'Het is niet de komst van de Israëlische president die als verontrustend wordt afgedaan, maar de protesten ertegen.' Foto: ANP
De gevaarlijkste gesprekken zijn ook de meest beloftevolle gesprekken, stelt Jantine Wijnja. Zij pleit ervoor om in gesprek te blijven over de situatie in Gaza, de rol die Nederland hierin speelt en het gebruik van het woord ‘antisemitisme’.
Ik wil graag uitspreken dat ik sta voor medemenselijkheid. Voor de gelijkwaardigheid van iedereen en de dierbaarheid van al wie geboren wordt. Voor de hoop en de vurige wens dat iedereen de vrijheid mag ervaren om met anderen samen te zijn op zijn/haar/hun eigen manier.
Om te vieren; om te herdenken; om zich te uiten; om te protesteren; om zich te ontwikkelen. Om te leven. Ongeacht afkomst, herkomst, sekse of seksualiteit. Ongeacht geloof of overtuiging, huidskleur of etniciteit.
Nooit had ik verwacht dat ik me zou moeten verantwoorden voor het volgende: ik ben een tegenstander van genocide, en dus ook van het bijdragen aan genocide door mijn land en overheid.
Misplaatste inzet van beladen termen
Ik vind het gevaarlijk wanneer het debat rondom die bijdrage aan genocide in de kiem wordt gesmoord door de misplaatste inzet van beladen termen, en ontstellend wanneer er zo open en bloot met twee maten wordt gemeten als wij in deze tijd zien gebeuren.
Sinds vorig najaar leef ik in een ander land dan voorheen. Een land waarvan de overheid er willens en wetens voor kiest om medeplichtig te zijn aan een hallucinante moordpartij. In Gaza, door Israël, en toch echt mede mogelijk gemaakt door ons.
Een genocide die ik live vanuit mijn woonkamer kan volgen, maar waar ik bar weinig tegen kan beginnen.
Reserve-onderdelen voor bommenwerpers
Ik leef in een land waarvan de overheid ervoor kiest om reserve-onderdelen voor bommenwerpers te sturen naar een op hol geslagen bondgenoot en die, als zij teruggefloten wordt door een gerechtelijke uitspraak, op zoek gaat naar manieren om die uitspraak te omzeilen.
Een overheid die die bondgenoot niets in de weg legt, maar er wél voor kiest om voedselhulp aan Gaza op te schorten en zich zo voor het karretje te laten spannen van een gecalculeerde hongersnood.
Een overheid die niet geraakt lijkt te worden wanneer ziekenhuizen in slagvelden veranderen, maar die wel Houthi’s met bommen probeert te raken zodra ons handelsbelang in het geding komt.
Geen school of schoot is veilig
Negen op de tien mensen in Gaza is inmiddels ontheemd. Geen school of schoot is veilig. Zoveel zeeën van leed in mensen die evenveel mens zijn als wij.
Maar het geeft niet, geloof ik, want de president van Israël zegt, „Geen burger in Gaza is onschuldig”, en hij gaf een granaat zijn beste wensen mee „voor een effectieve werking” – en Nederland nodigt deze man uit om ons nieuwe Holocaustmuseum te komen openen.
Het is niet zijn komst die als verontrustend wordt afgedaan, maar de protesten ertegen. Protesten die geweldloos verliepen, en mede zijn geïnitieerd door het Joodse collectief Erev Rav en de Joods-Israëlische organisatie Gate 48. Een Ander Joods Geluid steunde beide demonstraties.
Het woord waarna niemand meer durft te spreken
Maar al snel wordt er een woord aan deze protesten gehangen: ‘antisemitisch’. Het woord waarna niemand meer durft te spreken. Dit woord wordt voortdurend geplakt op Israël-kritische protesten en uitingen.
We moeten ons zorgen maken over Joodse burgers en de bescherming daarvan. Dat is een verantwoordelijkheid van ons allemaal, net zoals de veiligheid van álle burgers in ons land een verantwoordelijkheid is van ons allemaal. Maatschappelijk debat is daarbij een steun in de rug.
