Robbert Dijkgraaf bezoekt als minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap de lerarenopleiding pabo van InHolland, oktober 2022. Foto: ANP/Robin van Lonkhuijsen
Moet de pabo-opleiding aangepast worden om meer leraren (mannen dus) aan te trekken? Respectloos en niet nodig, stelt Hilde Klinkers.
Het lijkt erop dat de discussie rond het lerarentekort zich tegenwoordig steeds meer toespitst op het tekort aan leraren, mannelijk. 30 procent meer meesters in 2035, is het streven. Over juffen wordt niet gerept.
De ideeën die worden geopperd, zijn vooral gericht op aanpassingen aan de opleiding, zoals een scheiding tussen pabo voor de lagere klassen en pabo voor de bovenbouw, om er maar voor te zorgen dat er meer mannen het onderwijs in zullen gaan.
Persoonlijk vind ik dit behoorlijk respectloos richting het vakgebied, en de vele leraressen die zich inzetten voor de basisschoolleerlingen van Nederland. Want als ik tussen de regels door lees, kan ik dit enkel interpreteren als: leuk dat ze er zijn hoor, en ze zullen vast hun best doen voor die kinderen – maar laten we wel wezen, het blijven wel vrouwtjes.
Kinderen hebben stoere mannen nodig
En wat die kinderen écht nodig hebben, is stoere mannelijke mannen voor de klas. Maar ja, die willen niet, want de opleiding is niet perfect afgestemd op hun interesses.
Niet alleen is dit een belediging voor de vrouwelijke leerkrachten (want waarom zijn zij niet goed genoeg?) – ook de mannen worden hiermee weggezet als kortzichtige egoïsten, enkel handelend uit eigenbelang. Fragiele figuren, die bang zijn dat het lesgeven aan kleuters afbreuk doet aan hun zorgvuldig opgebouwde mannelijkheid.
En die dus niet kiezen voor de pabo, omdat ze daarbij verplicht modules over kleuteronderwijs moeten volgen, en misschien zelfs (nee toch) stage moeten lopen in de onderbouw.
Niet alle stof lijkt misschien relevant
Er is geen enkele opleiding die van A tot Z zal beantwoorden aan elke specifieke behoefte van elke specifieke leerling. Tijdens mijn studie geschiedenis moest ik bijvoorbeeld ook vakken volgen over heuristiek en historicisme – onderwerpen die ik moeilijk vond, waar ik weinig interesse in had, maar die ik wél moest halen.
En zo is dat met iedere opleiding of studie: niet alle stof lijkt misschien relevant, of strookt met je eigen interesses. Maar hierom hoef je niet een heel vakgebied direct terzijde te schuiven.
En als dit toch de reden is om niet te kiezen voor het leraarschap, zat het misschien al niet goed met je motivatie. Het splitsen van de pabo lijkt mij dan ook het omdraaien van het probleem.
Aanpassen opleiding is niet de manier
Ik denk dus dat het aanpassen van de opleiding niet de manier is om de zo gewenste mannelijke leraar aan te trekken. En even terzijde, noem mij één beroepsgroep waarbij zoveel aandacht wordt geschonken aan het aantrekken van vrouwen.
Natuurlijk, tegenwoordig worden op posters en websites van bijvoorbeeld techniekopleidingen zowel mannen als vrouwen afgebeeld, in het kader van gelijkheid.
Maar in geen enkel vakgebied wordt gesproken over aanpassingen aan de opleiding zelf om het vakgebied maar aanlokkelijker te maken voor vrouwen.
Vakgebied aantrekkelijker maken
De pabo duurt maar een paar jaar, iemand met een beetje lange termijnvisie zou zich daar niet door af (moeten) laten schrikken. Met de verkorte pabo kun je bovendien zelfs binnen twee jaar voor de klas staan – dan is die paar maanden kleuteronderwijs best te overzien.
Als je wilt dat meer mannen, pardon, meer mensen voor het onderwijs kiezen, zul je het vakgebied aantrekkelijker moeten maken.
Misschien moet er dus eerst eens meer aandacht komen voor de positieve kanten van het werkgebied. De leerkracht is allang niet meer overwerkt en onderbetaald, en door het lerarentekort ben je bijna verzekerd van een baan als je de opleiding hebt afgerond.
Geen dag hetzelfde
Je hoeft niet fulltime te werken, geen dag is hetzelfde, en met alle digitale hulpmiddelen kun je je lessen zo creatief inrichten als je zelf wilt.
Het is heus niet de hele dag knutselen en voorlezen, zelfs niet voor de laagste klassen. En, om er maar eens een uitgekauwd cliché in te gooien: je hebt meer vakantiedagen dan in de meeste andere vakgebieden.
Ik kan me niet voorstellen dat dit alleen maar vrouwen aanspreekt.
Hilde Klinkers (consulent budgetbeheer; start in september met de verkorte deeltijd-Pabo)
