Met een fakkelprotest bij de NAM-locatie in Warffum werd onlangs een petitie opgestart voor sluiting van alle zestien resterende kleine gasvelden in Groningen. Foto: Anjo de Haan
De gaskraan in de kleine velden bij Warffum en Grijpskerk moet dicht blijven. Is het niet permanent dan toch in ieder geval tot de Raad van State zich eind dit jaar heeft uitgesproken over hervatting van de gaswinning.
Dat dringende beroep deden inwoners van Warffum en Grijpskerk vrijdag tijdens een spoedzaak bij de Raad van State in Den Haag. Daar streden omwonenden met de provincie Groningen en gemeente Het Hogeland tegen de vergunning die minister Sophie Hermans de NAM wil geven om nog vijf tot zes jaar gas te winnen uit beide velden.
De zitting van vrijdag liep vooruit op de einduitspraak die de Raad van State eind dit jaar zal doen in de bodemprocedure die de bewoners en regiobesturen hebben aangespannen tegen verlenging van de gaswinning. Zij vragen ‘s lands hoogste bestuursrechter om de gaswinning in Grijpskerk en Warffum te verbieden tot het slotvonnis.
Na de sluiting van het grote Groningenveld zijn er zo’n tweehonderd kleine velden in Nederland waarvan zestien in de provincie Groningen. Daar gaat de gaswinning op volle kracht door. Sterker, als het aan Hermans ligt komen er nog nieuwe kleine velden bij, onder meer bij Vledder (Dr.) en Noordwolde (Fr.).
Kleine velden moeten verlies Groningenveld opvangen
Die velden, ook in Groningen, zijn volgens de minister van Klimaat en Groene Groei hard nodig om het wegvallen van het Groningenveld te compenseren. Zo heeft het veld in Warffum nog een capaciteit van een half miljoen kuub gas per dag. ,,Daar kun je een hele provincie mee verwarmen,” aldus de landsadvocate namens de minister in Den Haag.
Het Grijpskerkse veld is weliswaar bijna leeggezogen, toch wil de NAM daar de laatste druppels nog uitpersen. ,,Dat is net zoveel een kunst als een wetenschap”, vertelde de NAM-zegsman met enige trots in Den Haag. Het concern verwacht tot en met 2031 nog eens 80 miljoen kubieke meter gas te kunnen halen uit het Molenpolder-veld.
Warffummers en Grijpskerkers konden hun oren niet geloven toen Hermans in maart bekend maakte de vergunning van de NAM te willen verlengen tot respectievelijk 2032 en 2031. Omwonenden kunnen er met de pet niet bij dat de gasconcern rustig door mag ‘pompen’ in Groningen na alle aardbevingsellende en daaruit voortvloeiende schade.
‘Beng, enorme knal, mijn Groninger woordenboek viel om’
En daar kwam zondag nog een aardbeving overheen met een kracht van 2,1 op de schaal van Richter bij Warffum. ,,Beng, het was een enorme knal”, zegt Warfummer Louis Stiller. „Alsof een vrachtwagen buiten tegen een lantaarnpaal knalde. Mijn dikke Groninger woordenboek van K. ter Laan viel met een klap om. We schrokken ons rot.”
Stiller en bewonersraadsman Jewan de Goede probeerden tijdens de zitting rechter Marieke Kaajan ervan te overtuigen dat hervatting van de gaswinning in beide velden, die al een tijdje stilligt, bijzonder slecht is voor de fysieke en mentale toestand van de bewoners.
„Groningers dachten na de sluiting van het Groningenveld dat ze het ergste gehad hadden”, betoogt De Goede namens de ‘Samenwerkende omwonenden Gaslocatie Grijpskerk’ en actieplatform Warffum Alert!l. „Maar al die recente bevingen en het doorgaan met gaswinning in de kleine velden leveren ontzettend veel stress op.”
Groningers wordt nog steeds schade aangedaan
„Warffumers en Grijpskerkers leiden onder de fysieke en mentale schade die hun nog steeds wordt aangedaan”, stelt de raadsman. „Daar moeten we mee stoppen. Er zijn nog te veel vragen en onzekerheden over de effecten van deze gaswinningen en de effecten op de bodem en de bewegingen en bevingen die dat tot gevolg heeft. Dat moet beter en diepgravender worden uitgezocht.”
Volgens de raadslieden van de minister en NAM is er niets aan de hand en lopen de bewoners van Warffum en Grijpskerk nauwelijks risico. „We volgen een streng veiligheidsprotocol en als er een beving komt gaan we gelijk kijken wat voor maatregelen we nemen”, verklaart de landsadvocatie.
De NAM houdt volgens haar de hand aan de gaskraan. „Voor bevingen boven de 2,5 op de schaal van Richter leggen we de winning tijdelijk stil en bij 3 of meer stoppen we met winnen. En de toezichthouder zit er bovenop en houdt het winningsproces nauwgezet in de gaten.”
De Groningers geloven het positieve gaswinningsverhaal niet. Al jaren niet meer. Want de betogen van de NAM en minister Hermans kwamen heel bekend voor en weken weinig af van de standpunten die NAM en het Rijk innamen ten tijde van rechtszaken over het Groningenveld.
Ook toen was het van het grootste belang dat de gaskraan open moest blijven, omdat Nederland het gas hard nodig had. Toen vond de NAM het een erg groot risico om de gaswinning subiet te beëindigen, omdat er dan flinke fluctuaties in de bodembeweging optreden die extra bevingen konden opleveren.
‘Wie kan dit nog uitleggen?’
Maar dat argument gaat kennelijk ineens niet meer op nu bewoners waarschuwen dat het stoppen en vervolgens weer hervatten van de gaswinning nieuwe onrust in de bodem veroorzaakt, zegt De Goede. „Nu zegt de NAM dat dat niet waar is. Toen was een vlakke winning heel belangrijk en nu niet meer. Wie kan dat nog uitleggen? Groningers wonen nu eenmaal boven het gas, maar dit keer moeten de belangen van de Groningers boven die van het gas gaan.”
De NAM en landsadvocate deden nog wat pogingen maar leken rechter Kaajan niet erg te kunnen overtuigen. Zij zet vaart achter de zaak: binnen twee weken hakt de rechter de knoop door met een spoeduitspraak en in het najaar volgt haar eindoordeel in de bodemprocedure.
Grijpskerkse Sandra Jacobs zei te hopen dat de Raad van State dit keer aan de kant van de Groningers gaat staan. ,,Ik werk in de zorg en zie hoeveel stress en ellende die gaswinning bewoners toebrengt. Naast de schade aan hun woningen lopen mensen ernstige mentale schade op.”
Die voortdurende onzekerheid en slepende procedures zijn nog het ergste, zegt Jacobs. „Het leek er even op dat er nooit meer gas in Groningen zou worden gewonnen, maar dat bleek niet waar. En nu zitten we weer met dezelfde discussies. Dit moet een keer ophouden.”
