Hoe krijgen we de Drentse cultuur op een hoger plan? Remco van Garage TDI zag zijn budget stijgen van 10.000 euro naar 1,5 miljoen

Een spannende tijd breekt aan voor de culturele instellingen in Drenthe. Want de provincie debatteert de komende maanden over een nieuw beleidsplan voor de komende vier jaar. Wie krijgt meer geld uit het jaarlijkse provinciale budget van 18,5 miljoen euro en wie minder? En hoe krijgen we het culturele leven op een hoger plan? Woensdag vergadert het Drents Parlement hier voor het eerst over.

Een belangrijke vraag is daarbij ook hoe Drenthe meer geld van het Rijk kan krijgen. De verhouding is nogal scheef, stellen de Drentse beleidsmakers knarsetandend vast. In Noord-Holland komt per inwoner 61 euro uit het cultuurbudget van het Rijk terecht, in Drenthe gaat het om een schamele 2 euro. Ook als je in aanmerking neemt dat er in Amsterdam veel landelijke instellingen zitten als het Rijksmuseum, blijft die verhouding scheef.

Garage TDI is een van de weinige Drentse instellingen die wél geld krijgt uit Den Haag, al gaat het om zo’n 150.000 euro per jaar, op een begroting van 1,5 miljoen. Directeur Remco van Zandvoort (44) stond twintig jaar geleden aan de wieg van deze theater- en dansorganisatie. Dat startte toen met een budget van 10.000 euro.

Van Zandvoort wil niet de indruk wekken dat hij weet hoe het allemaal moet, wel kan hij vanuit zijn ervaring enige input geven voor het debat in de provincie. „We zijn dus heel klein begonnen en na een fusie in 2015 maken we nu professioneel jeugdtheater, waarbij professionele volwassen acteurs spelen voor een doelgroep jeugd en familie. Een tweede tak is de vooropleiding, waar we jonge acteurs door middel van lessen en het spelen van producties voorbereiden op een theateropleiding in het hbo. Waar TDI voor staat? Theater en Dans Industrie.”

Het ging de culturele sector de afgelopen twintig jaar bepaald niet voor de wind. Eerst kwam er de langdurige economische teruggang na de bankencrisis in 2008. Stevige bezuinigingen op de cultuursubsidies waren het gevolg. Drie jaar geleden kwam het culturele leven nagenoeg stil te liggen door corona. Na de Russische aanval op Oekraïne liep de inflatie hoog op, waardoor er nu veel meer geld gaat naar verwarming, huisvesting en salarissen en er minder overblijft voor voorstellingen en exposities.

Het zou dus mooi zijn als Drenthe meer geld krijgt van het Rijk, maar het valt niet te verwachten dat ‘Den Haag’ erg onder de indruk is van het argument dat de verhouding nu zo scheef is. „Als je daar aanklopt voor subsidie, dan is de eerste vraag: wat heb je de afgelopen jaren allemaal gedaan”, vertelt Van Zandvoort. „Je moet dus echt al een reputatie hebben opgebouwd. Vervolgens zal meestal je eerste aanvraag worden afgewezen, de tweede ook en dan is het bij de derde misschien raak. Het is gewoon moeilijk er tussen te komen. Veel rijkssubsidies liggen voor meerdere jaren vast.”

Het is een zaak van lange adem, kortom. Eerst moeten gemeenten en provincies culturele instellingen zodanig ondersteunen dat ze zich kunnen ontwikkelen tot organisaties waar het Rijk geld in wil steken. Of dat lukt, weet je van te voren nooit zeker en daardoor is de vervolgvraag of de provincie veel geld in een paar instellingen moet steken, of weinig geld in een wat groter aantal instellingen.

„Ik neig naar het eerste, maar dat is natuurlijk wel riskant”, reageert Van Zandvoort. „Reden is vooral de inflatie. Wij merken het hier ook: de loonkosten gaan met 10 procent omhoog. Dit kost ons 90.000 euro per jaar. Ook allerlei andere kosten gaan omhoog. Als je dus veel effect wil, kun je dus beter weinig instellingen goed steunen. Maar het is lastig: ik vind het ook belangrijk dat er ruimte is voor nieuwe initiatieven en een goed vestigingsklimaat voor jonge makers.”

Van Zandvoort is blij met de steun die hij krijgt van zowel de gemeente Assen als de provincie. Garage TDI zit nu in het pand van een voormalig autobedrijf aan de Industrieweg. Er is volop ruimte voor repetities, voorstellingen, werkplaatsen om decors te maken enzovoorts. „Het pand staat echter wel op de nominatie voor sloop. We willen graag in dit gebied blijven, vlak bij het station. Gelukkig denken gemeente en provincie erg goed mee.”

Hij benadrukt dat je het als culturele instelling niet alleen kunt hebben van de overheid. „Cultureel ondernemerschap is erg belangrijk. Wat ik daarmee bedoel? Dat je van één euro subsidie zes of zeven euro kunt maken. Door bezoekers te trekken, door voorstellingen te verkopen bijvoorbeeld. Als je geld vraagt van cultuurfondsen, kijken zij altijd naar wat de gemeente of de provincie erin steekt. Hoe hoger hun bijdrage, hoe royaler zij zijn. Het is dus zaak een soort vliegwiel op gang te brengen.”

Daarnaast werkt Garage TDI samen met sociale instellingen en het onderwijs. „We maken bijvoorbeeld voorstellingen voor jongeren over schulden. Dan blijkt het belang van cultuur met sociale doelstellingen verbinden. Je kunt in de klas een praatje houden over hoe erg het is om in de financiële penarie te zitten, het komt bij jongeren pas echt binnen als je het door middel van theater doet.”