Demissionair asielminister Mona Keijzer is toch van plan om naar Ter Apel te komen. Ook wil ze boa’s extra training laten volgen zodat het makkelijker wordt criminele asielzoekers uit het dorp te houden.
Dat hoorden ondernemers de minister woensdagavond zeggen tijdens een bijna uur durend digitaal gesprek. Voorafgaande aan het gesprek was weinig duidelijk bij de ondernemers over wat zij konden verwachten. Ze worstelen al tijden met een hoog aantal winkeldiefstallen. Die worden vooral toegeschreven aan kansarme asielzoekers, juist die groep groeide de laatste maanden. Deze week waren er zo’n driehonderd, volgens de gemeente Westerwolde.
De ondernemers willen schadeloos worden gesteld, maar claims indienen en die uitbetaald krijgen verloopt maar moeizaam. Ook het gesprek met demissionair minister Mona Keijzer kwam moeilijk van de grond. De ondernemers hadden haar graag gesproken in Ter Apel, maar om naar Groningen af te reizen had de bewindsvrouw geen tijd. Ondernemers mochten wel naar Den Haag komen, maar dat zagen zij weer niet zitten. Uiteindelijk werd gekozen voor een digitaal gesprek.
‘Echt boos’
Onderneemster Ina Mencke-Telkamp van de Expert in Ter Apel merkte dat de minister ‘echt boos was’ over wat er in het dorp gebeurt. Recent werd bijvoorbeeld ‘s nachts bij haar winkel ingebroken, de schade liep op tot 9000 euro. Met buurtbewoners vatte ze de dieven in de kraag, maar ze moest lang wachten voordat agenten kwamen. Die gaven het geen prioriteit omdat de dieven al waren gepakt. De volgende dag liepen de twee asielzoekers weer vrij door Ter Apel.
„Ik ga ervanuit dat ze iets gaat doen om de overlast op te lossen”, zegt Mencke-Telkamp. Ze kan het waarderen dat de minister zegt toch naar Ter Apel te willen komen en dat die afspraak ‘binnen 24-uur’ wordt geregeld.
Pbl en boa’s
Wethouder Giny Luth (Gemeentebelangen) was ook bij het gesprek. Ze is voorzichtig hoopvol op een oplossing. „We moeten nu kijken of er ook echt wat gaat gebeuren.” Als het aan de minister ligt krijgen boa’s van de gemeente bijvoorbeeld snel een cursus over hoe ze overlastgevende asielzoekers de procesbeschikbaarheidslocatie (pbl) in kunnen krijgen.
De pbl is een speciale afdeling in Ter Apel waar oorspronkelijk mensen uit veilige landen hun procedure moesten afwachten, zij kunnen daar niet zomaar weg. Het is een soort opsluiting. De rechtbank oordeelde dat dat niet zomaar mocht. Er zitten nu twee mensen in, er is plek voor honderd.
De boa’s gaan leren hoe ze asielzoekers die een misdrijf plegen zo kunnen opschrijven dat de kans groter is dat ze in de pbl geplaatst kunnen worden, zegt Luth. Wat haar betreft kan de training binnen een week beginnen. Als die methode werkt, wordt de pbl ‘echt snel gevuld’, verwacht zij.
Zowel ondernemers als Luth hameren er daarnaast op dat de veiligelanders snel beter verspreid moeten worden over opvanglocaties.
Nagelknipper en sokken
Sommige ondernemers besloten bij voorbaat al om niet naar het gesprek te komen. Petra Niemeijer van de HEMA in Ter Apel is murw van al het gedoe, vertelt ze woensdagmiddag. „Dit gesprek gaat ons niet helpen, wij denken al jaren constructief mee. De problemen blijven. Ik denk, ik ga er een keer niet naartoe.” Haar winkel hangt vol camera’s en er loopt constant een beveiliger. Toch was er dinsdag een asielzoeker die werd betrapt op diefstal. „Een nagelknipper en sokken.”
Bij diefstal naar het politiebureau gaan om aangifte te doen kost haar veel tijd. En waarom, vraagt ze zich af. „Zodat ze cijfers hebben over het aantal winkeldiefstallen? Nou, dan maar geen cijfers.” De dief kan alsnog afrekenen of de spullen teruggeven, dan kan Niemeijer weer verder met haar werk.
‘Willen doen waar we plezier in hebben’
Niemeijer probeert te focussen op het positieve, maar dat is niet altijd makkelijk. Klanten maken vrolijk een babbeltje aan de kassa, een paar meter verder in de een deur naar de laadruimte zit nog steeds het kogelgat van toen de politie een asielzoeker neerschoot in juni 2024. De man was onder invloed, deed een graai in de kassa en greep de wapenstok van een agent. Boven het kogelgat zit een deuk. „Die is van de wapenstok.” De kogel sloeg ook in in een tweede deur.
Het kogelgat en de deuk hebben het langer volgehouden dan het kabinet. Niet omdat Niemeijer niet wil dat het gerepareerd wordt, maar omdat de schadeafhandeling zo ontzettend traag verliep. „Het is allemaal heel stroperig. Het materiële krijgen we nu wel vergoed, binnenkort krijgen we nieuwe deuren. Maar het immateriële, daarop wachten we nog.” Een collega van Niemeijer zit bijvoorbeeld thuis. Ook dat moet worden vergoed vindt ze. „Wij zijn een hecht team en willen gewoon HEMA-tje spelen. Dat is waar we goed in zijn en waar we plezier in hebben.”
Wethouder Luth heeft er begrip voor dat sommige ondernemers het digitale gesprek aan zich voorbij lieten gaan. Zelf raakt ze haast de tel kwijt over het aantal staatssecretarissen en ministers dat de revue is gepasseerd. „Ik heb diepe respect voor onze ondernemers. Maar als wij opgeven en het niet meer benoemen, is alles verloren.”
