Een meisje gaat naar binnen in het studiopand. Foto: Corné Sparidaens
Studentenhuizen in Groningen verdwijnen in rap tempo. Betaalbare studentenkamers maken plaats voor lucratieve studio’s. De gemeente grijpt in. ,,Het is pervers dat de huurtoeslag de huurbazen spekt.’’
Het is een kleine straat in de Schildersbuurt in Groningen. De huizen zijn er hoog en gebouwd rond 1910. Sint Lucasstraat heet de straat, genoemd naar de beschermheilige van de kunstschilders.
Een van de statige panden telt vier verdiepingen en biedt woonruimte aan elf personen, verdeeld over tien studio’s. De huurprijzen liegen er niet om. De goedkoopste bedraagt 750 euro per maand voor een gemeubileerde ruimte van 34 vierkante meter (m2): keuken, douche en wc inbegrepen. Het duurste appartement − voor twee personen − bevindt zich op zolder, heeft twee slaapkamertjes en kost 1500 euro per maand.
Alleen de glas-in-loodramen bleven
Tot vorig jaar was dit een studentenhuis. Toen is het ‘leeggehaald’, zoals dat heet. De elf studenten die er ouderwets op kamers woonden en er een keuken, badkamer en wc deelden, zijn eruit gegaan. Wie er kwamen, waren de bouwvakkers.
Wekenlang sloopten zij het pand aan de binnenkant. De schouwen, suitedeuren, paneeldeuren − alles wat herinnerde aan de bouwstijl aan het begin van de vorige eeuw − zijn verdwenen. Alleen de glas-in-loodramen aan de straatkant en de karakteristieke voordeur bleven.
Na het slopen volgde de maandenlange verbouwing. Aan de achterzijde werd het huis enkele meters uitgebreid, de tuin in. Op die manier wist de huisbaas er tien zelfstandige wooneenheden in te realiseren.
Over belangstelling heeft de huisbaas niet te klagen
De huisbaas, die niet met de krant wil praten, strijkt elke maand minimaal 10.000 euro huur op. Over belangstelling voor zijn dure studio’s had hij niet te klagen. In september stonden er tijdens de kijkdagen lange rijen buitenlandse studenten op de stoep, in de hoop dat ze eindelijk ergens konden wonen.
De uitverkorenen uit onder meer Syrië, Spanje, Libanon en Rusland die er een studio hebben bemachtigd, wonen er naar hun zin. Vlakbij het centrum, vlakbij hun studie. Maar duur vinden ze het wel. ,,Ik vroeg hoeveel vierkante meter het was’’, zegt een meisje dat 950 euro per maand betaalt voor haar gemeubileerde studio. ,,Take it or leave it, kreeg ik te horen. Ik heb deze studio genomen, want ik zocht al langer dan 4 maanden naar woonruimte. Ik had geen andere optie.’’
Haar huurprijs is inclusief gas, water, licht en wifi. Omdat de kale huurprijs op 750 euro zit, komt ze in aanmerking voor huursubsidie. ,,Ik krijg 375 per maand terug via de huurtoeslagregeling’’, zegt ze.
Behoud van het studentenhuis
Student & Stad in Groningen won tijdens de gemeenteraadsverkiezingen vorige week. De politieke partij groeide van 1 naar 3 zetels in de gemeenteraad. Lijsttrekker Steven Bosch maakt zich hard voor het behoud van het studentenhuis. Volgens hem zijn er de afgelopen tijd zo’n 400 studentenhuizen omgebatterijd tot studio-huizen.
Een kwalijke ontwikkeling, vindt Student & Stad. Het authentieke interieur van de huizen wordt voorgoed vergooid en de bewoners van de studio’s missen het sociale aspect van gedeelde keukens en woonkamers. Bovendien kosten de studio’s per maand veel meer dan de studentenkamers; betaald door de studenten en indirect (via de huursubsidie) door de belastingbetaler. De huurbazen zijn de lachende derde.
Bosch bepleit nieuwe wetgeving. Hij wil dat de studio’s, die nu minimaal 24 m2 moeten meten, voortaan minimaal 50 m2 moeten zijn. Dan is het voor pandjesbazen minder lucratief om een studentenhuis te verbouwen tot studiohuis.
