Rinck Zevenberg uit Wedde, zwaar aangeslagen door oplichting bankfraudeurs. Foto: Huisman Media
Boomchirurg Rinck Zevenberg (67) uit Wedde verloor begin dit jaar onverwacht zijn vrouw Anniek. Bankfraudeurs maakten misbruik van zijn ontreddering en troggelden hem 2500 euro af. ,,Zo laag. Ze wisten dat ik in de rouw ben.”
,,Wij bellen u nooit” zegt ‘de bankmedewerker’, die Rinck Zevenberg opbelt. ,,Maar nu is het echt nodig. Er gebeurt iets geks met uw bankrekening.” Er is 1200,01 euro overgemaakt naar ene Achmed in Leeuwarden, zegt ze.
Zevenberg schrikt en krijgt het advies de fraudehelpdesk te bellen. Ze geeft hem het telefoonnummer maar biedt dan aan hem door te verbinden. ,,Ik zie dat de lijn net vrij is.’’
Dat lijkt de inwoner van Wedde wel zo makkelijk. Hij is moe van verdriet na het plotselinge overlijden van zijn vrouw en de administratieve rompslomp die dat met zich meebrengt.
‘Vervelend in uw situatie’
Anniek overleed op 23 januari tijdens hun vakantie in India. Het lukte uiteindelijk om haar lichaam mee naar huis te krijgen, maar eenmaal thuis kwam het besef dat een overlijdensakte ontbrak. Dat maakte het extra lastig om abonnementen op te zeggen of een gezamenlijke bankrekening om te zetten.
De ‘vrouw van de bank’ maakt een toespeling op zijn grote verdriet. ,,Heel vervelend dat u in uw situatie dit ook nog moet meemaken.’’ Het klinkt vertrouwd voor Zevenberg, want een paar dagen eerder had hij nog contact gehad met de bank om te melden dat zijn vrouw was overleden.
Moe van alles gaat hij in op het aanbod hem door te verbinden. De man van de zogenaamde fraudehelpdesk vertelt hem dat Zevenberg gehackt is. Hij vertelt ook dat hij met een team klaar zit, met politiemensen erbij, om het IP-adres van de dief te achterhalen. ,,Dit is een criminele bende die we al in het vizier hadden en die we graag willen stoppen. Wilt u meewerken om die te pakken?”
Totaal overdonderd zegt Zevenberg zijn hulp toe. Natuurlijk wil hij meehelpen een dief, die net 1200 euro van hem heeft gestolen, in te rekenen. Dan krijgt hij ook zijn geld terug.
Rinck Zevenberg uit Wedde. Foto: Huisman Media
‘Bende in de val lokken’
Het team heeft een plan, vertelt de man hem. ,,We organiseren een fake-situatie om de bende die u heeft gehackt in de val te lokken. Je gaat voor 2500 euro bitcoins kopen. Daar reageren ze vast op.” Zevenberg krijgt een waslijst aan zinnen gedicteerd, zodat hij weet wat te zeggen tegen de beleggingsregelaar.
Na een inspannend uur aan de telefoon ziet hij door het raam mensen aankomen lopen richting de voordeur. Kennissen, die hem ongetwijfeld willen komen condoleren. Als Zevenberg opmerkt dat hij de deur open wil doen, wordt hij gemaand dat vooral niet te doen. ,,We zijn met een belangrijke operatie bezig en zitten hier met vijf mensen. U kunt nu niet afhaken.”
Rinck blijft zitten en belt in opdracht met een ‘tussenpersoon’ voor de aanschaf van bitcoins. Hij maakt 2500 euro over. En stuurt een foto van zijn rijbewijs op om zich te identificeren.
Opgelicht en zwaar aangeslagen
Als Zevenberg uiteindelijk ophangt, begint direct de twijfel. Klopt dit wel? Hij belt met de bank. En ontdekt dat hij is opgelicht. De bank blokkeert direct de rekening.
Een week of vier na de onfortuinlijke dag is Zevenberg nog boos en ontgoocheld. ,,Dit toneelstukje klonk zo echt. Geraffineerd. Ik dacht echt dat ik samenwerkte met een politieteam'’, vertelt hij, zwaar aangeslagen aan de keukentafel van zijn woonboerderij in Wedde.
Hij waarschuwde direct de politie en binnen een paar uur kwamen ze bij hem thuis proces verbaal opmaken. ,,Een grote pluim voor de politie die zo snel reageerde” aldus Zevenberg. ,,De agenten zeiden: U bent niet de enige die dit overkomt. Deze oplichters speuren overlijdensadvertenties af in kranten en sociale media. Ze pakken mensen op hun zwakke moment.”
Rouwkaart op Facebook
Zevenberg had de rouwkaart van Anniek op Facebook gezet. Omdat Anniek niet van veel poeha hield, hadden hij en de kinderen haar in besloten kring gecremeerd. Ze stond wel volop in het leven, was voorzitter van dorpsbelangen in Wedde, was graag gezien in het dorp en in haar geboorteplaats Veendam. ,,Iedereen die haar kende moest natuurlijk wel weten dat ze was overleden.”
Omdat hij direct aangifte heeft gedaan en gezien de verdrietige situatie van Zevenberg, krijgt hij zijn verloren geld terug van de bank. ,,Gelukkig maar.”
Geen financiële gevolgen dus voor hem, maar toch is de Weddenaar er kapot van. ,,Ik ben heel boos op mezelf, dat ik hierin ben getrapt. Een redelijk weldenkende man, en toch in een uur tijd volledig gehersenspoeld. Dat doet wat met je”, zegt hij geëmotioneerd. ,,Dit is echt de nekslag.”
