Bij de omstreden NAM-locatie in Warffum werd vorige week nog een petitie gelanceerd voor sluiting van alle zestien resterende kleine gasvelden in Groningen. Foto Anjo de Haan
Het is niet met zekerheid te zeggen waar de oorzaak ligt van de aardbeving bij Warffum van deze week: het grote Groningenveld of toch het kleine veld onder het wierdedorp zelf.
Dat stelt het Staatstoezicht op de Mijnen na analyse van de middelzware beving die Warffum afgelopen zondag trof. Veel omwonenden meldden een ‘doffe dreun en trillingen’ bij deze schok met een kracht van 2,1 op de schaal van Richter.
De ‘nadere duiding’ van de SODM komt op een belangrijk moment. Vrijdag buigt de Raad van State zich over de Groningse bezwaren tegen de vergunning die minister Sophie Hermans (Klimaat en Groene Groei) aan de NAM wil verlenen om de gaswinning bij Warffum nog te verlengen tot 2032.
Wel degelijk grond voor gevoel van onveiligheid
De SODM heeft de minister daar positief over geadviseerd. De gaswinning bij Warffum kan veilig, oordeelde de toezichthouder oorspronkelijk. Recent gaf topman Theodor Kockelkoren echter aan dat dit oordeel inmiddels negatief zou uitvallen omdat te weinig rekening is gehouden met de door Warffumers ervaren onveiligheid.
Nu blijkt dat er wel degelijk grond is voor dat gevoel. Bezorgde Warffumers kregen altijd te horen dat de bevingen rond het dorp en de scheuren in hun huizen niet kunnen komen door het plaatselijke kleine veld, maar uitsluitend door het inmiddels afgesloten Groningenveld.
Na de aardschok van zondag is de SODM daar minder stellig over. De toezichthouder kan niet exact vaststellen waar de beving is ontstaan, maar het is op de rand van beide gasvelden. „Daarom is het niet mogelijk om met zekerheid de beving aan (voormalige) winning uit één van deze twee velden toe te kennen”, rapporteert de toezichthouder.
Warffum beeft niet alleen door Groningenveld
Het zou kunnen dat een breuk is ontstaan in een waterhoudende steenlaag (’aquifer’) van het Groningenveld waar grote drukverschillen zijn ontstaan die zich langzaam vereffenen nu de gaskraan definitief dicht is. Maar, benadrukt de SODM: „Gaswinning uit het Warffum-veld heeft ook voor drukdaling gezorgd. Hierdoor kunnen bevingen op breuken in en aan de rand van het Warffum-gasveld ontstaan.”
„Die zin houden we natuurlijk wel even in gedachten voor de zitting bij de Raad van State van vrijdag”, reageert Erik de Graaf, woordvoerder van Warffum Alert! Dat actieplatform strijdt al jaren voor sluiting van het lokale gasveld en is één van de partijen die de verlenging van de gaswinning vrijdag aanvecht bij de RvS, samen met het provincie- en gemeentebestuur en waterschap Noorderzijlvest.
Niet eerder sprak SODM zich zo expliciet uit over de kans op bevingen in het Warffum-veld. „Dit voelt wel als erkenning”, zegt De Graaf. Warffum Alert! heeft altijd gesteld dat de schade aan vrijwel alle woningen in het wierdedorp tenminste voor een deel óók aan het lokale veld is te wijten, maar vond tot dusver nooit gehoor voor die theorie.
De timing van de jongste beving is wat dat betreft een ‘gelukkig’ toeval: aan de vooravond van de Raad van State-zaak. „Moeder Aarde meldt zich en komt zelf met argumenten waarom dat veld dicht moet”, zegt De Graaf. Hij houdt rekening met meer en heviger onrust in de bodem rond het dorp.
In jaar tijd zeven bevingen rond wierdedorp
„Als het nu gebeurt, kan het vaker voorkomen”, stelt de Warffum Alert!-woordvoerder. Hij wijst erop dat in een jaar tijd zeven bevingen zijn geregistreerd in de directe omgeving. „Op grond van de oude gemeentegrenzen heeft het KNMI de epicentra merendeels benoemd als Usquert. Maar als je op de kaart kijkt, liggen ze dichter bij Warffum dan Usquert.”
Het gaat vrijdag bij de Raad van State niet alleen over Warffum maar ook over Grijpskerk-Zuid. Daar heeft de NAM eveneens vergunning gekregen om nog zes jaar door te gaan met de gaswinning uit het gasveld Molenpolder. Tot en met 2031 wil het concern daar nog eens 80 miljoen kubieke meter gas produceren, bovenop de 962 miljoen kuub die er van 2004 tot 2023 al is gewonnen.
De ‘Samenwerkende omwonenden Gaslocatie Grijpskerk’ wil dat tegenhouden en vraagt de Raad van State om de vergunning al direct te schorsen in afwachting van een eindoordeel. Ook in Warffum vragen bewoners en de regiobestuurders daar om. Een slotvonnis kan al snel een jaar of nog langer op zich laten wachten en de vrees is dat een hervatting van de gaswinning tegen die tijd niet meer is terug te draaien.
Bovendien vrezen bewoners rond beide kleine velden voor nieuwe schade. Net als in Warffum zien ook inwoners in en rond Grijpskerk toenemende onrust in de bodem door vereffening van drukverschillen. Vooral sinds de sluiting van omliggende gasvelden Boerakker en Sebaldeburen. Dat wordt versterkt door drukschommelingen in de ondergrondse gasopslag bij Grijpskerk.
