Claude Lelouch doet in zijn vijftigste speelfilm nog eens dunnetjes over wat hij al vele maken eerder deed: garen spinnen uit het geharrewar tussen mannen en vrouwen.
In romantische films draait het vaak om de dingen die voor het eerst gebeuren. Het eerste oogcontact, een eerste aanraking, de eerste kus. Die spelen ook in L’amour c’est mieux que la vie van Claude Lelouch een rol. Maar ze worden gekleurd door iets anders: het belang van dingen die voor het laatst gebeuren.
L’amour c’est mieux que la vie is de vijftigste speelfilm die de 84-jarige Lelouch aflevert, een mijlpaal die in de openingstitels van de film trots wordt aangekondigd. In thuisland Frankrijk verscheen de film exact zestig jaar na Lelouch’ debuut Le propre de l’homme uit 1961. Daarin toonde hij de wording van een stel vanuit beide perspectieven – dat van de man en van de vrouw.
Het geharrewar tussen de seksen zou de rest van zijn carrière zijn hoofdthema blijven. Het beroemdste is het drieluik dat begon met Un homme et une femme in 1966, en vervolgen kreeg in 1986 en 2019 (Les plus belles années de la vie). In drie films volgde Lelouch een door Anouk Aimée en Jean-Louis Trintignant gespeeld stel gedurende een heel mensenleven.
De liefde is beter dan het leven
Ook Lelouch’ nieuwste draait expliciet om liefde in de nadagen van het leven. L’amour c’est mieux que la vie (‘de liefde is beter dan het leven’) draait om de terminaal zieke Gérard (Gérard Darmon), die van zijn beste vrienden een laatste grote liefde cadeau krijgt. Zij huren voor hem de peperdure escort Sandrine (Sandrine Bonnaire) in, die zal doen alsof ze écht voor Gérard valt.
De rest van de verwikkelingen laten zich wel zo’n beetje raden. Het gaat Lelouch dan ook niet om het verhaal, maar om de observaties die hij gaandeweg kan presenteren over het leven, de liefde en de cinema.
,,Het is een ander soort film dan ik eerder maakte,” stelt de regisseur in een videogesprek. ,,Een soort samenvatting van mijn leven en de films die ik heb gemaakt. Ik heb het geluk gehad om zestig jaar lang een verhouding met de cinema te hebben. Vijftig keer ging ik terug naar de filmschool, om te leren, te observeren. Nu wil ik die observaties delen met mijn kinderen en kleinkinderen.”
Een cruisereis rond de wereld
L’amour c’est mieux que la vie opent met een scène waarin hoofdpersonage Gérard een cruisereis rond de wereld boekt, die vervolgens dankzij de covid-crisis niet doorgaat. Precies zo moest ook Lelouch zijn film aanpassingen aan de beperkingen tijdens de pandemie. Daar zal hij overigens geen moment over klagen.
,,Ik heb bij al mijn films dezelfde co-scenarist gehad: het leven,” lacht hij. ,,Alles wat er op mijn pad komt, wordt onderdeel van mijn films. Zoals de protesten van 1968 onderdeel werden van mijn film L’aventure, c’est l’aventure, zo is deze nieuwe film mijn antwoord op covid. Meer dan ooit is het nu van belang dat we het mooie zien in het heden, ondanks al het verdriet en de ellende die de pandemie heeft opgeleverd. Het heden moet in het teken staan van geluk en liefde. Via mijn films wil ik mijn liefde voor het leven overbrengen op het publiek. Want ik hou van het leven – in al zijn ups en downs en met al zijn problemen en tegenstrijdigheden.”
De eindigheid van het leven staat centraal in de film, maar zonder dat het ten koste gaat van de luchtige levenslust die Lelouch zelf en zijn hele oeuvre kenmerkt. Voor Gérard leidt de wetenschap dat hij dingen voor het laatste doet juist tot extra genot. Het biertje dat hij drinkt in het volle besef dat het weleens zijn laatste biertje ooit kon zijn, smaakt hem des te beter.
De kracht van de liefde
Het is een sentiment dat Lelouch overnam van de in 1978 overleden zanger Jacques Brel, met wie de regisseur bevriend was. ,,Kort voor zijn dood dronken we samen een biertje en zei hij precies wat ik Gérard ook in de film laat zeggen. Hij deed in die periode dingen heel bewust voor het laatst, en daardoor kon hij echt genieten van het moment. Hij zei: ik heb nooit zo genoten van jouw gezelschap als nu, omdat ik weet dat het waarschijnlijk de laatste keer is dat ik je zie. Dat werd voor mij het hart van de film, de kern van wat ik ermee wil zeggen. Het draait om genieten van het heden en om de kracht van de liefde.”
Hoewel het begint als een gespeelde relatie, bloeit er uiteraard echt iets op tussen Gérard en Sandrine. Een liefde waarvan ze allebei donders goed weten hoe kortstondig die zal zijn. ,,Ik denk inmiddels dat je laatste geliefde veel belangrijker is dan je eerste,” zegt Lelouch. ,,Omdat je voor die laatste vrouw kiest in de volle wetenschap van wat je hebt geleerd van al je eerdere relaties.”
En misschien geldt dan iets vergelijkbaars voor je laatste films. ,,Zelfs op mijn leeftijd zijn er nog dingen die je voor het eerst doet, ook bij deze film weer. Maar er zijn nu ook dingen waarvan ik weet dat ik ze voor het laatst doe – en dat zijn er meer dan de nieuwe dingen die mij nog gegund zijn. Juist die mix maakt het leven voor mij nu interessant.”
Verwacht dus niet dat Lelouch stilletjes op het einde gaat zitten wachten. Aan het slot van L’amour c’est mieux que la vie kondigt hij doodleuk zijn volgende twee films aan.
,,Dit is het eerste deel van een drieluik,” bevestigt Lelouch. „Samen zijn ze een weerslag van alles wat ik weet na vijftig films en een leven lang filmmaken. In de volgende twee films komen dezelfde acteurs terug, maar in nieuwe rollen. De tweede film gaat over de vruchtbaarheid van chaos, en de derde gaat over gekte – over de geschifte wereld die we voor onszelf hebben gecreëerd.”
Film: L’amour c’est mieux que la vie Regie: Claude Lelouch Met: Gérard Darmon, Sandrine Bonnaire Te zien: Slieker, Leeuwarden; Groninger Forum