Bovendien maakt hij zich zorgen over identiteitsfraude. ,,Ze hebben een foto van mijn rijbewijs.’’
De gepensioneerde boomchirurg is de schaamte voorbij. ,,Ik wil met mijn verhaal voorkomen dat er meer slachtoffers vallen. Iemand opzoeken die in de rouw is en pakken op zo’n zwak moment. Hoe laag kun je zijn?”
Bijzondere casus
De Fraudehelpdesk noemt de oplichting van Rinck Zevenberg uit Wedde een ‘bijzondere casus’. ,,De werkwijze, waarbij zogenaamd oplichters in de val worden gelokt, is ons niet bekend”, zegt woordvoerder Tanya Wijngaarde.
Ook komt volgens haar niet vaak voor dat bankfraudeurs hun vizier richten op mensen die net een naaste hebben verloren. ,,Dit lijkt geen standaard-werkwijze, maar ‘gewoon’ iemand die er duidelijk niet voor terugdeinst om misbruik te maken van het leed van een ander.’’ aldus Wijngaarde.
Dat was ook het geval rond de uitvaart Gianny-Davey, de 12-jarige jongen die in Groningen door zijn vader werd omgebracht eind december. De livestream van de uitvaart werd gehackt. Wie op Facebook zocht naar de livestream kwam verschillende accounts tegen met links die naar een website leidden. Daar werd om bank, creditcard-, en persoonsgegevens gevraagd.
,,Gelukkig ook een uitzondering”, aldus Wijngaarde. Het laat wel zien dat fraudeurs nergens voor terugdeinzen en dat je altijd waakzaam moet zijn.
Trucs van oplichters
De trucs van gewetenloze internetoplichters veranderen voortdurend. Waar moet je volgens de Fraudehelpdesk op letten?
Helpdeskfraude na datalek
Een van de meest voorkomende vormen is helpdeskfraude, waarbij iemand belt namens een helpdesk van bijvoorbeeld een bank, zoals in het geval van Zevenberg. De beller heeft vaak veel voorinformatie uit een datalek: naam, woonplaats en soms zelfs je rekeningnummer en saldo. ,,Daarmee wekken ze vertrouwen op”, aldus Wijngaarde.
Een beproefde smoes: ’Uw geld staat klaar om naar het buitenland overgemaakt te worden. Dat kunnen wij voorkomen, door het snel op een veilige rekening te zetten.’ Vaak willen ze ook je pasje aan de deur komen halen, waarbij je je pincode moet geven. ‘Uit veiligheidsoogpunt.’
Nepagenten aan de deur
De politie waarschuwt voor oplichters die aanbellen en zich voordoen als politieagenten. Die oplichters in (nep)uniform stellen bijvoorbeeld dat er veel wordt ingebroken in de buurt en dat ze je sieraden daarom in een bankkluis kunnen leggen. Of ze willen je telefoon of laptop meenemen, omdat die besmet zou zijn met een virus.
Aankoopfraude webwinkels
Een andere veelgebruikte methode: sites van nepwebwinkels. Je bestelt aantrekkelijk ogende producten, maar die worden niet geleverd. Logo’s, namen van bekende partijen, nep-keurmerken en een iDeal-betalingsmogelijkheid maken dat een site betrouwbaar oogt.
Vacaturefraude thuiswerk
Dit is een relatief nieuwe fraudevorm. Je wordt via WhatsApp of Telegram benaderd of gebeld met een aanbieding om voor een mooi bedrag een recensie te schrijven over producten, zoals apps. Je krijgt je beloning alleen niet direct, eerst moet je wat geld overmaken. Wil je bijvoorbeeld 2000 euro verdienen, dan kun je bonustaken kopen voor 500 euro. Maar je ontvangt nooit iets.
WhatsAppfraude
Een klassieker: WhatsAppfraude. Daarbij appen of sms’en ’familieleden’ of ’goede bekenden’. Doorgaans begint het bericht met de smoes dat hij of zij een nieuw nummer heeft. De profielfoto kan van sociale media gehaald zijn, waardoor het lijkt te kloppen. Vervolgens zegt de oplichter vanwege financiële problemen snel geld nodig te hebben. Betaling moet via een tikkie of het bankrekeningnummer.
Online oplichters zijn er bedreven in om je naar een nepwebsite te leiden. Foto ter illustratie Foto: Shutterstock
Beleggings-/datingfraude
Een oplichter probeert je te overtuigen om in een bepaalde belegging te stappen, vaak crypto’s. Hij laat een nep-onlineomgeving zien. Als je inlogt, zie je dat de koersen inderdaad stijgen. In werkelijkheid bestaat die hele belegging echter niet. Alles wat je inlegt, ben je kwijt. Soms is dit ook gekoppeld aan datingfraude. Een partner, die doet alsof hij helemaal weg van je is, wijst je op een superinvestering.
Voorkom oplichting
Wat te doen om oplichting te voorkomen? ,,Check altijd met wie je te maken hebt”, zegt Wijngaarde van de Fraudehelpdesk. Als je twijfelt door wie je wordt gebeld, hang dan op. Een bank vraagt nooit telefonisch om je pincode te geven of het geld naar een andere rekening over te boeken.
De Nederlandse Vereniging van Banken adviseert om via Google Images te checken of iemands foto’s ook ergens anders op het internet voorkomen en potentiële dates via Google te zoeken. Vraag extra foto’s en check of bekenden de persoon volgen via sociale media. Probeer ook altijd te videobellen of een liveafspraak voor te stellen.
