Mazzel ontmaskerde moordenaar van Andrea Luten uit Ruinen

,,Hoeveel mazzel moet je hebben?'' Lammi Luten kan er niet over uit hoeveel mazzel zij en echtgenoot Roelof hebben gehad bij het vinden van de moordenaar van hun dochter Andrea. Dat drong pas recent tot hen door bij de totstandkoming van Kroongetuige DNA, het boek dat schrijvers Lex Meulenbroek en Paul Poley deze week in Den Haag presenteerden.

Het boek ligt voor Lammi op tafel van café De Riete aan de brink Dwingeloo. ,,Je verhaal is zo bijzonder en indrukwekkend'', schreef Meulenbroek, onderzoeker bij het Nederlands Forensisch Instituut (NFI), in het exemplaar van Lammi Luten. De zaak van Andrea vult een prominent hoofdstuk in het boek, dat laat zien hoe uitzichtloze moordzaken toch nog konden worden opgelost. En dat dankzij de DNA-profielen die het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) in zijn databank opslaat.

Vijf jaar geleden werd de Hoogevener Henk F. aangehouden: hij bleek de man die op 10 mei 1993 de 15-jarige Andrea Luten uit Ruinen had vermoord in de bossen van Gijsselte. Andrea fietste terug van haar school in Hoogeveen naar Ruinen. ,,Wij danken het eigenlijk aan de Duitse gründlichkeit dat van de dader nog een DNA-profiel kon worden gemaakt'', vertelt Lammi.

Het staat allemaal in het boek. Begin jaren negentig staat het DNA-onderzoek nog in de kinderschoenen. Wat doe je met één schaamhaartje van de dader? Dat haartje gaat in 1993 voor onderzoek naar het Institut für Rechtsmedezin in Münster. Daaruit wordt een DNA-profiel opgesteld, maar daarin zitten nog weinig persoonskenmerken.

De zaak van Andrea blijft slepen en het NFI benadert ‘Münster' elf jaar later of ze nog iets hebben waarmee de onderzoekers iets kunnen. Het blijkt dat de Duitse onderzoekers zowaar nog beschikken over een chemisch bezinksel dat overbleef nadat het DNA uit de haarwortel was gehaald. NFI-onderzoeker Lex Meulenbroek: ,,Opmerkelijk want zo'n ‘sediment' wordt vaak weggegooid omdat het toch niet meer wordt gebruikt.''

De Duitsers sturen het reactievaatje, met daarin het sediment, naar het NFI. Het instituut laat nieuw onderzoek uitvoeren met ‘een opzienbarend resultaat': er blijkt nog wat DNA te zitten in het bezinksel. Dankzij de nieuwste DNA- analysemethode slagen de onderzoekers erin ‘een nagenoeg volledig en zeer persoonsonderscheidend DNA-profiel' te verkrijgen. En dat komt in 2004 in de databank.

Maar er moest nog een reeks toevalligheden plaatsvinden voordat moordenaar Henk F. in mei 2010 kon worden opgepakt. Lammi Luten: ,,Ik heb op de dag van haar verdwijning twee keer de omgeving van het fietspad afgestruind, maar haar niet gevonden. Logisch, want - in paniek als ik toen was - deed ik dat twee keer aan dezelfde kant. Had ik beide kanten van het fietspad onderzocht, dan had ik haar gevonden. Ik zou haar hebben opgepakt en meegenomen en daarmee alle sporen hebben vernietigd.''

Meer ‘mazzel' volgde. De verjaringstermijn van doodslag en moord verdween, er kwam een wet waarbij plegers van huiselijk geweld DNA-materiaal moeten afstaan. De vrouw van Henk F. deed aangifte omdat hij haar had lastiggevallen. En daarmee tekende de Hoogevener zijn vonnis.

Vandaag reist Lammi Luten (63) terug naar Hongarije, waar het echtpaar Luten al vijf jaar woont. Gisteren heeft ze nog nieuwe bloemen gezet bij de urn van Andrea, op het kerkhof van Ruinen.

In 2000 publiceerde zij het boek , een hartverscheurend en persoonlijk relaas van de moord op Andrea. Nu schrijft ze een tweede boek, even persoonlijk, waarbij ze niets en niemand ontziet. ,,Meer wil ik er nog niet van zeggen. Ik wil mezelf geen druk opleggen.''

Bij het eerste boek zei ze al: ,,Ik laat m'n leven niet kapotmaken.'' En nu? ,,Als je de keuze maakt door te leven, dan doe ik dat liever met een glimlach dan met tranen in de ogen.''