Mag maatschap Joling doorgaan met de teelt van leliebollen aan de Vorrelvenen en Boterveen bij Dwingeloo? Dat is nu aan de rechter. Omwonenden stapten naar de rechter om de teelt tegen te houden en het lukte maandagmiddag tijdens de zitting niet er onderling uit te komen.
De omwonenden hoorden in maart van de plannen voor lelieteelt op 24 hectare in hun buurt. De Westervelders vrezen voor hun gezondheid en in sommige gevallen ook voor hun financiële situatie. Twee van hen hebben aangrenzend aan de percelen bedrijven als een vergaderlocatie en een mindfulnesscentrum. Het laatste bedrijf heeft al diverse afspraken moeten annuleren omdat de gezondheid van de klanten niet gegarandeerd kan worden. De kwestie heeft ook voor verdeeldheid in de buurt gezorgd, de activiteiten van de buurtvereniging zijn inmiddels ‘on hold’ gezet, vertelde een van de omwonenden.
Een poging tot gesprek met de teler mislukte. Een handhavingsverzoek bij de provincie mislukte ook, waarop de omwonenden naar de rechter stapten. Vanwege het acute karakter, de bollen zitten inmiddels in de grond en er wordt al gespoten, werd het een kort geding.
Meer dan verplicht
De advocaat van maatschap Joling hield een lang verweer waarin hij opsomde wat de lelieteler al aan extra maatregelen neemt om overlast van gewasbestrijdingsmiddelen tegen te gaan. Zo zijn een maisstrook, een bloemenweide en een grasstrook aangelegd waardoor een veel bredere spuitvrijezone wordt aangehouden dan wettelijk verplicht. Ook gebruikt Joling een nieuwe spuitmachine die voor 99 procent voorkomt dat druppels gif wegwaaien, gebruikt hij veel biologische bestrijdingsmiddelen en is een deel helemaal biologische bollenteelt. „Het RIVM zegt dat er geen extra maatregelen nodig zijn, de grenzen worden niet overschreden en maatschap Joling doet zoveel meer”, aldus de advocaat. Nu stoppen met de teelt op de percelen zou een financiële schade van 1,2 miljoen betekenen.
De raadsman van de omwonenden wees erop dat diverse wetenschappelijke onderzoeken gezondheidsrisico’s aantonen en dat in gebieden tot zeker 500 meter rond lelievelden gif wordt aangetroffen. „Ook zonder drift, maar door verdamping, door de lucht. En dat is nog niet het ergste scenario. Omwonenden worden sowieso geconfronteerd met gewasbeschermingsmiddelen.”
‘Geen seinen op rood’
Dat er studies zijn die wijzen op gezondheidsrisico’s, wilde de rechter wel geloven, maar hij vroeg zich wel af waarom alle seinen dan nog niet op rood staan. „Er moet nader onderzoek komen, maar de overheid ziet geen reden om meteen in te grijpen, er is geen instantie die zegt dat telers nu moeten stoppen.” De rechter stuurde er om deze reden op aan dat de omwonenden en de teler er in gezamenlijk overleg uit zouden komen.
Voor dit overleg werd ruim tijd genomen. Maatschap Joling legde uiteindelijk een bod voor met daarin de garantie dat de komende zes jaar geen lelieteelt op deze percelen plaatsvindt. Daarnaast wil de teler omwonenden van tevoren waarschuwen wanneer de gifspuit gaat rijden en zoveel mogelijk door de week in de vroege ochtend spuiten. Dit alles was niet voldoende voor de omwonenden. Zij wilden ook nog de toezegging dat Joling de komende jaren niet als lelieteler aan de slag gaat op andere omliggende percelen. Dit laatste ging de lelieteler te ver.
Ook na een tweede schorsing bleek een overeenkomst niet mogelijk, waarna de rechter er een streep onder zette. Over twee weken wordt de uitspraak verwacht.
