Bram Douwes verdedigt het besluit om 'Wachten op Godot' te weigeren. Foto: Peter Wassing
Micha Wertheim heeft zijn voorstelling in het Usva-theater teruggetrokken, omdat dit Wachten op Godot afschoot. Reden voor het laatste was dat het studentengezelschap GUTS, naar de eis van schrijver Samuel Beckett, alleen mannen in de cast wilde toelaten. Usva’s programmeur Bram Douwes verdedigt zijn beslissing.
Ha Bram, neem je een besluit en dan dit.
,,Nou ik wil wel graag even wat uitleggen, want de discussie wordt aardig platgeslagen.”
Hoe bedoel je, platgeslagen?
,,Dit gaat over meer dan zomaar een productie weigeren. GUTS, het internationale studentengezelschap in Groningen, speelt hier jaarlijks drie voorstellingen. De ene keer Shakespeare, de volgende keer wat eigentijds. Ze klopten in november bij ons aan met, in de plaats van een eerder aangekondigde productie, Wachten op Godot. De presentatie annex subsidieaanvraag bevatte een ondertekende clausule die stelde dat er alleen mannen auditie konden doen. En dat past niet bij ons.”
Maar wel bij Samuel Beckett. Die heeft dat indertijd bepaald.
,,En jij vindt dat normaal?”
Het is zijn geesteskind.
,,Die beperking is inderdaad opgenomen in de voorwaarden van de Beckett International Foundation. Samuel Beckett heeft dit pas in de jaren ‘80 laten vastleggen, ver na de première in 1953 in Parijs en ook nadat het later in Nederland is uitgevoerd.”
En die keuze had hij niet mogen maken?
,,Jij zou er geen bezwaar tegen hebben als dit soort voorwaarden nu nog steeds aan producties werden gehangen?”
Daar ben ik niet bang voor, want dat past niet meer in deze tijd, daar zou geen toneelschrijver meer over piekeren.
,,Nee, en gezelschappen lappen ‘t nu gelukkig ook al aan hun laars. In Rotterdam heeft Johan Simons Wachten op Godot onlangs geregisseerd met Elsie de Brauw op het toneel. Er hebben al eerder vrouwen in het stuk gespeeld. Acties van de foundation daartegen zijn van tafel geblazen. Kansloos. Fuck die hele foundation.”
En fuck die hele Beckett. Bij jullie was het direct duidelijk: dit doen we niet.
,,Wij zijn een theater voor de universiteit en gaan niemand aan de poort uitsluiten. Wij geven als Usva subsidie bij het programmeren en het produceren, wat kan oplopen tot 3000 euro, met decorbouw en zo erbij. Als er dan in een clausule staat dat alleen mannen auditie mogen doen, past dat niet niet ons en niet bij de universiteit.”
Je zou dus wel vrouwen kunnen laten auditeren, waarna de regisseur toch alleen mannen in de cast opneemt. Schijnheilig maar mag. Ik kan me stukken voorstellen waarin de regie alleen mannen wil hebben. Of alleen vrouwen natuurlijk, evenmin jullie bedoeling.
,,Moet je horen, ik besef dat dit een ingewikkelde discussie is. Er werken vrouwen bij de Usva die meteen zeiden hoe belachelijk en niet van deze tijd Becketts clausule is. Wie ben ik dan - als bijna 40-jarige man - om te zeggen dat zij dat niet raar moeten vinden. We zitten in een fase van verandering waarin de discussie op scherp staat. Daar hebben we naar te handelen, en je moet niet naar nu of morgen kijken, maar twintig jaar verder. Dan zal het heel normaal zijn dat je een dergelijke uitsluiting niet wil.”
Micha Wertheim liet nog ruimte voor een heroverweging. Als de Usva tot inkeer zou komen en Wachten op Godot alsnog toelaat, wil hij wellicht alsnog optreden, liet hij weten.
,,We hebben met elkaar gemaild. Ik heb ons standpunt kort uitgelegd. Micha heeft me gevraagd om een uitgebreidere versie, dan kunnen we elkaar daarna over bellen. Wie weet.”