Antisemitisme niet scheiden van kritiek op Israël of zionisme is onverantwoordelijk, gevaarlijk, en respectloos. Het misbruikt het reële en afschuwelijke gevaar van antisemitisme, dat nog altijd aanwezig is, als stok om kritische geluiden mee neer te slaan.
Weerwoord in de kiem gesmoord
Weerwoord op Israël, op zionisme en op publieke figuren die misdaden tegen de menselijkheid verdedigen, wordt zo in de kiem gesmoord. Een open, pittig en eerlijk debat over ons eigen handelen als land in deze tijd – over beleid, over publieke opinie, over berichtgeving en over de keuzes die wij maken – wordt zwaar bemoeilijkt. Er wordt voorkomen dat de publieke opinie zich kan emanciperen door middel van debat.
De gesprekken die niet worden gevoerd, zijn de gevaarlijkste gesprekken. Wat niet mag bestaan verdwijnt niet: het gaat ten hoogste ondergronds.
Het mooie is: wanneer ze wél gevoerd worden, zijn de gevaarlijkste gesprekken ook de meest beloftevolle gesprekken. Want waar het wringt en waar de angst zit, daar zit ook de kans op groei en ontwikkeling.
Omarm het ongemak
Die groei en ontwikkeling zijn nodig. Wij kunnen hen verwelkomen door open te spreken, en door het ongemak dat daarbij hoort te omarmen.
Ik weet dat het leven van iemand in Gaza evenveel waard is als dat van iemand hier. Dat ik niet veilig ben als jij niet veilig bent. Dat ik mezelf geweld aan doe wanneer ik jou geweld aan doe. Dat jouw geluk, ook mijn geluk is. Daarom luister ik en daarom spreek ik. Daarom blijf ik luisteren en spreken.
Ik vraag jou om hetzelfde te doen. Wie je ook bent, wat je ook ziet en ervaart. Ga in gesprek en blijf in gesprek, juist wanneer je het niet zeker weet of het ongemakkelijk is. Durf te spreken, durf te luisteren en durf te veranderen op basis van wat je hoort. Vertrouw op de menselijkheid van degene tegenover je. Zwijg niet, maar wees aanwezig.
Wijs worden kan niemand alleen. Iedereen is nodig.
Jantine Wijnja is gespreksbegeleider en mede-oprichter van, stichting voor collectieve besluitvorming van onderop.
Mede ondertekend door:
Nordin Abanaissa, journalist en vertaler Henry Alles, maker en initiator van Landscape Labs Mohamed Amezian, schrijver Mohammed Benzakour, socioloog en schrijver Said Bouddouft, betrokken bij en publicist over de Marokkaanse gemeenschap Maurits de Bruijn, schrijver Jan Flameling, filosoof Jaap Hamburger, voorzitter Een Ander Joods Geluid Corinne Heyrman, schrijver, theater- en audiomaker Jan Hoogland, arabist Azzouz Ifzaren, tolk-vertaler Karen Kamps, bestuursvoorzitter St. Saïd & Lody, op persoonlijke titel Dolf Koeienverhuur, gitarist, producer Emy Koopman, schrijver en journalist Anneke Lindeman, begeleider nieuwkomers Marie Meeusen, schrijvende Joodse Belg in Nederland Milena Mulders, erfgoedmaker Maryam Nur, verbinder Eva Prins, schrijvende Joodse Nederlander. Martijn de Rooi, journalist, medewerker The Rights Forum Judith Smit, oprichter buurtmoeders Lewenborg Fausia Soekha, verbinder Barbara Stok, stripmaker Abdessamad Taheri, politicus, publicist Elke Uitentuis, beeldend kunstenaar, mensenrechtenactivist en moeder Hansko Visser, componist, schrijver, leraar soms Marjolein Visser, schrijver en initiatiefnemer van De Schrijfwerkplaats voor Nieuwkomers Heidi Vogels, kunstenaar en filmmaker Max Wieselmann, mede-oprichter van Een Ander Joods Geluid
