Jan (76) over scheepsrampen en reddingswerk bij Terschelling: ‘De Boschplaat lag bezaaid met lijken’

Je had al vijf boeken geschreven. Dit keer heb je een kinderboek geschreven, waarom?

,,Ik zag bij mijn kleinkinderen een boekje over de ramp met de Titanic, waar ze helemaal in opgingen. Ik dacht: dat is een thema om iets mee te doen. Op Terschelling hebben we ook scheepsrampen gehad, ik vind het belangrijk dat de jeugd dat ook meekrijgt. Bij vier rampen zijn redders omgekomen. Dat boekje was 32 pagina’s, maar ik vond het een beetje sneu om alleen de mislukkingen te beschrijven. Het is dit jaar ook nog eens tweehonderd jaar geleden dat Terschelling de eerste reddingboot kreeg. Lang verhaal kort: woensdag overhandigt de burgemeester een boek van 144 pagina’s dik.”

,,Dan wil ik hem graag corrigeren. Bijna alles. Hij kwam hier binnen als burgemeester toen ik net een boek over de reddingboot Brandaris had geschreven en ik ben bestuurslid van de stichting Museumreddingboot. Dat heeft kennelijk indruk gemaakt.”

,,Sinds vijftien jaar, voor mijn vaarplezier. De K. F. Sluys, een oude reddingboot van Enkhuizen. Daar zijn op het IJsselmeer tussen 1948 en 1972 bijna zeshonderd mensen mee gered.”

,,Dan heb je het over de Wilhelmsburg, een landverhuizersschip uit Hamburg, dat in 1863 met vermoedelijk meer dan driehonderd opvarenden naar Australië voer. Dat raakte door een storm al op het Bornrif bij Ameland in de problemen. Op het oostelijke puntje van de Boschplaat is het schip gestrand, uit elkaar geslagen. Bijna iedereen is verdronken, behalve bemanning die aan dek was en passagiers die in de bovensalon zaten. De rest zat opgesloten in onderdekken. Er zouden 258 passagiers en drie bemanningsleden bij zijn omgekomen.”

,,De hele Boschplaat lag bezaaid met lijken. Ze zijn allemaal op het kerkhof in Hoorn begraven, zij aan zij onder het Kerkpad. Ook kapitein Ernst Christiaan Kross verdronk. Hij kreeg in Hoorn een graf met steen, die staat er nog steeds. Maar aan deze ramp heeft de reddingmaatschappij niks kunnen doen.”

,,Ja, eigenlijk wel. Dan denk ik aan de redding van de Katowice in 1949. Dat was een Pools stoomschip dat bij een vliegende storm op de westkust van Terschelling strandde en doormidden brak. Het was heel bar weer, zonder reddingboot zouden alle 26 opvarenden van het schip zijn geslagen en zijn verdronken.”

,,Vier man gingen er met de Brandaris, de reddingboot, naartoe. Het anker bleek weg, dat lag aan dek van de Katowice, zo heftig ging het eraan toe. Die redders zijn door de Poolse regering gehuldigd met het Kruis van Verdienste en een glaasje Poolse wodka erbij. Dat was de succesvolste redding.”

Met gevaar voor eigen leven. Er zijn in de tweehonderdjarige KNRM-geschiedenis 74 mensen bij hun reddingswerk omgekomen, onder wie dertien Terschellingers.

,,Ja, ik ben vorig jaar bij de landelijke herdenking in Rotterdam geweest. Stef Bos heeft daar een prachtig gedicht voor gemaakt: Engelen zijn op zee gebleven. Dat heb ik vertaald naar Terschelling. Ik was er zeer van onder de indruk, iedere keer weer, als je die vier rampen ziet. De laatste was in 1981, Jan Ruijg met de motorstrandreddingboot Nicolaas Marius. Die boot is omgeslagen in vrij ondiep water in de branding, mogelijk is hij onder de boot vast blijven zitten. Als je familie van hem tegenkomt, heeft dat nog steeds impact.”

,,Dat is bewust. Ook het meisje dat onder de giek is gekomen, staat er niet in. Dat heeft heel veel impact gehad op de vrij jonge bemanning. Gelukkig hebben ze goede steun gehad. Ze kennen de KNRM-psycholoog maar al te goed, zeggen ze. Dit is allemaal nog zo vers op het eiland, dat moet maar in een volgend boek komen.”