Druk betalingsverkeer verwacht op Black Friday. Foto: ANP
Meer dan vijftien procent van de Nederlanders gelooft in de racistische omvolkingstheorie, blijkt uit onderzoek van het ANP en kieskompas. Zeer zorgelijk, stelt Hanneke Felten, expert bij Movisie. ,,Het principe van antidiscriminatie is cruciaal in onze rechtstaat.’’
De complottheorie, die de AIVD als rechts-extremistisch bestempelt, stelt dat de elite opzettelijk probeert de witte westerse bevolking te vervangen door niet-westerse immigranten.
,,Onderzoek laat zien dat het geloven in antisemitische en antimoslimcomplottheorieën tot een negatievere houding naar joden en moslims leidt’’, stelt expert Hanneke Felten, werkzaam bij Movisie. ,,Er is dus een groot risico dat aanhangers van deze theorie ook meer discrimineren.’’
NCTV: geloof in theorie kan leiden tot geweld
De enquête van Kieskompas en het ANP is ingevuld door bijna 15.000 mensen, waaruit blijkt dat de complottheorie vooral leeft onder aanhangers van rechts-populistische partijen. Zo geloven kiezers van Forum voor Democratie het vaakst in deze theorie. Zo’n driekwart van de mensen die tijdens de laatste Tweede Kamerverkiezingen op die partij stemden is het eens met de stelling. PVV en BBB-kiezers volgen op afstand, met respectievelijk 42 en 25 procent.
De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) laat in een reactie weten een zekere mate van normalisering van extremistisch gedachtegoed te zien. De NCTV waarschuwde eerder al voor het risico dat rechts-extremisten de complottheorie kunnen verplaatsen van het internet naar het publieke debat: ,,De enquête suggereert dat ze hierin slagen.’’
De NCTV kan niet beoordelen of het aanhangen van de theorie is toegenomen: „Daarvoor ontbreekt een nulmeting.” Wel wordt er in de reactie benadrukt dat de complottheorie tot geweld kan leiden. Een voorbeeld hiervan is de Noorse terrorist Anders Breivik, die in 2011 bijna zeventig mensen vermoordde en deze theorie gebruikte om zijn acties te rechtvaardigen.
Meer aanhang voorkomen
Volgens Felten ligt er een grote taak bij docenten en jongerenwerkers om te voorkomen dat jongeren de omvolkingstheorie gaan geloven. ,,Het principe van antidiscriminatie is cruciaal in onze rechtstaat. Docenten en jongerenwerkers kunnen uitleg geven over het bestaan van complottheorieën en desinformatie en de onderliggende, misleidende mechanismes benoemen en inzichtelijk maken.’’
