Na pro-Palestijnse protesten: relaties RUG met Israël onder de loep. Dit is er aan de hand | vijf vragen

Pro-Palestina-demonstranten voeren in diverse universiteitssteden actie. Dat gaat er op sommige plekken fanatiek aan toe. In Amsterdam greep de politie hardhandig in. Dat gebeurde ook in Utrecht. In Groningen is het nog niet uit de hand gelopen, maar eerder werden het Academiegebouw en de Universiteitsbibliotheek aan het Broerplein beklad met anti-Israël en pro-Gaza leuzen. Op initiatief van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) zijn woensdag camera’s en schijnwerpers op het Broerplein geplaatst. Het doel van de actievoerders is onder meer dat de universiteiten de banden met onderwijsinstellingen in Israël verbreken.

Jazeker. De RUG heeft de lijst van samenwerkingsverbanden nog niet naar buiten gebracht. Volgens een woordvoerder wordt daar hard aan gewerkt. De Universiteit van Amsterdam (UvA) liet weten dat er acht onderzoeksprojecten zijn, waarin individuele UvA-medewerkers samenwerken met Israëlische onderzoekers of bedrijven. Ook van de Universiteit Leiden, de Raboud Universiteit Nijmegen en de Erasmus Universiteit Rotterdam is bekend dat er wordt samengewerkt met Israëlische partners.

Volgens Gerard Jonkman van het kenniscentrum The Rights Forum hangt dat af van de partner of de aard van de samenwerking. Samenwerking met organisaties of bedrijven die bijdragen aan de bezetting van de Palestijnse gebieden of de instandhouding van nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever zijn uit den boze. Dat geldt ook voor de ontwikkeling van wapens. Jonkman denkt dat de RUG daarin geen rol speelt. Wel ontbreekt in zijn ogen bij alle Nederlandse universiteiten het besef dat bepaalde onderzoeken nadelige effecten sorteren in een ander land.

De UvA schrijft dat er bij de onderzoeksprojecten geen sprake is van een institutionele band tussen universiteiten, maar dat het gaat om individuele samenwerkingen tussen wetenschappers uit verschillende landen. De universiteiten in Leiden en Rotterdam zullen de partnerschappen tegen het licht houden. De Radboud Universiteit zegt terughoudend te zijn in het beperken van de samenwerkingen. De RUG beraadt zich nog.

Wetenschap kent geen grenzen. Internationale samenwerkingen zijn aan de orde van de dag, maar kunnen ook beëindigd worden, bijvoorbeeld om politieke redenen. Zo verbraken de Nederlandse universiteiten de samenwerking met Russische instellingen na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne. Dat deed ook de RUG. Ook de samenwerking met Chinese universiteiten ligt tegenwoordig onder een vergrootglas. Het is dus niet raar dat relaties bij veranderende omstandigheden worden geëvalueerd en desnoods worden verbroken.”