Culturele Hoofdstad Europa lonkt. ‘Groningen na gasellende toe aan nieuw verhaal en trots’

Uit een inventarisatie van de gemeente Groningen en de provincie blijkt dat een kandidatuur in samenwerking met de Groningse gemeenten zeer de moeite waard is. Het is een uitgelezen mogelijkheid om Stad en Ommeland al in de aanloop naar het evenement en in 2033 (inter)nationaal cultureel in de kijker te spelen.

Belangrijke drijfveer om een stap te zetten in de richting van een kandidatuur is dat Groningen de afgelopen jaren gedomineerd is door de gasellende. ,,Er is behoefte aan een nieuw verhaal en een wenkend perspectief. En dat vanuit een gevoel van trots op wat we hier allemaal te bieden hebben”, zegt wethouder Kirsten de Wrede (Partij voor de Dieren, Cultuur).

De wethouder denkt dat het evenement uit de verf komt als Groningen volop ideeën aandraagt en de schouders eronder zet. ,,Of dat eruit komt en de bereidheid er is, gaan we de komende maanden verder onderzoeken.” De Europese Commissie wil dat een stad zich kandidaat stelt. In aanvulling heeft een ‘regiobreed voorstel’, sterk de voorkeur van de commissie.

Volgens het college kan het imago van cultuurstad Groningen, ook als trekker voor de regio, wel een impuls gebruiken. De eerdere landelijke top-5 positie is uit beeld, schrijft het college aan de raad. De opkomst van nieuwe culturele publiekstrekkers als Niemeyer, een grote Popzaal, de renovatie van de Hortus Biotoop en de ontwikkeling van het voorterrein Suiker zijn een versterking.

Daarbij moet worden gezegd dat een deel van deze ‘hotspots’ naar verwachting voor 2033 nog in de steigers staan. In ieder geval kan worden toegewerkt naar ‘Groningen 1000 jaar in 2040’. Spelbreker, zo waarschuwt het college na gesprekken met eerdere kandidaat-steden, zijn versnippering, verdeeldheid en een gebrek aan draagvlak. Ook een verschil in verwachtingen kan grote gevolgen hebben.

In de brief aan de raad worden op deze manier kansen en risico’s van een kandidatuur opgesomd. Er is gesproken met organisatoren van culturele hoofdsteden, niet bekroonde kandidaat-steden en juryleden van de Europese Commissie. Voor de inventarisatie is samen opgetrokken met de provincie Groningen, en zijn verkennende gesprekken gevoerd met de regiogemeenten en Nij Begun.

Volgens de gemeente en de provincie kan het feit dat Leeuwarden in 2018 culturele hoofdstad was het gevoel geven dat het Noorden ‘al aan de beurt is geweest of dat we doen wat Leeuwarden al heeft gedaan’. Ook kan het gevoel van een ‘feestelijk evenement’ zich wellicht moeizaam verhouden tot de breed ervaren misère rond de aardbevingsproblematiek.

Nederland mocht tot nu toe drie Culturele Hoofdsteden leveren: Amsterdam in 1987, Rotterdam in 2001 en Leeuwarden/Fryslân in 2018. Tot nu toe hebben Nijmegen en Den Haag aangegeven dit te doen voor 2033. Heerlen en de provincie Zeeland overwegen nog. De vraag rijst wat alle inspanningen voor een kandidatuur waard zijn als Groningen het niet wordt.

Maastricht en Eindhoven kandideerden zich voor 2018, maar zagen Leeuwarden er met de titel vandoor gaan. Spijt hebben ze niet zo liet Groningen optekenen na een gesprek met beide steden. Ondanks de forse inspanning die de kandidatuur vroeg en de kater die volgde, bleek dit het begin van een steviger samenwerking tussen stad en regio, aldus vertegenwoordigers van de gemeente Eindhoven.