Lelieveld dicht bij huizen aan het Boterveen tussen Geeuwenbrug en Dwingeloo. Foto: Rens Hooyenga
De lelieteler die op een perceel bij Boterveen bij Dwingeloo met gewasbeschermingsmiddelen werkt, moet daar mee stoppen. Dat is de uitkomst van een kort geding dat door omwonenden was aangespannen.
Omwonenden stapten naar de rechter omdat zij vrezen voor hun gezondheid en omdat ze economisch nadeel lijden als gevolg van het bespuiten van de lelies door teler Lambert Joling. Volgens de kort gedingrechter kan niet worden uitgesloten dat de gewasbeschermingsmiddelen een onaanvaardbaar schadelijk effect op mensen hebben. De rechtbank verwijst naar ‘substantieel onderzoek (...) waaruit blijkt dat er een verband is tussen bestrijdingsmiddelen en ernstige neurologische aandoeningen (zoals Parkinson, Alzheimer en ALS)‘.
Lelies al geplant
Lelieteler Joling heeft de lelies al geplant. Tot de oogst, vanaf half augustus, zou wekelijks worden gespoten tegen luis en schimmel. Dat is nodig om de kwaliteit van de lelies op peil te houden. Joling zei drie weken geleden tijdens het kort geding dat hij aan alle regels voldoet.
De kweker probeerde de afgelopen periode met de omwonenden in gesprek te gaan om zorgen weg te nemen. Volgens zijn advocaat doet Joling veel meer dan wettelijk voorgeschreven. Hij neemt tal van aanvullende maatregelen om verspreiding zoveel mogelijk te voorkomen. Recent investeerde de kweker vier ton in een spuitsysteem dat voor 99 procent voorkomt dat de druppen gewasbeschermingsmiddelen wegwaaien.
Potentieel groot risico
Niettemin stellen omwonenden dat de bollenteler willens en wetens het risico neemt dat hun gezondheid in gevaar wordt gebracht. Hoezeer de voorzieningenrechter ook overtuigd is van de goede wil van de teler, weegt een potentieel groot risico voor de gezondheid van omwonenden zwaarder dan een hogere winstgevendheid van de lelieteelt, aldus de rechter in het vonnis.
Grote gevolgen
De uitspraak van de rechtbank Noord-Nederland zou enorme gevolgen kunnen hebben voor de agrarische sector in Drenthe. Er worden de laatste jaren op steeds grotere schaal lelies geteeld. Op veel plekken leidt dit tot onrust bij omwonenden, die zich zorgen maken over de gevolgen van de gewasbeschermingsmiddelen. Niet alleen in Boterveen is onrust. Ook omwonenden van de Noord Lheeder Es lopen te hoop tegen de lelieteelt. Het burgerinitiatief Meten = Weten uit de gemeente Westerveld vond in 2019 in totaal 57 bestrijdingsmiddelen in de bodem. Onderzoek van het ministerie wees vervolgens overigens uit dat de norm nergens was overschreden.
Kweker Joling toont zich aangeslagen. Hij houdt zich aan alle regels en moet toch stoppen. ,,Wij snappen niet waarom we regels hebben in Nederland. We gaan het vonnis eerst lezen.”
Jonna Vernes, die namens de buren het woord voert, sluit niet uit dat de uitspraak enorme gevolgen heeft voor de lelieteelt in Nederland. ,,Ik weet het niet, maar ik kan me voorstellen dat de rechtsregels die voor ons gelden ook voor anderen gelden.”
