Bij de proefboring, zomer vorig jaar, was aardwarmtespecialist Henk Groenewold (rechts) nog optimistisch, maar vooralsnog laat de warmte in de zoutkoepel onder Onstwedde zich niet ontsluiten. Foto: Archief Huisman Media
Pal onder Onstwedde ligt een zoutkoepel met genoeg warmte om in theorie het hele dorp te verwarmen. Maar vooralsnog blijft het bij theorie: in de praktijk laat die warmtebron zich niet aanboren.
Dat is de teleurstellende conclusie na de proefboringen die aardwarmtespecialist LTA Energy vorig jaar zomer deed in Onstwedde. Die test krijgt voorlopig geen vervolg. LTA stuitte vorig jaar op 300 meter diepte op een kap van knalhard gesteente bovenop de top van de ‘zoutpijler’ die zich onder het dorp bevindt.
Boor komt niet bij verwachte 35 graden in zoutpijler
En om die zoutpilaar is nu precies te doen. Op basis van eerder wetenschappelijk onderzoek schat LTA-directeur Henk Groenewold in dat in de top van die ondergrondse ‘berg’ een temperatuur heerst van minimaal 35 graden.
Die warmte komt van kilometers diep uit de aarde, maar dringt dankzij de sterke warmtegeleiding van zout door tot bovenin de pijler. Die top ligt onder Onstwedde bovendien veel dichter onder het oppervlak dan andere zoutkoepels in Groningen en Drenthe.
Maar helaas: LTA kan er niet bij. Tot ver over de 200 meter diepte gleed de proefboor soepel door de bodem. Maar voorbij dat punt werd het lastiger. Een knalharde kap van kalksteen, ofwel anhydriet-hoed dan wel ‘caprock’, schermt de top van de zoutpilaar af.
Laatste stuk ging alleen nog millimeter voor millimeter
„Op het laatst ging het alleen millimeter voor millimeter”, zegt Groenewold over de proefboring waar ook de provincie 50.000 euro aan bijdroeg. „Over de allerlaatste meter hebben we meer dan een uur gedaan.”
En toen was het op. ,,We hadden niet meer boorpijpen’’, zegt de LTA-directeur. In plaats van de gehoopte 35 graden ligt de temperatuur op 300 meter niet hoger dan 15,7 graden. „Niks hoger dan we normaal op zo’n diepte meten”, aldus Groenewold.
Hoe ver LTA nog zou moeten boren om die begeerde top van de zoutpilaar te bereiken, blijft gissen. De Onstwedder zoutkoepel is volgens Groenewold nog nooit grondig seismologisch in kaart gebracht.
En LTA gaat ook niet op de gok verder. Voorbij de 300 meter worden boringen volgens Groenewold ‘exponentieel’ duurder. „Bovendien is het risico dat de pijpen klem raken in het boorgat heel groot. Als je die verspeelt, zit je meteen met een strop van vele tienduizenden euro’s.”
Groenewold is teleurgesteld. „Het was natuurlijk heel mooi geweest als we Onstwedde hiermee in één klap van het gas af kunnen halen. De omstandigheden leken ook ideaal. Er zijn nauwelijks zoutpijlers die zo dicht onder het aardoppervlak liggen, en waar dat wel het geval is zijn geen huizen in de wijde omtrek.’’
Zwembad Onstwedde profiteert misschien toch nog van proefboring
Toch is er volgens de LTA-directeur een kans dat Onstwedde toch een klein beetje profiteert van de proefboringen. Want ook met die teleurstellende 15,7 graden zou toch in ieder geval het plaatselijke openluchtbad ‘t Vlasmeer kunnen worden verwarmd.
„De leiding-lus ligt nu op zich klaar in de bodem voor gebruik”, zegt Groenewold. Door daar water doorheen te leiden zou ‘t Vlasmeer met behulp van een warmtepomp in ieder geval deels van het gas af kunnen. „Daar gaan we de komende tijd nog verder naar kijken.”
Maar verder houdt het ‘verhaal Onstwedde’ voor LTA op. Tenzij... „Als een particulier aan de andere kant van het dorp ons inschakelt om het huis aan te sluiten op aardwarmte, zou het kunnen dat we daar niet op die ‘caprock’ stuiten en dus wél door kunnen boren tot in het zout’’, houdt Groenewold hoop.
Sinds energiecrisis run op aardwarmtesystemen
Het zóu kunnen. Sinds de energiecrisis heeft LTA Energy het razend druk. Groenewold ziet een run van zowel particuliere huiseigenaren als bedrijven die de hoge gasprijs proberen te ontvluchten. „Vorig jaar hebben we ruim tachtig bodemenergiesystemen aangelegd door heel Noord-Nederland. Die trend zet dit jaar door.”