‘Het eigendomsrecht is heel sterk’
Hoe kan het dat de markt − lees: de vastgoedondernemers alias huisjesmelkers − regeert? Dat panden worden opgetopt, tuinen volgebouwd, kamers met een beetje kunst-en-vliegwerk worden omgezet in zelfstandige studio’s waarvoor de hoofdhuurprijs geldt?
Verantwoordelijk PvdA-wethouder Roeland van der Schaaf (nog wel) heeft het antwoord.
Volgens hem golden er in den beginne géén regels. Bezat iemand een huis in de stad, dan mocht hij daar zogezegd alles mee. ,,Het eigendomsrecht is heel sterk’’, zegt Van der Schaaf.
Toen het klachten begon te regenen van Stadjers die ineens studentenkamers zagen verrijzen in hun achtertuin, op het dak, op uitbouwen − overal − is de gemeente regels gaan verzinnen. Optoppen en tuinen volbouwen is zodoende lastiger geworden. Ook kreeg niet zomaar elk huis meer een kamerverhuurvergunning.
Dat hielp een beetje.
Toen kwamen er massaal klachten over studentenoverlast. In bijvoorbeeld de Schildersbuurt, die stikt van de old skool studentenhuizen, voelden bewoners zich niet meer thuis tussen het lawaai en gekeet door de studenten. Tegelijkertijd zetten de RUG en de Hanzehogeschool de deuren wijd open voor studenten. Al die duizenden studenten hebben woonruimte nodig.
‘Winst gaat naar de verhuurder’
De gemeente had al geregeld dat huizen zonder kamerverhuurvergunning niet meer konden worden opgesplitst in kamers of studio’s. Studentenhuizen mochten wel verbouwd worden tot studio-huizen, mits die studio’s 24 m2 of groter waren. Zo zou het aantal studenten per studio-huis verminderen, redeneerde de gemeente. En de overlast voor omwonenden verminderen. ,,Het draagvlak voor het omzetten van studentenhuizen in studiopanden was groot, zowel onder de Stadjers als in de gemeenteraad’’, zegt Van der Schaaf. ,,Het aantal bewoners per huis daalde, dat was positief.’’
Inmiddels ziet hij ook dat het aantal studiopanden extreem hard is gegroeid, wat hem niet zint. ,,De grote drijfveer is de huurtoeslagregeling. Een bewoner van een zelfstandige wooneenheid krijgt huursubsidie. Indirect subsidieert de huurtoeslag de pandjesbazen. Dat is pervers. Huurtoeslag aan jongeren is goed, maar nu gaat de winst naar de verhuurder. Helaas heeft de markt het voor het zeggen; dit zijn de uitwassen van het liberale stelsel.’’
Een nieuwe regel
Om de ‘verstudioisering’ van de stad tegen te gaan, voert de gemeente Groningen een nieuwe regel in. Studio’s moeten binnenkort minimaal 50 m2 zijn, in plaats van 24 m2. ,,Dat hadden we eigenlijk direct moeten invoeren’’, zegt Van der Schaaf. ,,Dan hadden we veel meer studentenkamers behouden.’’
Hij haast zich eraan toe te voegen dat Groningen een van de strengste gemeentes is op het gebied van regelgeving voor kamerverhuurpanden. ,,In de rest van het land mogen studio’s van 12 m2 gerealiseerd worden.’’
‘Recht van een dak boven je hoofd wordt verkwanseld aan het kapitaal’
Terug naar de Sint Lucasstraat. Tegenover het studiopand met tien studio’s staat een studentenhuis met zes kamers. De studenten delen de keuken, de douche en de wc. Ze betalen alle zes rond de 400 euro huur (inclusief gas, water en licht) per maand aan hun huisbaas.
Een van de bewoners, een jongen van 21, is zeer tevreden met zijn kamer van 30 m2 voor 425 euro per maand. Hij kwam eraan omdat een vriendin van zijn zus er woonde. Toen zij eruit ging, tipte ze hem.
Hij steekt zijn mening over de verstudioisering van de stad niet onder stoelen of banken. ,,Ik vind het walgelijk dat we in een wereld leven waarin het recht van een dak boven je hoofd wordt verkwanseld aan het kapitaal. Je ziet het overal om je heen: vastgoedjongens die pandjes opkopen en de huur opvreten. De werkende klasse lijdt eronder. Maar ja, dat krijg je als je zo lang in een VVD-staat leeft.’’
