Staatssecretaris Eddie van Marum van Herstel Groningen schudt handen van Kamerleden voor het debat over de over de Staat van Groningen. Op de rug Sandra Beckerman (SP), op de achtergrond Daniëlle Jansen (NSC) en Mirjam Bikker (CU). Foto: Robin van Lonkhuijsen
Het zijn hectische dagen in Den Haag zo vlak voor Prinsjesdag. In het ene zaaltje wordt gepraat over de asielcrisis van PVV-minister Marjolein Faber, in de wandelgangen zoemt het over de landbouwplannen en in de plenaire zaal dient een debat over de Staat van Groningen.
In een schorsing van het debat over de gevolgen van Groningse gaswinning loopt het BBB-trio Caroline van der Plas, Henk Vermeer en Eddie van Marum even naar buiten om te roken.
Caroline heeft net gedreigd op te stappen als de uitgelekte plannen om de veestapel in te krimpen echt doorgaan en is daarna naast haar secondant Henk Vermeer gaan zitten in de plenaire zaal. ,,Nee, opstappen is niet nodig!’’, roept ze nog bij de draaideur als de drie gaan roken. Volgens haar kloppen de uitgelekte plannen helemaal niet. ,,Er komt helemaal niet zo’n krimp van de veestapel zoals ze beweren.’’
Vermeer heeft in de plenaire zaal net uit de doeken gedaan hoe de BBB ,,met pijn in de buik’’ door de knieën is gegaan in de onderhandelingen met VVD, PVV en NSC. De BoerBurgerBeweging wilde eigenlijk stoppen met gaswinning uit de kleine velden in Groningen, daarom had de fractie in maart nog een motie van de linkse oppositie gesteund.
Maar ja, onderhandelen is een kwestie van geven en nemen. ,,We hebben maar zeven zetels.’’ De andere partijen met de VVD voorop wilden per se doorgaan met gaswinning uit die kleine velden, want het levert nu eenmaal een lieve duit op. Dan moet je minstens een plan hebben voor de dekking van die miljarden euro’s, zegt Vermeer.
BBB ook in de tang over boeren
Je kan ze veel verwijten, de BBB’ers, maar ze duiken in ieder geval niet. Van der Plas en haar landbouwminister Femke Wiersma zitten stevig in de tang, omdat ze het over het krimpen van de veestapel hebben verloren van coalitiegenoten VVD en NSC. Caroline etaleert openlijk haar vertwijfeling.
Caroline van der Plas (BBB) overlegt met haar secondant Henk Vermeer. Foto: Remko de Waal
De Groningen-staatssecretaris Eddie van Marum duikt ook niet. Voor het gemak had hij alle lastige vragen over gaswinning naar Sophie Hermans van de VVD kunnen doorsluizen. Hermans, die ondanks verzoeken van de Tweede Kamer niet wilde komen debatteren over de gaswinning en zich vorige week in het vragenuurtje nog formeel op de vlakte hield over de winning uit kleine velden. Officieel is er immers nog geen besluit gevallen, maar iedereen ziet het aankomen.
,,Het is qua schade natuurlijk van totaal andere orde dan de winning uit het Groningen-veld’’, legt Van Marum uit. ,,Maar toch begrijpen we heel goed dat het gevoelens van onveiligheid oproept bij inwoners.’’
De BBB’ ers hebben net ladingen kritiek over zich heen gekregen van een hele serie B’s van de oppositie. Sandra Beckerman van de SP, Julian Bushoff van GroenLinks-PvdA, Mpanza Bamenga van D66 en Mirjam Bikker van de ChristenUnie. Hoeveel B’s Vol Liefde voor Groningen kan een mens verdragen?
De oppositie is boos, gechoqueerd, verdrietig, alles, omdat in het Hoofdlijnenakkoord van het nieuwe kabinet stond dat er ‘geen Gronings gas’ meer gewonnen zou worden. Daniëlle Jansen van de NSC vond dat eigenlijk ook neerkomen op een belofte aan de Groningers dat ook de kleine velden dicht zouden gaan.
En Jansen is ook een Groninger, net als overigens het grootste deel van de Kamerleden, de bewindspersoon en de voorzitter van dienst Roelien Kamminga. ,,Als Groninger vind ik dat we die belofte moeten nakomen’’, zegt ze.
Zieke Omtzigt tekende akkoord
Met de NSC erbij zou een meerderheid voor het stoppen van de gaswinning in beeld komen. Maar ja. De ziek thuiszittende NSC-baas Pieter Omtzigt heeft wel getekend voor het Hoofdlijnenakkoord, houdt Vermeer NSC’er Jansen en de rest van de Kamer voor. Daar moeten ze nog maar even een hartig woordje over spreken met elkaar.
Jansen houdt zich maar even stil. Ze was immers ook maar komen invallen voor de vaste gas-woordvoerder Harm Holman, de oud-melkveehouder uit Roden die het nu vast te druk heeft met de opschudding in boerenland.
Een beetje draaikonterig blijft het wel. Maar dat komt in de beste families voor. Was het immers niet D66 dat nu een groot nummer maakt van het sluiten van de gaskraan van de kleine velden? Terwijl D66-staatssecretaris Hans Vijlbrief toch ook altijd vóór winning uit de kleine velden bleef, in de tijd dat hij de touwtjes nog in handen had.
Hij zat woensdagavond nog trots bij Bar Laat omdat hij de PrinsjesPrijs in ontvangst mocht nemen om zijn standvastige houding over de Groningse gaskraan. En daar zei hij nog zuinig dat nu inderdaad ,,mijn partij’’ voor sluiting van die kleine velden is. Mijn partij, zei hij nadrukkelijk. Niet ,,ikzelf’’. Dat was omdat hij nu geen woordvoerder meer is op dit dossier, want in de politiek is het niet chic om nadat je bewindspersoon bent geweest in de Kamer je opvolger te gaan zitten bekritiseren.
Zoals het bij zulke gevestigde partijen ook ,,niet chic’’ wordt gevonden om eerlijk te zeggen wat je nu eigenlijk écht vindt als je daarna een compromis hebt gesloten zodat je je mening moet inslikken. Dan heeft die openheid van de nieuwkomers van BBB en NSC toch wel wat ontwapenends. Al komt het bij de kiezer waarschijnlijk vooral chaotisch over.
Arend van Wijngaarden is parlementair verslaggever van Dagblad van het Noorden