Maatschappelijke onrust als criterium voor advies toont het onvermogen van de overheid | DVHN commentaar

Inspecteur-generaal Theodor Kockelkoren van Staatstoezicht op de Mijnen bevestigt in het programma Pointer wat al zichtbaar werd op 20 december. SodM stelde toen dat de NAM voorlopig geen gas meer mag winnen in Warffum. Het verzoek van de NAM om winning te gedogen, in afwachting van een definitief besluit van de minister, werd afgewezen. De reden van de SodM was dat er niet genoeg is geluisterd naar lokale bewoners en bestuurders.

Je kunt je erover verbazen dat maatschappelijke onrust niet eerder een criterium is geweest. Het lijkt zo logisch dat de ervaring en de emotie van bewoners meetellen. Maar niets is minder waar. Onderzoek wees uit dat de kans laag is dat er bevingen en dus schade ontstaan bij het gasveld onder Warffum. Winning kon dus doorgaan, zo adviseerde SodM in 2022, nog voor de conclusies uit de parlementaire enquête gaswinning.

SodM zegt nu dat de onrust wel moet meetellen. De adviseur is van mening veranderd; logisch dus dat vanuit Warffum de vraag komt voor een nieuw advies. Tegelijkertijd baart het interview met de inspecteur-generaal ook wel zorgen. Het vertrouwen in de wetenschap is een stuk lager dan vroeger en maar weinig (ruimtelijke) plannen worden door betrokken burgers positief ontvangen. ‘Niet in mijn voor- of achtertuin’ kan een land dan knap onbestuurbaar maken.

De overheid heeft dat wel aan zichzelf te danken. De onrust over, in dit geval, gaswinning is een gevolg van het jarenlang ontkennen van de risico’s en vervolgens de gebrekkige aanpak van de schade. Als de overheid burgers serieus had genomen en snel en adequaat had gehandeld, dan was de onrust lang niet zo groot geweest. Helaas hebben burgers nog steeds het gevoel dat bestuurders de bezwaren wel horen, maar er vervolgens niks mee doen.

Interessant wordt het in Norg. De NAM wil daar gas gaan winnen uit de voormalige opslag van Gronings gas. Het SodM moet adviseren en kijkt voor het eerst ook naar maatschappelijke onrust. In principe hebben NAM en overheid dat zelf in de hand, door gevoelens serieus te nemen en vooraf duidelijke afspraken te maken over eventuele schade. Maar het zal de vraag zijn, gezien het verleden, of dat genoeg is.