Bioboer Jan Willem Bakker uit Munnekezijl voor het gebied waar het springterrein had moet komen. Op de achtergrond de proefboerderij van SPNA die ook werd bedreigd. Foto: Anjo de Haan
In de Kollumerwaard, op de grens van Groningen en Friesland, komen een munitiedepot en een springterrein voor zware explosieven, als Defensie zijn zin krijgt. We gingen de straat op in Munnekezijl en Zoutkamp en peilden de stemming. Drie voor- en tegenstanders aan het woord.
Jannes Zuidema en Jan Poelstra staan in de Proatkeet in Munnekezijl. Een houten hok met bankjes bij de sluis Lauwerswal, waar de senioren van het dorp elke morgen even bijkletsen.
Jannes Zuidema (links) en Jan Poelstra in het 'praathuis' in Munnekezijl. Foto: Anjo de Haan
Zuidema: „Wij maken ons niet ongerust en hebben geen problemen met een munitiedepot in de Kollumerwaard. Nederland wil graag een groter leger hebben, nou dat moet ook kunnen oefenen. Muiden Chemie had hier vroeger een kruitfabriek, op de plek waar Defensie nu het depot heeft gepland. Niet dat die het hier lang heeft vol gehouden, van 1986 tot 1990. Maar we hadden er geen last van. Onze kinderen vroegen welk kruit daar werd gemaakt. Dan zeiden we nasi- en bamikruiden.”
Maar in het dorp hangen spandoeken met de tekst ‘Verknal de Kollumerwaard niet! Teken de petitie’. De aanmelding voor de bijeenkomst van Defensie in het dorpshuis donderdagavond is overtekend. Poelstra: „Dat klopt, we snappen wel dat mensen tegen het depot zijn, vooral voor de boer en de proefboerderij is het zuur als die moeten verdwijnen voor het munitiedepot en dat springterrein. Die boer heeft een paar jaar geleden net een nieuwe schuur gebouwd.”
Zijn de heren niet bang voor explosiegevaar als er een munitiedepot komt? Poelstra: ,,Nou, het depot komt enkele kilometers buiten het dorp te liggen. Als er een ontploffing komt, zitten er nog twee dijken tussen.”
Boer Jan Willem Bakker zit met zijn personeel aan de lunch in zijn gemengd biologisch bedrijf. Aan de andere kant van de dijk voor zijn boerderij ligt het beoogde springterrein en is het munitiedepot gepland.
Jan Willem Bakker voor zijn biologische boerderij die dreigt te moeten wijken voor een munitiedepot en springterrein in de Kollumerwaard. Foto: Anjo de Haan
„De grote vraag is of wij hier kunnen blijven zitten of moeten verhuizen. In 2015 is onze oude boerderij afgebrand en sinds 2017 hebben we de nieuwe woning met twee grote schuren in gebruik. De landbouwgrond is hier goed en de proefboerderij een eindje verderop doet al jarenlang onderzoek naar grondgebruik. Dat dreigt allemaal te verdwijnen. De staatssecretaris van Defensie zegt geen munitiedepot in het aardbevingsgebied te willen, maar wij vallen daar ook onder. We liggen tussen de kleine gasvelden van de NAM in en de ondergrondse gasopslag in Grijpskerk ligt hier niet ver vandaan. Wij hebben ook te maken met bodembewegingen. Ik snap niet dat daar geen rekening mee is gehouden.”
Bakker weet dat Defensie 300 hectare grond in de Kollumerwaard in bezit had. ,,Dat is voor een appel en een ei van de hand gedaan aan Staatsbosbeheer. De 70 hectare grond van de kruitfabriek waar het munitiedepot staat gepland, is eigendom van een particuliere investeerder. De burgemeester van Noardeast-Fryslân heeft de deur wijd opengezet voor het munitiedepot door het terrein aan te bieden aan Defensie. Ik krijg meer steun van de gemeente Hogeland dan van mijn eigen gemeente.”
Wopke Hettema en Lizette Visser begonnen in januari hun bakkerij met lunchroom De Zilte Bries in Zoutkamp. Dat ligt hemelsbreed nog geen 4 kilometer van het beoogde munitiedepot af.
Wopke Hettema en Lizette Visser in hun bakkerij en lunchroom De Zilte Bries in Zoutkamp. Foto: Anjo de Haan
Hettema: ,,Zoutkamp is van een vissersdorp een toeristisch dorp geworden de laatste jaren. We hebben 1,8 miljoen fietsers in het Lauwersmeergebied. Velen doen een rondje Lauwersmeer en komen naar Zoutkamp om te lunchen of een visje te eten. Van die mensen moeten wij het hebben. Een munitiedepot en een springterrein passen niet binnen het toeristisch karakter van het dorp. We hebben liever een grote jachthaven. Recreanten komen hier voor de natuur en hun rust, niet om explosieven te horen ontploffen. We hebben hier al oefenterrein Marnewaard. Daar hebben we geen last van. Waarom bouwen ze daar geen munitiedepot.”
Visser: ,,We zijn bang klanten te verliezen door het munitiedepot en het springterrein. In het Lauwersmeergebied zitten veel vogels en wild. De zeearend broedt hier. In Zoutkamp wordt juist nu veel in toerisme geïnvesteerd. Het visserijmuseum krijgt een opfrisbeurt, er wordt bij de sluis een nieuw fietspad aangelegd. En hoe zit het eigenlijk met de veiligheid op zo’n depot? Tegenwoordig hebben we te maken met terroristische aanslagen. Wat als er een bom op het depot wordt gegooid?”