Het studentencomplex op het Suikerunieterrein in Groningen. In Enschede is twee jaar geleden een identiek rode zeecontainercomplex voor 230 studenten gebouwd dat er ‘maar’ zeven jaar mag staan. ,,Zonder lening van de gemeente, zonder garantstelling van de Universiteit Twente en met een huur van 600 euro inclusief alles, energie, inrichting, servicekosten en internet”, zegt Richard Ditzel van woningcorporatie De Veste in Enschede. ,,De exploitatie is voor rekening van onze woningbouwcorporatie." Foto: Nienke Maat
Zo’n 250 buitenlandse studenten hoesten 760 euro huur per maand op om in een oude zeecontainer van 27 vierkante meter te wonen. De containerflat staat op het Suikerunieterrein aan de rand van Groningen. Wie wordt hier beter van?
Sugar Homes heet de blokkendoos alias containerflat op het Suikerunieterrein in Groningen. Sinds oktober 2018 biedt Sugar Homes woonruimte aan 250 buitenlandse studenten die er voor een half- of een heel jaar een oude zeecontainer huren.
De huurprijs per container van 27 vierkante meter (m2) was 560 euro, waarvan 80 euro voor de energierekening. Vanwege de stijgende energiekosten moeten de buitenlandse studenten plotseling 200 euro per maand meer betalen, ook als zij bij wijze van spreken de verwarming niet aanzetten en hun zeecontainer met kaarsen verlichten.
Hoe zit dit?
En de winnaar is...
Het Suikerunieterrein is van de gemeente Groningen, die er in 2030 een nieuwe woonwijk gaat bouwen. Tot die tijd kan er van alles op het terrein. In 2014 schreef de gemeente een prijsvraag uit voor het beste plan.
Winnaar was adviesbureau PloegID3, bestaande uit de zichzelf ‘verbinder’ noemende Hein Braaksma, architect Paul van Bussel en advies- en vastgoedbureau Rizoem van Dick Jansen en Robert Kuiper.
PloegID3 richtte Exploitatie Suikerunieterrein (EST) op en vond talloze huurders die iets begonnen op het terrein rond de oude suikerfabriek. Denk aan festival Paradigm, evenementenlocatie EM2, de Wolkenfabriek en nog zo’n 50 tot 60 andere huurders − van kunstenaars tot commerciële bedrijven.
‘Geen winstgevende organisatie’
En EST (met ‘winnaars’ Dick Jansen en Paul van Bussel aan het roer) verhuurt een deel van het terrein aan STHO, wat staat voor STudentHOusing. De aandeelhouders daarvan zijn onder meer Rizoem (van Dick Jansen) en Paul van Bussel.
De vraag is: waarom gaf de gemeente de exploitatie van het Suikerunieterrein in handen van een bv waaronder een kerstboom aan bv’tjes hangt? Verantwoordelijk wethouder Roeland van der Schaaf (PvdA) ziet het probleem niet. ,,EST is geen winstgevende organisatie’’, zegt hij.
En: ,,We zouden zo weer in zee gaan met EST, want het Suikerunieterrein als totaal is een groot succes, een aanwinst voor de stad.’’
‘Noodsituatie’
Dat ligt anders bij de containerwoningen voor buitenlandse studenten, zegt Van der Schaaf. ,,Er was in 2018 sprake van een noodsituatie toen er een groot kamertekort was voor buitenlandse studenten. Geen corporatie wilde op dat moment bouwen. We hadden geen keus en kwamen uit op die containers.’’
Dat de bv STHO, met aandeelhouders van Exploitatie Suikerunieterrein (EST), daar op insprong, bevreemdt Van der Schaaf niet. ,,De gemeente heeft STHO een lening verschaft van 6 ton. Daarnaast hebben de Rijkuniversiteit Groningen en de Hanzehogeschool getekend voor een bezettingsgarantie.’’ STHO loopt zodoende nauwelijks risico en strijkt elke maand een huuropbrengst van bijna 125.000 euro op.
De mondkapjes van Sywert van Lienden
Onderzoeksjournalist Sander Heijne schreef samen met Hendrik Noten het boek Fantoomgroei over de ontsporing van de economie. Heijne herkent in de exploitatie van het Suikerunieterrein in Groningen het automatisme van de privatisering.
,,We zien dat de overheid de afgelopen 30 jaar steeds vaker publieke taken zoals studentenhuisvesting overlaat aan commerciële partijen. Ondernemers weten handig geld af te romen van het publieke geld, denk maar aan Sywert van Lienden en z’n mondkapjes.’’
Volgens Heijne was het idee dat de markt efficiënter zou werken dan de overheid, maar volgens hem is dat idee allang achterhaald. ,,Diensten zouden goedkoper en beter geleverd worden, maar vaak is dat niet zo. De burger is vaak het kind van de rekening, in dit geval in Groningen de buitenlandse studenten. En de ondernemers zijn spekkoper.’’
Hij besluit: ,,Commerciële partijen zijn primair opgericht om winst te maken, terwijl publieke diensten als onderwijs of zorg primair kinderen opleiden of mensen verzorgen.’’
‘Gemeente staat buiten verhuur van containers’
Van der Schaaf bestrijdt dat de gemeente de schijn wekt mee te werken aan een verdienmodel voor Exploitatie Suikerunieterrein en STHO. Waar de gemeente in de stad ten strijde tracht te trekken tegen huisjesmelkers, lijkt diezelfde gemeente op het Suikerunieterrein mee te werken aan de lucratieve verhuur van containers aan buitenlandse studenten.
,,Wij staan daar buiten’’, zegt Van der Schaaf. ,,Wij verhuren aan EST en die moet zich aan de wet houden. We hebben kritisch gekeken naar de huurprijzen van de containers en die wijken niet af van de rest van de stad.’’
Dat de buitenlandse studenten plotseling 200 euro per maand extra voorschot moeten betalen voor de elektriciteitsrekening, vindt Van der Schaaf een exorbitante verhoging. ,,We proberen daar met de verhuurder, de RUG en de Hanze iets aan te doen. Ik kan daar nog geen uitspraken over doen.’’
‘200 euro per maand extra als voorschot’
Manager van STudentHOusing is Niels van Dalen. Die vindt het heel rot voor de studenten dat hun maandelijks energiekosten met 200 euro omhoog gaan. ,,EST en wij allemaal hebben te maken met die prijsstijging van de energiekosten. Die berekenen we door aan onze huurders, de studenten.’’ Van Dalen hoopt dat STHO er geen financiële schade van ondervindt, maar snapt dat 200 euro extra voorschot per maand veel is voor studenten.
Dick Jansen van EST laat weten dat alle huurders van het Suikerunieterrein te maken krijgen met de driedubbele prijsstijging van de energiekosten. Huurders die daar niets van weten, wijst hij op de nieuwsbrief van december. Ook hij zegt: ,,Wij hebben geen voordeel van de stijgende energiekosten, maar ook geen nadeel.’’
