'Neem Duitse velden mee bij besluit rond waterinjectie Schoonebeek. Zeker na aardbeving Emlichheim'

De gemeenten Emmen en Coevorden en de stichting Stop Afvalwater Schoonebeek (SAS) geven dat advies aan demissionair staatssecretaris Hans Vijlbrief van economische zaken (mijnbouw). Ze wijzen Vijlbrief erop dat de winning van gas en olie pal over de Duitse grens ook gevolgen heeft voor Schoonebeek en omgeving, zoals aardbevingen en bodemdaling. Ze sluiten zich aan bij het advies van Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) aan de staatssecretaris om de NAM ook de bodemdaling van alle Duitse velden bij Schoonebeek te laten berekenen.

De beving van 2,1 op de Schaal van Richter vorige week zondagnacht bij Emlichheim, waarvan het epicentrum dichter bij Schoonebeek dan Emlichheim lag, werd ook aan Nederlandse kant vernomen. Het bewijst dat gaswinning bevingen in het gebied veroorzaakt, meent Jenneke Ensink van SAS. „Het veld Emlichheim is hetzelfde veld als dat van Schoonebeek. Alleen de landsgrens loopt er doorheen.”

Dat laatste geeft al twee jaar een vreemd beeld. Aan Schoonebeker kant staan de moderne oliepompen van de NAM al twee jaar stil, 100 meter verderop aan Duitse kant pompen verouderde, groene jaknikkers van olie-en gasbedrijf Wintershall vrolijk door. Dat komt omdat de NAM wacht op toestemming van Vijlbrief voor het injecteren van afvalwater van oliewinning in lege gasvelden onder Schoonebeek. Dat gebeurde tot twee jaar geleden in Twente, waar de waterinjectie na scheuren in ondergrondse buizen is stilgelegd.

De verplaatsing van de afvalwaterinjectie van Twente naar Drenthe zorgt voor veel onrust in Schoonebeek en omgeving. Bewoners vrezen dezelfde problemen als in Twente. De NAM belooft nieuwe putten te slaan met betere leidingen voor de waterinjectie, maar bewoners zijn er niet gerust op dat het storten van miljoenen liter afvalwater geen gevolgen voor de ondergrond heeft. Onderzoekers van onder meer TNO en TU Delft deden diverse onderzoeken voor SodM, dat de staatssecretaris adviseert over de herstart van de oliewinning.

SodM concludeert dat de oliewinning met waterinjectie in Schoonebeek veilig kan plaatsvinden, mits aanvullende maatregelen worden getroffen om lekken te voorkomen en aardbevingen en bodemdaling te beheersen. Zo moeten leidingen en putten strenger worden gecontroleerd en geïnspecteerd. Dat advies is naar staatssecretaris Vijlbrief gestuurd, die binnenkort een besluit neemt of hij de vergunningen afgeeft aan de NAM voor de herstart van de oliewinning. Alles wijst erop dat de staatssecretaris de vergunningen niet kan afwijzen, omdat ze goed onderbouwd zijn.

Door de waterinjectie is er kans op meer bevingen, omdat bestaande breuken makkelijker schuiven als ze nat worden, stelt SodM. Daarom moet de NAM bevingen goed monitoren, tijdig maatregelen nemen en het seismisch netwerk dat bevingen meet, uitbreiden. Bij twee bevingen binnen een jaar tussen 1,5 en 2,0 op de schaal van Richter of één tussen de 2,0 en 3,0 moet de NAM de beving analyseren en met maatregelen komen.

De beving van 2,1 bij Emlichheim vorige week zondag geeft aan dat de bodem onder het olieveld beweegt en dat dit niet ophoudt bij de landsgrens. SodM stelt dat de waterinjectie plaatsvindt in het gebied waar de afgelopen 30 jaar tien bevingen zijn gemeten, waarvan de zwaarste 2,2 was. Als de voorwaarden van SodM al zouden gelden, had de NAM een onderzoek moeten doen. Maar omdat de beving op Duits grondgebied was, is niet de NAM maar Wintershall direct verantwoordelijk.

SodM zegt in een reactie veel vragen van bewoners uit de omgeving te hebben gekregen over de beving in het Schoonebeek-gasveld en die snel te beantwoorden. De NAM heeft de beving bij Staatstoezicht gemeld en zal de beving toch analyseren om hiervan te leren voor de Nederlandse zijde van het veld, aldus SodM. De NAM zal de analyse voor 1 mei indienen en SodM gaat die vervolgens beoordelen.

Het is lang geleden dat er zo’n forse aardbeving nabij Schoonebeek plaatshad en die komt op precair moment nu staatssecretaris Vijlbrief een besluit over de vergunning voor de omstreden waterinjectie in het gasveld moet nemen. SodM stelt dat de beving van vorige week zondag past binnen het beeld van aardbevingen in Zuidoost-Drenthe.

De gemeenten Emmen en Coevorden hebben ook zorgen over de aardbeving van vorige week zaterdag. Wethouder Jan Bos van Emmen moest informatie over de beving naar eigen zeggen via de media vernemen. Contact met Wintershall of de Duitse overheid is er nog niet geweest, antwoordt Bos op vragen van de D66-gemeenteraadsfractie.

„Wij hebben afgelopen weekend direct contact opgenomen met de NAM. Die probeerde contact te zoeken met hun Duitse collega’s, maar daar werd de telefoon niet opgenomen. Wij zijn tot op heden ook niet geïnformeerd. Over die communicatie valt nog wel iets te zeggen’’, reageert Bos. „We leren nu dat we eigenlijk niet weten hoe het werkt aan Duitse kant.”

Klachten- en schadeafhandeling verloopt bij de oosterburen via de Nedersaksische Mijnbouw Autoriteit en die werkt anders dan de Commissie Mijnbouwschade in Nederland. Bos: „De NAM heeft aangeboden dat mensen met schade contact kunnen opnemen. Hun meldingen worden dan gebundeld en samen aangeboden, om zo onze burgers te ontzorgen en te informeren. Dat vind ik prima.”

NAM en de gemeente Emmen hebben de Commissie Mijnbouwschade ondertussen geïnformeerd over het feit dat er geen goed protocol is voor grensoverschrijdende bevingen. „De commissie heeft dat donderdag in haar bestuursvergadering direct opgepakt”, stelt Bos. „De NAM neemt ook contact op met de Duitse autoriteiten, om te bepalen hoe afwikkeling in de toekomst beter kan.”