weinig waarde aan verjongingsregels. Partijleden zeggen dat het duo zich onmisbaar waant. Naarmate je ergens langer zit, raak je daar steeds meer overtuigd van, zeggen ze achter de schermen bij de partij.

Smit en Rengers zijn echter niet zomaar twee raadsleden. Rengers is een Asser volksvertegenwoordiger pur sang, Smit is een voormalig bestuurder met veel kennis van zaken. Ze kwamen in 2018 beiden met voorkeursstemmen in de raad. Zulke politici zou je als partij kunnen koesteren.

Dat de onvrede van Smit en Rengers over de kieslijst is geëscaleerd mag het partijbestuur zich mede aanrekenen. Zij had de afgelopen raadsperiode beter moeten benutten om het duo met zachte hand richting een andere rol binnen de partij te bewegen, in plaats van de deur op het laatste moment in hun gezicht dicht te klappen. En er was alle reden voor het bestuur om een vinger aan de pols te houden bij de fractie, want van meet af aan ging het mis. „Er was altijd spanning”, zei Smit vorige week.

Vier jaar geleden wilde de PvdA hem al vervangen voor nieuwe aanwas. Die vlieger ging vanwege de voorkeursstemmen voor de oud-wethouder, die een eigen campagne voerde, niet op. De nieuwe lijsttrekker Natasja Lubbers vertrok al vrij vlot. En opvolgster Cindy Vorselman bevestigt in eigen woorden dat het de afgelopen jaren niet goed zat in de fractie: „We zijn nooit een hecht team geweest. Op een gegeven moment trek je naar mensen toe waar je iets mee hebt.”

Smit en Rengers hebben een definitieve streep gezet. Ze gaan verder als Assen Centraal. En de PvdA kan zoals gezegd ‘eindelijk’ verjongen. Dat had met iets minder openbare trammelant gekund.